1.4 CÕU HỎI CÚ TỚNH THEN CHỐT
3.1.4 Cõu hỏi cú tớnh then chốt:
Vấn đề then chốt của tỏc phẩm cú thể hiểu là những vấn đề quan trọng
nhất, cú tỏc dụng quyết định tới sự phỏt triển của toàn bộ tỏc phẩm. Qua khảo
sỏt, chỳng tụi thấy hệ thống CHHDHB trong SGK đều cú những cõu then
chốt.
Vớ dụ 1: Vấn đề quan trọng nhất trong bài thơ ''Vội vàng'' của
Xuõn
Diệu là niềm khao khỏt sống mónh liệt, sống hết mỡnh và
quan niệm về thời
gian, về tuổi trẻ và hạnh phỳc. Tư tưởng đú được thể hiện qua một hỡnh thức
nghệ thuật điờu luyện: Sự kết hợp nhuần nhị giữa mạch cảm xỳc và luận lớ,
giọng điệu say mờ, sụi nổi, những sỏng tạo độc đỏo về ngụn từ và hỡnh ảnh
thơ.
Những cõu hỏi mang tớnh then chốt trong SGK Ngữ văn chuẩn
(trang 23) là:
Cõu2: Xuõn Diệu cảm nhận về thời gian như thế nào? Vỡ sao nhà thơ
cú tõm trạng vội vàng, cuống quýt trước sự trụi qua nhanh chúng của thời
gian?
Cõu 3: Hỡnh ảnh thiờn nhiờn, sự sống quen thuộc được tỏc giả cảm
nhận và diễn tả như thế nào? Hóy chỉ ra những nột mới trong quan niệm của
Xuõn Diệu về cuộc sống, tuổi trẻ và hạnh phỳc.
Cõu 4: Hóy nhận xột về đặc điểm của hỡnh ảnh, ngụn từ, nhịp điệu
trong đoạn thơ cuối của bài thơ. Nhà thơ đó sỏng tạo được hỡnh ảnh nào mà
anh (chị) cho là mới mẻ, độc đỏo nhất?
Vớ dụ 2: Vấn đề then chốt của bài thơ ''Từ ấy'' là niềm vui sướng, say
mờ mónh liệt của Tố Hữu trong buổi đầu
gặp gỡ lớ tưởng cỏch mạng và tỏc
dụng kỳ diệu của lớ tưởng với cuộc đời nhà thơ.
Những cõu hỏi mang tớnh then chốt trong SGK Ngữ văn nõng cao
(trang 88) là:
Cõu 1: Tỡm hiểu tõm trạng của Tố Hữu trong giõy phỳt bắt gặp lớ
tưởng cộng sản. Qua hỡnh ảnh ''Mặt trời chõn lớ chúi qua tim'' cú thể hiểu
quan niệm của nhà thơ về lớ tưởng cộng sản như thế nào?
Cõu 3: Lớ tưởng cộng sản đó đem đến cho Tố Hữu sự thức tỉnh về mối
quan hệ tỡnh cảm mới như thế nào? Vỡ sao sự thức tỉnh về quan hệ tỡnh cảm
ấy lại đem đến cho Tố Hữu sức mạnh và niềm vui?
Túm lại: Hệ thống CHHDHB văn bản văn học (phần thơ hiện đại)
trong hai bộ sỏch Ngữ văn chuẩn và nõng cao cú nhiều ưu điểm đỏng kể.
Trong đú nổi bật nhất là việc đưa ra số lượng lớn
cõu hỏi sỏng tạo ở nhiều
mức độ khỏc nhau, định hướng được nhiều hỡnh thức hoạt động của học sinh,
phỏt huy tớnh tớch cực, tự giỏc, chủ động, sỏng tạo, khơi gợi cảm xỳc, suy nghĩ
của cỏc em.