BÀI TOÁN XUNG QUANH PHẦN PHA TRỘN DUNG DỊCH.NH CHÚNG TA ĐÃ BIẾT PHẦ...

1. Bài toán xung quanh phần pha trộn dung dịch.

Nh chúng ta đã biết phần dung dịch đặc biệt là phần pha chế trong chơng

trình hoá học 8, 9 thì có rất nhiều bài tập liên quan đến cách giải theo phơng pháp

đờng chéo. Có thể nói rằng phơng pháp đờng chéo là một phơng pháp giải tơng đối

nhanh và có tác dụng rất lớn giảm bớt thời gian và đáp ứng đợc yêu cầu về mặt thời

gian. Sau đây là một số ví dụ tôi xin trính bày để minh họa.

Trớc hết xin hớng dẫn sử dụng phơng pháp đờng cheo trong giải bài tập pha

trộn dung dịch.

Gọi m

1

,C

1

lần lợt là khối lợng và nồng độ % của dd 1

Gọi m

2

,C

2

lần lợt là khối lợng và nồng độ % của dd 2

Khi pha trộn dụng dịc 1 với dung dịch 2.

dd 1 C

1

(C

2

- C)

V

1

, D

1

, m

dd

C

dd 2 C

2

(C - C

1

)

V

2

, D

2

, m

dd

mC

C

V

dd

2

- Lập tỉ lệ ta có:

1

= −

⁻

=

−

⁻

- Tơng tự có thể áp dụng với việc tìm khối lợng riêng hoặc số mol.

Ví dụ 1: Trộn 60(g) dd NaOH 20% với 40(g) dd NaOH 15% thu đợc dd

NaOH có nồng độ phần trăm là:

A. 16% B. 18% C. 20% D. 14%

Bải giải:

- Tôi xin trình bày theo 2 cách để thấy rõ đợc vai trò của phơng pháp đờng

chéo.

* Cách 1: Theo phơng pháp đại số.

%

.

12

20

60

=

- Khối lợng của NaOH có trong 60(g) dd NaOH 20% là:

⁽

^g

⁾

100

.

6

15

40

=

- Khối lợng của NaOH có trong 40(g) dd NaOH 15% là:

⁽

^g

⁾

- Khối lợng chất tan sau khi trộn là: 12 + 6 = 18(g)

- Khối lợng dung dịch sau khi trộn là: 60 + 40 = 100(g)

- Nồng độ % của đ dịch sau khi trộn là: áp dụng công thức

%

m

=

m

.

ct

100

Thay số ta có:

^C

^%

⁼

₁₀₀

¹⁸

^.

¹⁰⁰

^%

⁼

¹⁸

^%

.

Vậy chọn đáp án B.

* Cách 2: áp dụng theo phơng pháp đờng chéo ta có.

20% 20% - C

C

= −6015− ⇒=

⁻

15% C - 15%

_m^m _C^C _C^{C C} _% ^%_C−2040

60(20% - C) = 40(C - 15%)

C = 18%

Ví dụ 2: Cần pha bao nhiêu gam dd NaCl 20% vào 400(g) dd NaCl 15% để đợc

dung dịch NaCl 16%.

A. 100 B. 150 C. 200 D. 250

- Gọi a (g) (a>0) là số gam dd NaCl cần pha.

.

a

0

2

20

=

- Khối lợng NaCl có trong a(g) dd NaCl 20% là:

^,

^a

⁽

^g

⁾

400

=

.

60

- Khối lợng NaCl có trong 400(g) dd NaCl 15%% là:

⁽

^g

⁾

- Khối lợng chất tan sau khi trộn 2 dung dịch là: (0,2a + 60)(g)

- Khối lợng dung dịch sau khi trộn 2 dung dịch là: (a + 400) (g)

- Nồng độ % của dung dịch sau khi trộn là: áp dụng công thức

=

+

60

16

0

a

%

,

⇒

100

+

a

.

400

- Giải tìm đợc a = 100(g). Chọn đáp án A

* Cách 2: áp dụng theo phơng pháp đờng chéo.

20%

16% - 15%

16%

15%

20% - 16%

4

⇒

m

^dd

Ta có m

dd

= 100(g). Chọn đáp án A

400

=

* So sánh 2 cách giải ta thấy

- Nếu giải theo phơng pháp thông thờng thì cũng cho ta kết quả. Hơn nữa có

khi học sinh còn dễ hiểu. Nhng lại rất mất thời gian mà dạng bài tập trắc nghiệm

thì lại khắt khe về mặt thời gian. Nếu vậy thì sẽ không đáp ứng đợc về thời gian.

- Nếu giải theo phơng pháp đờng chéo thì lại cho ta kết quả rất nhanh không

mất thời gian phù hợp với dạng bài tập trắc nghiệm. Nhng nếu học sinh áp dụng

không tinh thì có thể tìm đợc một kết quả không chính xác (tức là có khi tìm đợc

kết quả âm).

Nhng để đáp ứngđợc về mặt thời gian thì phơng pháp đờng chéo vẫn

là công cụ hữu hiệu nhất để học sinh tận dụng đợc về mặt thời gian.