Câu 19: Phân tích những yêu cầu cơ bản của nguyên tắc thống nhất
giữa lý luận và thực tiễn. Đảng Cộng Sản Việt Nam đã và đang vận dụng
nguyên tắc này như thế nào trong sự nghiệp cách mạng Việt Nam?
(Nêu khái niệm lý luận và thực tiễn)
Những yêu cầu cơ bản của nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thực
tiễn
Thực tiễn là cơ sở, là động lực, là mục đích và là tiêu chuẩn của lý luận;
lý luận hình thành, phát triển phải xuất phát từ thực tiễn, đáp ứng yêu cầu thực
tiễn.
Thực tiễn là cơ sở của lý luận: Lý luận xuất hiện trên cơ sở của thực tiễn,
nó là kết quả tổng kết kinh nghiệm thực tiễn của con người. Không có thực tiễn
thì không có lý luận khoa học. Thực tiễn đề ra những vấn đề mà lý luận cần phải
làm sáng tỏ, cần phải giải đáp.
Thực tiễn là động lực của lý luận: Hoạt động thực tiễn góp phần làm hoàn
thiện các mối quan hệ của con người với tự nhiên, với xã hội. Thực tiễn mà
trước hết là thực tiễn sản xuất vật chất đã thúc đẩy các ngành khoa học ra đời,
các lý luận phát triển.
Thực tiễn là mục đích của lý luận: Mục đích chủ yếu của lý luận là nâng
cao năng lực hoạt động của con người trong thế giới hiện thực khách quan, để
làm được điều đó phải thông qua hoạt động thực tiễn, hoạt động thực tiễn sẽ
biến đổi tự nhiên và xã hội theo mục đích của con người.
Thực tiễn là tiêu chuẩn chân lý của lý luận: Lý luận chỉ được coi là chân
lý khi nó phù hợp với hiện thực khách quan mà nó phản ánh, và nó được thực
tiễn kiểm nghiệm.
Lý luận phải được vận dụng vào thực tiễn, tiếp tục bổ sung và phát triển
trong lịch sử; Thực tiễn phải được chỉ đạo bởi lý luận. Hoạt động của con người
muốn có hiệu quả nhất thiết phải có lý luận soi đường: Chính nhờ có lý luận soi
đường, hoạt động thực tiễn của con người mới có hiệu quả và đạt được mục đích
mong muốn. Thực tiễn phải được chỉ đạo bởi lý luận vì lý luận có khả năng định
hướng mục tiêu, xác định lực lượng, vạch ra các phương pháp, biện pháp thực
hiện. Lý luận còn dự báo được khả năng phát triển các mối quan hệ thực tiễn,
dự báo được những rủi ro có thể xảy ra, những hạn chế, thất bại có thể có trong
quá trình hoạt động.
Đảng Cộng sản Việt Nam đã và đang vận dụng nguyên tắc này như thế
nào trong sự nghiệp cách mạng Việt Nam?
Sự nghiệp đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo hơn 30 năm qua đã
đạt được những thành tựu về kinh tế - xã hội to lớn và có ý nghĩa lịch sử..
Những thành tựu ấy có nhiều nguyên nhân, một trong những nguyên nhân là
Đảng ta luôn quán triệt tốt sự thống nhất giữa lý luận và thực tiễn trong lãnh đạo
sự nghiệp đổi mới. Bởi lẽ, trên cơ sở quán triệt sự thống nhất giữa lý luận và
thực tiễn đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước không
ngừng được bổ sung, hoàn thiện cho phù hợp với thực tiễn Việt Nam; những căn
bệnh giáo điều, kinh nghiệm, chủ quan duy ý chí đã dần được khắc phục.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Thống nhất giữa lý luận và thực tiễn là
một nguyên tắc căn bản của chủ nghĩa Mác - Lênin. Thực tiễn không có lý luận
hướng dẫn thì thành thực tiễn mù quáng. Lý luận mà không có liên hệ với thực
tiễn là lý luận suông”. Thấm nhuần tinh thần ấy, Đảng Cộng sản Việt Nam trong
quá trình lãnh đạo sự nghiệp đổi mới luôn quán triệt sự thống nhất giữa lý luận
và thực tiễn. Điều này thể hiện ở những nét chủ yếu sau:
Thứ nhất, trong quá trình lãnh đạo sự nghiệp đổi mới, Đảng ta thường
xuyên tổng kết thực tiễn để bổ sung, hoàn thiện, phát triển lý luận cách mạng,
trước hết là đường lối đổi mới.
