1. ĐẶC ĐIỂM CỦA TRUYỆN NGẮN NỘI DUNG XÃ HỘI TRỰC TIẾP CỦA TÁC PHẨM...

2.2.1. Đặc điểm của truyện ngắn

nội dung xã hội trực tiếp của tác phẩm mà còn

“Truyện ngắn là một thể loại văn học. Nó

phải căn cứ vào những tư tưởng của ông phát

thường là các câu chuyện kể bằng văn xuôi và

biểu qua hình tượng và những mệnh đề triết lí

có xu hướng ngắn gọn, súc tích và hàm nghĩa

ông rút ra từ thực tế.

hơn các câu chuyện dài như tiểu thuyết. Thông

- Truyện Nam Cao luôn thay đổi giọng

thường truyện ngắn có độ dài chỉ từ vài dòng

điệu, trong đó có hai giọng cơ bản nhất: giọng

đến vài chục trang... Vì thế, tình huống truyện

tự sự lạnh lùng với những đại từ nhân xưng có

luôn là vấn đề quan trọng bậc nhất của nghệ

sắc thái dửng dưng hay khinh bạc: y, thị, hắn,…

thuật truyện ngắn.

và giọng trữ tình sôi nổi tha thiết, thường mở

Truyện ngắn thường chỉ tập trung vào một

đầu bằng những thán từ như “chao ôi”, “hỡi

tình huống, một chủ đề nhất định… Do đó,

ôi”,… Hai giọng văn đối lập nhau cứ chuyển

truyện ngắn thường hết sức hạn chế về nhân

hóa qua lại, tạo nên những trang viết thú vị, lôi

vật, thời gian và không gian trong truyện ngắn

cuốn. Ngoài ra là giọng điệu khác nhau của các

cũng không trải dài như tiểu thuyết. Đôi khi

nhân vật được trần thuật bằng lời kể trực tiếp

truyện ngắn chỉ là một khoảnh khắc của cuộc

hay nửa trực tiếp” [3].

sống…

Như vậy, dạy học đọc hiểu truyện ngắn của

Paul Bourget, nhà văn và nhà phê bình Pháp

Nam Cao không thể không làm rõ nghệ thuật

thế kỷ 20 có nhận định: "Phong cách của truyện

viết truyện của ông.

ngắn và của tiểu thuyết rất khác nhau. Phong

Ngoài ra, khi dạy học đọc hiểu truyện ngắn

cách của truyện ngắn là thuộc về tình tiết…".

2

của Nam Cao, cần làm nổi bật được tư tưởng

Như vậy, khi đọc hiểu truyện ngắn, cần

của nhà văn: “… dù viết về đề tài nào, truyện

khai thác được các yếu tố: cốt truyện, tình

Nam Cao cũng thường thể hiện tư tưởng chung:

huống truyện, nhân vật, tình tiết/chi tiết của

nỗi băn khoăn đến đau đớn trước tình trạng con

truyện.

người bị hủy hoại về nhân phẩm do cuộc sống