CẢM XÚC CỦAKHÉP LẠI NỖI ĐAU MẤT MÁT ẤY LÀ NHỮNG GIỌT NƯỚC MẮT LUYẾN...

Question

4. Cảm xúc củaKhép lại nỗi đau mất mát ấy là những giọt nước mắt luyến tiếc,nhà thơ khibịn rịn không muốn rời Bác. Khổ thơ đã diễn tả tâm trạng lưutạm biệt lăngluyến của nhà thơ muốn được ở mãi bên lăng Bác.Bác( khổ 4)“Mai về miền Nam thương trào nước mắt”- Từ chỉ thời gian &#34;mai” đi liền với địa danh &#34;miền Nam” gợi sựchia xa, gợi khoảng cách, gợi cả tấm lòng, tình cảm của nhữngngười con miền Nam- lối nói &#34;thương trào nước mắt” đã cụ thể hóa nỗi nhớ thươngda diết, gợi chiều sâu của sự gắn bó với miền Bắc, với Bác Hồcủa những người miền Nam. Nhà thơ bày tỏ ước muốn hóa thânđể ở lại bên cạnh Bác.“Muốn làm con chim hót quanh lăng BácMuốn làm đó hoa tỏa hương đâu đâyMuốn làm cây tre trung hiếu chốn này”- Nhịp điệu dồn dập và điệp từ &#34;muốn làm” khởi đầu cho mỗidòng thơ giúp nhà thơ tô đậm mức độ thiết tha, mãnh liệt củaniềm mong ước.- Hệ thống hình ảnh giàu sức gợi: &#34;con chim”, &#34;đóa hoa”, &#34;câytre”+ Lớp nghĩa thực: Tác giả muốn góp cuộc đời mình để làm đẹpcho cảnh quan quanh lăng, ao ước được hóa thân thành conchim để cất tiếng hót làm vui lăng Bác; làm đóa hoa để đem lạisắc hương , tô điểm cho vườn hoa quanh lăng. Đặc biệt là ướcnguyện &#34;muốn làm cây tre trung hiếu” để nhập vào hàng tre bátngát, tỏa bóng mát cho lăng.+ Lớp nghĩa ẩn dụ: Khát vọng ở lại để canh giấc ngủ thiên thucho người, bày tỏ niềm biết ơn sâu sắc dành cho vị cha già củadân tộc, góp phần làm nên vẻ đẹp bất khuất, hiên ngang, trunghiếu của tâm hồn Việt Nam- Hình ảnh cây tre có tính tượng trưng, một lần nữa nhắc lạikhiến bài thơ có kết cấu đầu cuối tương ứng. Hình ảnh hàng trequanh lăng Bác được lặp ở câu thơ cuối như mang thêm nghĩamới, tạo ấn tượng sâu sắc, làm dòng cảm xúc được trọn vẹn.-> Bài thơ khép lại bằng hình ảnh “cây tre trung hiếu”, tạo nênmột kết cấu đầu cuối tương ứng, nhằm bày tỏ khát vọng và tấmlòng nhà thơ dành cho Bác.III- ĐỀ BÀI LUYỆN TẬPA. DẠNG ĐỀ ĐỌC HIỂUĐề 1Cho hai 4 câu thơ:Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăngThấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớKết tràng hoa dâng bẩy mươi chín mùa xuân(Viễn Phuơng, Viếng lăng Bác, trong Ngữ văn 9 , tập hai,NXB Giáo dục 2005, trang 58)a) Hãy phân tích ý nghĩa hình ảnh ẩn dụ &#34;mặt trời trong lăng&#34; ở câu thơ trên.b) Chép hai câu thơ có hình ảnh ẩn dụ mặt trời trong một bài thơ mà em đãhọc ở chương trình Ngữ văn lớp 9 (ghi rõ tên và tác giả bài thợ).c) Dựa trên hiện tượng chuyển nghĩa của từ, cụm từ &#34;bảy mươi chín mùaxuân” có thể hiểu như thế nào? Theo phương thức chuyển nghĩa nào?d) Hình ảnh &#34;kết tràng hoa” có ý nghĩa rất đẹp. Em hãy chỉ ra ý nghĩa đẹp của hìnhảnh ấy?e) Viết đoạn văn cảm nhận khổ thơ trên (có câu chứa thành phần biệt lập)Gợi ý:a) Phân tích để thấy:- Hai câu thơ sóng đôi hình ảnh thực và ẩn dụ &#34;mặt trời&#34;. Điều đó khiến ẩndụ &#34;mặt trời trong lăng&#34; nổi bật ý nghĩa sâu sắc.- Dùng hình ảnh ẩn dụ &#34;mặt trời trong lăng&#34; để viết về Bác, Viễn Phương đãca ngợi sự vĩ đại của Bác, công lao của Bác đối với non sông đất nước.- Đổng thời, hình ảnh ẩn dụ &#34;mặt trời trong lăng&#34; cũng thể hiện sự tôn kính,lòng biết ơn của nhân dân với Bác, niềm tin Bác sống mãi với non sông đất nướcta.b) Hai câu thơ có hình ảnh ẩn dụ mặt trời:Mặt trời của bắp thì nằm trên đồiMặt trời của mẹ em nằm trên lưng.(Nguyễn Khoa Điềm, Khúc hát ru những em bé lớn …)c) Cụm từ &#34;bảy mươi chín mùa xuân” có thể hiểu là Bác Hồ đã 79 tuổi, chuyểnnghĩa theo phương thức hoán dụ.d) Hình ảnh &#34;kết tràng hoa” thể hiện nhân dân muốn dâng lên Bác những gì đẹpnhất, tinh túy nhất thể hiện lòng thành kính biết ơn và kính trọng Bác.e) Đoạn văn tham khảo:Khổ thơ trên được trích trong văn bản &#34;Viếng lăng Bác” được sáng tác năm1976 đã rất thành công trong việc thể hiện cảm xúc tôn kính của tác gải, cả nhândân đới với Bác Hồ kính yêu. Mặt trời lên cao dần và hình ảnh mặt trời lại gợitrong tác giả những liên tưởng mới:Mặt trời thiên nhiên theo quy luật của nó, vận hành trong vũ trụ, ngày ngày đi quatrên lăng và thấy một mặt trời khác trong lăng rất đỏ. Mặt trời trong lăng là ẩn dụchỉ Bác Hồ. Mặt trời thiên nhiên thì đem lại ánh sáng, ban ngày, sự sống: Còn mặttrời Bác cũng là ánh sáng soi đường, đem lại cuộc sống hạnh phúc ấm no. Chi tiếtđặc tả “rất đỏ” gợi trái tim đầy nhiệt huyết vì Tố quốc, vì nhân dân, trái tim yêuthương vô hạn của Bác. Mặt trời Bác mãi tỏa sáng, tỏa ấm, tỏa thắm cho đời. Màuđỏ ấy làm ấm lại cả khung cảnh thương đau. Nhiều người đã ví Bác như mặt trời(Người rực rỡ một mặt trời cách mạng Tố Hữu), đặt mặt trời Bác sóng đôi vàtrường tồn cùng mặt trời thiên nhiên là sáng tạo riêng của Viễn Phương. Cách nóiđó vừa ngợi ca sự vĩ đại, bất tử của Bác vừa thể hiện sự tôn kính, ngưỡng mộ, biếtơn đối với Bác.Hình ảnh dòng người xếp hàng vào lăng viếng Bác cũng gợi bao xúc động tronglòng nhà thơ:Ngày ngày dòng người đỉ trong thương nhớKết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân.Điệp ngữ “ngày ngày” vừa gợi ấn tượng về cõi trường sinh vĩnh viễn, vừa gợi tấmlòng nhân dân không nguôi nhớ Bác. Hình ảnh “dòng người đi trong thương nhớ”vừa thực vừa ảo. Nỗi nhớ thương vốn chỉ có trong lòng người nhưng ở đây nó baotrùm lên cả thời gian, không gian. Và mỗi người với lòng nhớ thương là một đóahoa kết nên “tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân” cuộc đời Bác một cuộc đờiđã dâng cho đời bao hoa trái. Dòng người được tác giả ví như “tràng hoa” là mộtẩn dụ độc đáo mà thích hợp. Dòng người vào viếng Bác đi thành vòng tròn dễ gợiliên tưởng đến tràng hoa. Nếu “vòng hoa” thì là viếng người đã khuất. Ở đây là“tràng hoa” để dâng “bảy mươi chín mùa xuân”. Bác không thể mất trong ý nghĩ,tình cảm của nhà thơ cũng như mỗi chúng ta. Lòng nhớ thương và những gì đẹpnhất ở mỗi người dâng lên Bác quả đúng là hoa của đời. Tràng hoa người ở đâyhơn hẳn mọi tràng hoa của tự nhiên, nó được kết nên từ lòng ngưỡng mộ, thànhkính, nhớ thương Bác. Nhịp thơ đoạn này chậm rãi, trải dài 8, 9 tiếng một dòngthơ, lặp lại từ ngữ, cấu trúc câu vừa diễn tả không khí thiêng liêng, thành kínhtrong lăng, vừa gợi bước đi chầm chậm của dòng người vào viếng Bác và lòngthành kính, thiết tha của nhân dân với BácĐề 2:Cho đoạn thơ sau: &#34;Bác nằm trong lăng giấc ngủ bình yên / Giữa một vầng trăngsáng dịu hiền / Vẫn biết trời xanh là mãi mãi / Mà sao nghe nhói ở trong tim.

