Câu 24: Phân tích nội dung quy luật QHSX phải phù hợp với trình
độ phát triển của LLSX. Rút ra ý nghĩa phương pháp luận. Liên hệ đến quá
trình xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xă hội chủ nghĩa ở Việt
Nam.
LLSX là sự biểu hiện mối quan hệ giữa con người với giới tự nhiên trong
quá trình sản xuất tạo ra của cải vật chất, biểu hiện trình độ chinh phục tự nhiên
của con người. LLSX là thước đo quan trọng nhất của sự tiến bộ xã hội.
QHSX là sự biểu hiện mối quan hệ giữa người với người trong quá trình
sản xuất. QHSX về lĩnh vực đời sống vật chất xã hội do đó nó mang tính khách
quan. Mỗi loại QHSX đặc trưng cho một hình thái kinh tế - xã hội.
Quy luật về sự phù hợp của QHSX với trình độ phát triển của LLSX
QHSX được hình thành và biến đổi dưới ảnh hưởng quyết định của
LLSX:
LLSX và QHSX là hai mặt của phương thức sản xuất nhưng trong đó
LLSX là mặt động thường xuyên biến đổi, còn QHSX mang tính bảo thủ, trì trệ
hơn, thể hiện con người luôn cải tiến công cụ để giảm nhẹ lao động, thời gian
lao động, tạo nên năng suất lao động hiệu quả cao. Vì vậy công cụ lao động là
yếu tốt động nhất trong LLSX cho nên cộng cụ lao động thay đổi dẫn đến
QHSX thay đổi theo và thể hiện SX ngày càng mang tính chất xã hội hóa cao.
Mối quan hệ giữa LLSX và QHSX giống như mối quan hệ giữa nội dung
và hình thức. Nội dung là cái quy định hình thức. Nội dung thay đổi thì hình
thức cũng thay đổi theo.
Tính chất và trình độ của LLSX là quyết định nhất đối với sự phát triển
của QHSX. Trong lực lượng SX còn nhiều yếu tố khác nhưng quyết định nhất
đối với việc hình thành và phát triển của QHSX là do tính chất và trình độ của
LLSX quyết định quan hệ chặt chẽ như thế nào giữa người lao động với người
lao động chứ không phải do phương pháp của đối tượng lao động hoặc tư liệu
lao động. Điều này được Mác chứng minh, Mác nói “Trong PTSX kiếm sống
của mình mà con người làm thay đổi các quan hệ xã hội của mình, các cối xay
quay bằng tay đem lại xã hội có lãnh chúa phong kiếm, cái cối xay chạy bằng
hơi nước đem lại xã hội có nhà TBCN”.
Trong các hình thức kinh tế không phải lúc nào LLSX cũng quyết định
được QHSX. Cho nên dẫn đến mâu thuẫn được biểu hiện về mặt xã hội là mâu
thuẫn giai cấp.
Sự tác động trở lại của QHSX đối với LLSX
LLSX phát triển được là nhờ nhiều yếu tố quyết định như dân số, hoàn
cảnh địa lý, trình độ phát triển của khoa học, còn QHSX chỉ giữ vai trò quan
trọng đối với sự phát triển của LLSX.
QHSX là sự phản ánh LLSX nhưng chính nó lại quy định mục đích của
SX, khuynh hướng phát triển của các nhu cầu về lợi ích vật chất và tinh thần,
quyết định hệ thống quản lý sản xuất và quản lý xã hội. Bởi vậy nếu QHSX phù
hợp với tính chất và trình độ của LLSX thì nó sẽ thúc đẩy, tạo điều kiện cho
LLSX phát triển. Còn nếu QHSX không phù hợp với tính chất và trình độ của
LLSX thì nó sẽ cản trở LLSX.
Sự tác động của QHSX đối với LLSX: chỉ khi xem xét QHSX trong một
tình huống đầy đủ với ba mặt của nó, đồng thời chịu sự chi phối của yếu tố
chung:
+ Các quy luật kinh tế cơ bản
+ Phụ thuộc vào trình độ của người lao động
+ Tùy thuộc vào sự phát triển của khoa học, công nghệ
Trong xã hội có đối kháng giai cấp thì khi LLSX phát triển tới mức
QHSX cản trở sự phát triển của nó thì CMXH là bước cuối cùng để thay đổi
QHSX hiện có.
Như vậy, ta có thể khẳng định:
Quy luật về sự phù hợp của QHSX và tính chất, trình độ của LLSX là quy
luật chung cho toàn xã hội loài người, chính sự tác động của quy luật này làm
cho xã hội loài người phát triển từ hình thái kinh tế XH này sang hình thái kinh
tế XH khác cao hơn. Quy luật này là cơ sở lý để chống lại các quan điểm duy
tâm tôn giáo về sự phát triển của lịch sử. Quy luật này là cơ sở lý luận cho việc
hoạch định các đường lối của Đảng, phê phán các chủ trương sai lầm trong việc
xây dựng phương thức sản xuất mới. Đây là quy luật khách quan, tất yếu đối với
5 hình thái kinh tế, xã hội và lịch sử của nhân loại.
Bạn đang xem câu 24: - TONG HOP CAU HOI TRIET HOC 1