(Nêu dẫn chứng ngắn gọn về sự đổi mới của Đảng từ Đại hội VI đến Đại
hội IX)
Mỗi kỳ đại hội là một lần Đảng tổng kết thực tiễn để bổ sung, hoàn thiện,
phát triển chính sách phát triển kinh tế nhiều thành phần định hướng xã hội chủ
nghĩa một cách sâu sắc hơn, cụ thể hơn, toàn diện hơn cho phù hợp với điều kiện
tình hình trong nước và quốc tế. Không những vậy, Đảng còn luôn tổng kết kinh
nghiệm thực tiễn để chỉ đạo phát triển kinh tế nhiều thành phần sao cho không
chệch hướng xã hội chủ nghĩa. Như vậy, mỗi kỳ đại hội là một dịp Đảng tổng
kết thực tiễn một cách toàn diện để bổ sung, hoàn chỉnh đường lối đổi mới, nâng
tầm lý luận, làm rõ hơn con đường lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Đây là biểu
hiện sinh động của việc quán triệt sự thống nhất giữa lý luận và thực tiễn trong
đổi mới của Đảng.
Thứ hai, trong quá trình lãnh đạo sự nghiệp đổi mới, Đảng ta luôn coi
trong việc nâng cao trình độ lý luận cho toàn Đảng.
Thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng mà không có lý
luận cách mạng khoa học như người không có trí khôn, tàu không có bàn chỉ
nam, Đảng ta luôn luôn coi trọng việc nâng cao trình độ lý luận cho toàn Đảng
trong quá trình lãnh đạo sự nghiệp đổi mới. Đây thực chất là sự quán triệt
nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thực tiễn của Đảng ta. Bởi lẽ, không có
trình độ lý luận thì không thể tổng kết thực tiễn một cách có lý luận và không
thể định hướng đúng cho công cuộc đổi mới, cũng không thể lãnh đạo sự nghiệp
đổi mới có kết quả.
Thứ ba, trong quá trình lãnh đạo sự nghiệp đổi mới Đảng thường xuyên,
kiên quyết đấu tranh chống lại những biểu hiện lệch lạc, sai trái về tư tưởng - lý
luận, bảo vệ sự trong sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
Cùng với việc nâng cao trình độ lý luận cho cán bộ, đảng viên, Đảng ta
cũng thường xuyên, kiên quyết đấu tranh chống lại những biểu hiện lệch lạc, sai
trái về tư tưởng - lý luận, bảo vệ sự trong sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư
tưởng Hồ Chí Minh. Đây cũng chính là sự quán triệt nguyên tắc thống nhất giữa
lý luận và thực tiễn trong đổi mới của Đảng. Bởi lẽ, đổi mới không phải là từ bỏ
con đường xã hội chủ nghĩa của sự phát triển mà là từ bỏ mô hình chủ nghĩa xã
hội giáo điều, tập trung, quan liêu; là sự lựa chọn biện pháp, cách thức xây dựng
chủ nghĩa xã hội cho phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh thực tế Việt Nam cũng
như quốc tế. Quá trình thực hiện công cuộc đổi mới cũng là quá trình Đảng ta
tiến hành cuộc đấu tranh chống lại các thế lực thù địch trên mặt trận tư tưởng -
lý luận; chống lại các chiêu bài "dân chủ hoá"; "tự do hoá"; "đa nguyên chính
trị", v.v..
Như vậy, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam nói chung, sự
nghiệp đổi mới nói riêng, Đảng ta luôn quán triệt tốt sự thống nhất giữa lý luận
và thực tiễn. Điều này thể hiện ở chỗ, Đảng thường xuyên tổng kết thực tiễn để
bổ sung, hoàn thiện đường lối, chủ trương, chính sách cho phù hợp với điều
kiện, hoàn cảnh Việt Nam. Đồng thời, Đảng làm hết sức mình để nâng cao trình
độ lý luận cho cán bộ, đảng viên và nhân dân, để mỗi cán bộ, đảng viên luôn
nắm vững chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và biết vận dụng
những tư tưởng đó vào điều kiện nước ta. Không những thế, Đảng còn quan tâm
tích cực chỉ đạo cuộc đấu tranh không khoan nhượng với những kẻ thù về tư
tưởng - lý luận, chỉ ra bản chất sai lầm, phản khoa học, những mục đích sâu xa
của chúng. Trên cơ sở đó, bảo vệ sự trong sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, bảo vệ sự đúng đắn trong đường lối của mình. Chính vì vậy
mà 80 năm qua, Đảng ta luôn hoàn thành xuất sắc sứ mệnh lãnh đạo cách mạng
Việt Nam, đưa cách mạng nước ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Tám
mươi năm qua, đặc biệt là những năm Đảng lãnh đạo sự nghiệp đổi mới, Đảng
luôn luôn quán triệt tốt nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thực tiễn trong
lãnh đạo cách mạng.
Bạn đang xem câu 19: - TONG HOP CAU HOI TRIET HOC 1