30. TÍNH THỂ TÍCH VẬT THỂ TRÒN XOAY SINH RA BỞI HÌNH PHẲNG GIỚI HẠN...

8.30. Tính thể tích vật thể tròn xoay sinh ra bởi hình phẳng giới hạn bởi các đường cong sau khi quay quanh Oy

a) (BĐT-63) y = 2x − x 2 và y = 0. b) y = x 2 , y = 27 x và y = x 27

2

.

c) y 2 = (x − 1) 3 và x = 2. d) 4y = x 2 và y = x.

Lời giải.

a) Ta có y = 2x − x 2 ⇔ (x − 1) 2 = 1 − y ⇔ |x − 1| = p

1 − y nên với x ≥ 1 thì x = 1 + √

1 − y; với x < 1 thì

1 − y ⇔ y = 1. Dựa vào hình vẽ ta có thể tích khối tròn xoay cần tìm là

1 − y. Khi đó 1 + √

1 − y = 1 − √

x = 1 − √

1

Z

p 1 − ydy

V y = π

1 + p

1 − y 2

1 − p

1 − y 2

dy = 4π

0

y

1 − y ⇔ u 2 = 1 − y ⇒ 2udu = −dy.

Đặt u = √

Đổi cận: y = 0 ⇒ u = 1; y = 1 ⇒ u = 0. Ta có

1 y = 2x − x 2

u.2udu = 8πu 3

= 8π

V y = 4π

O x

−2 2

3

3 (đvtt).

b) Từ hình vẽ thấy rằng hình phẳng giới hạn bởi đồ thị các hàm số y = x 2 ; y = x 2

27 và y = 27

x nằm ở góc phần tư

thứ nhất. Do đó xét x, y ≥ 0 ta có y = x 2 ⇔ x = √

y, y = x 2

27y và xét x, y > 0 ta có y = 27

27 ⇔ x = p

x ⇔ x = 27

y .

Khi đó √

27y = 27

y = p

y = 27

27y ⇔ y = 0; √

y ⇔ y = 9 và p

y ⇔ y = 3. Dựa vào hình vẽ ta có thể tích khối tròn

xoay cần tìm là

9

2

27

p

dy − π

dy + π

27y 2

( √

V y = π

y) 2 dy

2 x

y = 27 x

y =

ydy + 729π

ydy

= 27π

y 2 dy − π

y = x 27

2

− 729π

= 243π (đvtt).

+ y 2

= 27πy 2

2

−3

−9

3 9