2.Đặc điểm của năng lực
Năng lực không phải là một thuộc tính tâm lý xuất sắc nào đó mà nó là tổ hợp
những thuộc tính cá nhân phù hợp với những yêu cầu đặc trưng của một hoạt
động nhất định nhằm đảm bảo cho hoạt động đó diễn ra có kết quả tốt, những
thuộc tính đó bao gồm cả những đặc điểm tâm lý như tư duy, trí tuệ, kỹ năng, kỹ
xảo,..và những đặc điểm sinh lý như hệ thần kinh. Những điều này không đồng
nghĩa là nó bao gồm toàn bộ thuộc tính cá nhân mà chỉ có những thuộc tính phù
hợp với yêu cầu của hoạt động và trực tiếp góp phần làm cho hoạt động đó có kết
quả cao. Ví dụ như người hoạt động trong lĩnh vực âm nhạc cần sự phát âm tốt và
sự phát triển của cơ quan thính giác; người họa sĩ cần sự phát triển của thị giác, trí
nhớ không gian…Theo nhà tâm lý học Liên Xô AG. Gôvaliop thì năng lực bao
gồm ba nhóm thuộc tính là thuộc tính chủ đạo, thuộc tính cơ sở làm chỗ dựa và
thuộc tính hỗ trợ làm nền.
Năng lực vừa là tiền đề, vừa là kết quả của hoạt động. Năng lực vừa là điều
kiện cho hoạt động đạt kết quả nhưng đồng thời năng lực cũng phát triển ngay
trong chính hoạt động ấy. Trong đa số hoạt động có một thực tế là bất kỳ người
bình thường nào cũng có thể tiếp thu một số kiến thức, kỹ năng. Song trong những
điều kiện bên ngoài như nhau thì những người khác nhau có thể tiếp thu những
kiến thức, kỹ năng ở những mức độ với những tốc độ, nhịp độ khác nhau. Có thực
tế trên là do năng lực của mỗi người khác nhau. Ngoài ra trong một số lĩnh vực
hoạt động chỉ những người có khả năng nhất định mới có thể đạt được kết quả.
Năng lực của mỗi cá nhân cũng đồng thời gắn với trình độ phát triển của xã
hội. Năng lực là sản phẩm của lịch sử. Sự phân công và chuyên môn hóa lao
động dẫn đến sự phân hóa và chuyên môn hóa năng lực người. Mặt khác mỗi khi
nền văn minh nhân loại dành được những thành tựu mới thì lại xuất hiện ở con
người những năng lực mới và những năng lực đã có trước đây bây giờ mới chứa
đựng một nội dung mới. Ví dụ: Gắn với sự phát triển của thời đại ngày nay,nhu cầu
về năng lực về tin học là không thể thiếu. Hay sau những thành tựu của hai cuộc
cách mạng khoa học kĩ thuật thì những loại máy máy móc đã dần thay thế lao động
chân tay của con người, nhưng nó cũng đặt ra vấn đề là chúng ta phải có năng lực
để điều khiển chúng.
Năng lực khác với năng khiếu. Năng khiếu là năng khiếu là tập hợp những tư
chất bẩm sinh, nét đặc trưng và tính chất đặc thù làm tiền đề bẩm sinh cho năng
lực. Năng khiếu có thể phát triển thành năng lực cũng có thể không. Chỉ thông qua
quá trình hoạt động, học tập, rèn luyện thì năng khiếu mới có thể trở thành năng
lực. Nghĩa là không phải trẻ nào có năng khiếu cũng là thiên tài. Một em có năng
khiếu đối với hoạt động nào đó không nhất thiết sẽ trở thành tài năng trong lĩnh
vực ấy và ngược lại. Ví dụ: Thiên tài âm nhạc Môda, từ nhỏ năng khiếu về âm
nhạc của ông đã được cha ông nhận ra và ông đã được sự dạy bảo của cha ông, cha
ông luôn dành những điều tốt nhất cho ông và bằng sự nổ lực của chính ông đã tao
nên thiên tài âm nhạc Môda.
Bạn đang xem 2. - TRON BO TRA LOI CAU HOI TAM LY HOC PPTX
