KHÁI NIỆM VÀ VAI TRÒ CỦA HOẠT ĐỘNG TIÊU THỤ SẢN PHẨM.A/ KHÁI NIỆM V...

1. Khái niệm và vai trò của hoạt động tiêu thụ sản phẩm.

a/ Khái niệm về tiêu thụ sản phẩm:

Tiêu thụ sản phẩm là quá trình chuyển hóa hình thái giá trị của sản phẩm đ-

ợc tạo ra trong quá trình sản xuất của doanh nghiệp.

"Tiêu thụ sản phẩm là việc chuyển dịch quyền sở hữu sản phẩm hàng hóa

cho khách hàng đồng thời thu đợc tiền hàng hóa hoặc đợc quyền thu tiền bán

hàng" (Hiệp hội Kế toán Quốc tế).

Nh vậy, tiêu thụ sản phẩm thực chất là hoạt động bán hàng bởi vì nó đều

thực hiện chức năng chuyển hóa giá trị là khâu tiếp tục của quá trình tái sản xuất

xã hội.

Sự khác biệt giữa tiêu thụ sản phẩm và hoạt động bán hàng có chăng chỉ là

ở hai quan niệm, hai cách tiếp cận:

Cách thứ nhất: Hoạt động bán hàng tức là bán vật phẩm (sản phẩm) đợc tạo

ra không để cho tiêu dùng cá nhân mà để bán. Hoạt động này luôn gắn liền với

thơng mại là hoạt động của ngời trung gian. Do vậy, theo cách tiếp cận thứ nhất

thì bán hàng không gắn với quá trình sáng tạo ra sản phẩm mà chỉ gắn với thơng

mại trung gian.

Cách thứ hai: Hoạt động tiêu thụ sản phẩm là hoạt động chuyển hóa giá trị

của những sản phẩm đợc sáng tạo ra trong quá trình sản xuất. Tiêu thụ sản phẩm

tức là hàm ý hoạt động này luôn gắn liền chặt chẽ với sản xuất, không tách rời

hoạt động của sản xuất, là mắt xích của quá trình tái sản xuất và nó là hoạt động

thơng mại doanh nghiệp.

Thơng mại thuần tuý:

Mua hàng

Bán hàng

Thơng mại doanh nghiệp:

Đảm bảo vật tư,

Sản xuất Tiêu thụ

Tiêu thụ

Sản xuất

thiết bị

sản phẩm

(Yếu tố đầu vào)

b/ Vai trò của tiêu thụ sản phẩm:

Tiêu thụ sản phẩm là giai đoạn cuối cùng của quá trình sản xuất kinh

doanh, là yếu tố quyết định sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Tiêu thụ

sản phẩm là thực hiện mục đích của sản xuất hàng hóa, là đa sản phẩm từ nơi sản

xuất đến nơi tiêu dùng. Nó là khâu lu thông hàng hóa, là cầu nối trung gian một

bên là sản xuất và phân phối và một bên là tiêu dùng. Trong quá trình tuần hoàn

các nguồn vật chất, việc mua và bán các sản phẩm của doanh nghiệp đợc thực

hiện. Giữa hai khâu này có sự khác nhau, quyết định tới bản chất của hoạt động

thơng mại đầu vào và hoạt động thơng mại đầu ra của doanh nghiệp.

Thực tiễn cho thấy, thích ứng với mỗi cơ chế quản lý công tác tiêu thụ sản

phẩm đợc thực hiện bằng các hình thức khác nhau. Trong nền kinh tế kế hoạch

hóa tập trung Nhà nớc quản lý kinh tế chủ yếu bằng mệnh lệnh. Các cơ quan

hành chính kinh tế can thiệp sâu vào nghiệp vụ sản xuất kinh doanh của các

doanh nghiệp nhng lại không chịu trách nhiệm về các quyết định của mình.

Quan hệ giữa các ngành là quan hệ dọc, đợc kế hoạch hóa bằng chế độ cấp phát

và giao nộp sản phẩm. Hoạt động tiêu thụ sản phẩm trong thời kỳ này chủ yếu là

giao nộp sản phẩm cho các đơn vị theo địa chỉ và giá cả do Nhà nớc định sẵn.

Tóm lại trong nền kinh tế tập trung khi mà ba vấn đề trung tâm sản xuất cái gì ?

Bằng cách nào ? Cho ai ? Đều do Nhà nớc quyết định thì tiêu thụ sản phẩm chỉ

là việc tổ chức bán sản phẩm hàng hóa sản xuất ra theo kế hoạch và giá cả đợc

ấn định từ trớc.

Trong nền kinh tế thị trờng, các doanh nghiệp phải tự mình quyết định 3

vấn đề trung tâm cho nên việc tiêu thụ sản phẩm cần đợc hiểu theo nghĩa hẹp và

cả theo nghĩa rộng. Theo nghĩa rộng, tiêu thụ sản phẩm là một quá trình kinh tế

bao gồm nhiều khâu từ việc nghiên cứu thị trờng, xác định nhu cầu khách hàng,

đặt hàng và tổ chức sản xuất, thực hiện các nghiệp vụ tiêu thụ, xúc tiến bán

hàng... nhằm mục đích đạt hiệu quả cao nhất.

