Câu 20: Dựa vào những yêu cầu của nguyên tắc thống nhất giữa thực
tiễn và lý luận, phân tích câu nói của C.Mác: “Vũ khí của sự phê phán cố
nhiên không thể thay thế được sự phê phán của vũ khí, lực lượng vật chất
chỉ có thể bị đánh đổ bằng lực lượng vật chất; nhưng lý luận cũng sẽ trở
thành lực lượng vật chất, một khi nó thâm nhập vào quần chúng”.
Khái niệm thực tiễn: Thực tiễn là những hoạt động vật chất có mục đích
mang tính lịch sử - xã hội của con người nhằm cải tạo tự nhiên và xã hội.
Là hoạt động vật chất có mục đích của con người: Con người sử dụng
những công cụ vật chất, tác động vào các đối tượng vật chất, mang tính bản chất
của con người, là hoạt động đặc trưng của con người. Con người nhờ vào hoạt
động thực tiễn (có mục đích, có ý thứ) tác động vào tự nhiên nhằm thoả mãn nhu
cầu vật chất của chính mình.
Mang tính lịch sử - xã hội: Thực tiễn là một quá trình vì vậy bản thân nó
luôn vận động và phát triển. Thực tiễn là hoạt động mang tính chất loài. Hoạt
động phải được tiến hành với đông đảo quần chúng nhân dân trong xã hội từ thế
hệ này sang thế hệ kia, từ cộng đồng này sang cộng đồng khác.
Cải tạo tự nhiên, xã hội và bản thân con người: Thực tiễn là hoạt động vật
chất của con người tác động vào tự nhiên, cải tạo tự nhiên thoả mãn nhu cầu vật
chất của con người để tồn tại và phát triển, nó hướng vào cải tạo các quan hệ xã
hội nhằm tạo ra một xã hội ngày càng văn minh, dân chủ, công bằng. ngoài ra nó
còn hướng đến cải tạo bản thân con người đề con người ngày càng hoàn thiện
hơn.
Khái niệm lý luận: Lý luận là hệ thống tri thức được khái quát từ thực
tiễn, phản ánh những mối liên hệ bản chất, những quy luật của các sự vật, hiện
tượng trong thế giới.
Yêu cầu của nguyên tắc thống nhất giữa thực tiễn và lý luận:
Vai trò của thực tiễn đối với nhận thức, lý luận đòi hỏi phải luân quán triệt
quan điểm quan điểm thực tiễn – Việc nhận thức, lý luận phải xuất phát từ thực
tiễn, dựa trên cơ sở thực tiễn, đi sâu vào thực tiễn, phải coi trọng công tác tổng
kết thực tiễn. Việc nghiên cứu lý luận phải liên hệ với thực tiễn, học đi đôi với
hành. Nếu xa rời thực tiễn sẽ dẫn đến sai lầm của bênh chủ quan, duy ý chí, giáo
điều, máy móc, quan liêu… tức lý luận suông (Thực tiễn là cơ sở, là động lực, là
mục đích và là tiêu chuẩn của lý luận; Lý luận hình thành, phát triển phải xuất
phát từ thực tiễn, đáp ứng yêu cầu thực tiễn)
Vai trò của nhận thức, lý luận đối với thực tiễn đòi hỏi lý luận phải xâm
nhập vào thực tiễn để hướng dẫn chỉ đạo thực tiễn, giải quyết các vấn đề do thực
tiễn đăt ra. Nếu tuyệt đối hóa vai trò của thực tiễn sẽ rơi vào chủ nghĩa thực
dụng và chủ nghĩa kinh nghiệm. Mặt khác, thông qua thực tiễn lý luận tự điều
chỉnh, hoàn thiện chính mình. (Lý luận phải được vận dụng vào thực tiễn, tiếp
tục bổ sung và phát triển trong thực tiễn; Thực tiễn phải được chỉ đạo từ lý luận.)
“Vũ khí của sự phê phán cố nhiên không thể thay thế được sự phê phán
của vũ khí, lực lượng vật chất chỉ có thể bị đánh đổ bằng lực lượng vật chất;
nhưng lý luận cũng sẽ trở thành lực lượng vật chất, một khi nó thâm nhập vào
quần chúng”.
Vũ khí của sự phê phán và lý luận là khoa học, tư tưởng khoa học, lý luận
khoa học, còn “sự phê phán của vũ khí và lực lượng vật chất” là hoạt động vật
chất, hoạt động thực tiễn của con người => Lý luận khoa học phải thông qua
hoạt động con người thì mới trờ thành lực lượng vật chất.
Hoạt động của con người muốn có hiệu quả nhất thiết phải có lý luận soi
đường: Chính nhờ có lý luận soi đường, hoạt động thực tiễn của con người mới
có hiệu quả và đạt được mục đích mong muốn. Thực tiễn phải được chỉ đạo bởi
lý luận vì lý luận có khả năng định hướng mục tiêu, xác định lực lượng, vạch ra
các phương pháp, biện pháp thực hiện. Lý luận còn dự báo được khả năng phát
triển các mối quan hệ thực tiễn, dự báo được những rủi ro có thể xảy ra, những
hạn chế, thất bại có thể có trong quá trình hoạt động.
Thực tiễn phải được chỉ đạo bởi lý luận; ngược lại, lý luận phải được vân
dụng vào thực tiễn, tiếp tục bổ sung và phát triển trong thực tiễn Lý luận đóng
vai trò soi đường cho thực tiễn vì lý luận có khả năng định hướng mục tiêu, xác
định lực lượng, phương pháp, biện pháp thực hiện. Lý luận còn dự báo được khả
năng phát triển cũng như các mối quan hệ của thực tiễn, dự báo được những rủi
ro đã xảy ra, những hạn chế những thất bại có thể có trong quá trình hoạt động.
Như vậy lý luận không chỉ giúp con người hoạt động hiện quả mà còn là cơ sở
để khắc phục những hạn chế và tăng năng lực hoạt động của con người. Mặt
khác, lý luận còn có vai trò giác ngộ mục tiêu, lý tưởng liên kết các cá nhân
thành cộng đồng tạo thành sức mạnh vô cùng to lớn của quần chúng trong cải
tạo tự nhiên và cải tạo xã hội.
Bạn đang xem câu 20: - TONG HOP CAU HOI TRIET HOC 1