Hoạt động tiêu thụ sản phẩm ở các doanh nghiệp bao gồm hai loại quá trình

liên quan mật thiết đến sản phẩm: các nghiệp vụ kỹ thuật sản xuất và các nghiệp

vụ kinh tế, tổ chức và kế hoạch hóa tiêu thụ. Đối với các doanh nghiệp, việc

chuẩn bị hàng hóa để xuất bán cho khách hàng là hoạt động tiếp tục quá trình

sản xuất trong khâu lu thông (kho phân xởng hoặc kho thành phẩm). Các nghiệp

vụ sản xuất ở các kho bao gồm: tiếp nhận, phân loại, bao gói, tên nhãn hiệu sản

phẩm, xếp hàng ở kho, bảo quản và chuẩn bị đồng bộ hàng để xuất bán và vận

chuyển hàng theo yêu cầu của khách.

Những nguyên tắc cơ bản trong tiêu thụ sản phẩm là đáp ứng đầy đủ nhu

cầu của khách hàng về các sản phẩm, bảo đảm tính liên tục trong quá trình tiêu

thụ sản phẩm, tiết kiệm và nâng cao trách nhiệm của các bên trong quan hệ th-

ơng mại.

ở các doanh nghiệp, tiêu thụ sản phẩm đóng vai trò quan trọng, quyết định

sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp đó. Khi sản phẩm của doanh nghiệp đ-

ợc tiêu thụ, tức là nó đã đợc ngời tiêu dùng chấp nhận để thỏa mãn một nhu cầu

nào đó. Sức tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp thể hiện ở mức bán ra, uy tín

của doanh nghiệp, chất lợng sản phẩm, sự thích ứng với nhu cầu ngời tiêu dùng

và sự hoàn thiện của các hoạt động dịch vụ. Nói cách khác, tiêu thụ sản phẩm

phản ánh đầy đủ những điểm mạnh và điểm yếu của doanh nghiệp.

Công tác tiêu thụ sản phẩm gắn ngời sản xuất với ngời tiêu dùng, nó giúp

cho các nhà sản xuất hiểu thêm về kết quả sản xuất của mình và nhu cầu của

khách hàng.

Về phơng pháp xã hội thì tiêu thụ sản phẩm có vai trò trong việc cân đối

giữa cung và cầu, vì nền kinh tế quốc dân là một thể thống nhất với những

cân bằng, những tơng quan tỷ lệ nhất định. Sản phẩm sản xuất ra đợc tiêu thụ

tức là sản xuất đang diễn ra một cách bình thờng trôi chảy, tránh đợc sự mất

cân đối, giữ đợc bình ổn trong xã hội. Đồng thời tiêu thụ sản phẩm giúp các

đơn vị xác định phơng hớng và bớc đi của kế hoạch sản xuất cho giai đoạn

tiếp theo.

Thông qua tiêu thụ sản phẩm có thể dự đoán nhu cầu tiêu dùng của xã hội nói

chung và từng khu vực nói riêng đối với từng loại sản phẩm. Trên cơ sở đó, các

doanh nghiệp sẽ xây dựng đợc các kế hoạch phù hợp nhằm đạt hiệu quả cao nhất.

Tóm lại vai trò của tiêu thụ sản phẩm đợc thể hiện ở một số điểm sau đây:

+ Hoạt động tiêu thụ sản phẩm quyết định sự tồn tại và phát triển của doanh

nghiệp đó.

+ Tiêu thụ sản phẩm là một mắt xích trong quá trình tái sản xuất mở rộng,

do vậy nó không thể đạt đợc. Nếu không quan tâm đến hoạt động tiêu thụ sẽ ảnh

hởng trực tiếp đến sản xuất, có thể làm cho sản xuất bị đình trệ hoặc không thể

phát triển đợc.

+ Công tác tiêu thụ sản phẩm gắn liền ngời sản xuất với ngời tiêu dùng,

giúp cho ngời sản xuất hiểu thêm đợc kết quả sản xuất của mình và nhu cầu của

+ Thông qua hoạt động tiêu thụ sản phẩm đánh giá đợc hoạt động sản xuất

kinh doanh của doanh nghiệp về các mặt:

- Sự phù hợp của sản phẩm với nhu cầu của khách hàng về mặt hàng, chất l-

ợng, số lợng quy cách chủng loại, về không gian, thời gian, sở thích, dịch vụ

kèm theo ...

- Hiệu quả sản xuất kinh doanh trên phơng diện so sánh giữa chi phí và kết

quả đạt đợc làm cơ sở cho việc hạch toán kinh doanh.

- Tăng trởng, nâng cao thế lực và uy tín của doanh nghiệp trớc khách hàng.

- Thể hiện tính xã hội hóa của sản xuất của doanh nghiệp. Mức xã hội hóa

đánh giá mức thừa nhận của thị trờng đối với sản phẩm của sản xuất ra trong

từng thời kỳ. Khi sản phẩm đợc tiêu thụ tức là lao động cá biệt của doanh nghiệp

trở thành lao động xã hội.