Answer

4. Cảm xúc củaKhép lại nỗi đau mất mát ấy là những giọt nước mắt luyến tiếc,nhà thơ khibịn rịn không muốn rời Bác. Khổ thơ đã diễn tả tâm trạng lưutạm biệt lăngluyến của nhà thơ muốn được ở mãi bên lăng Bác.Bác( khổ 4)“Mai về miền Nam thương trào nước mắt”- Từ chỉ thời gian &#34;mai” đi liền với địa danh &#34;miền Nam” gợi sựchia xa, gợi khoảng cách, gợi cả tấm lòng, tình cảm của nhữngngười con miền Nam- lối nói &#34;thương trào nước mắt” đã cụ thể hóa nỗi nhớ thươngda diết, gợi chiều sâu của sự gắn bó với miền Bắc, với Bác Hồcủa những người miền Nam. Nhà thơ bày tỏ ước muốn hóa thânđể ở lại bên cạnh Bác.“Muốn làm con chim hót quanh lăng BácMuốn làm đó hoa tỏa hương đâu đâyMuốn làm cây tre trung hiếu chốn này”- Nhịp điệu dồn dập và điệp từ &#34;muốn làm” khởi đầu cho mỗidòng thơ giúp nhà thơ tô đậm mức độ thiết tha, mãnh liệt củaniềm mong ước.- Hệ thống hình ảnh giàu sức gợi: &#34;con chim”, &#34;đóa hoa”, &#34;câytre”+ Lớp nghĩa thực: Tác giả muốn góp cuộc đời mình để làm đẹpcho cảnh quan quanh lăng, ao ước được hóa thân thành conchim để cất tiếng hót làm vui lăng Bác; làm đóa hoa để đem lạisắc hương , tô điểm cho vườn hoa quanh lăng. Đặc biệt là ướcnguyện &#34;muốn làm cây tre trung hiếu” để nhập vào hàng tre bátngát, tỏa bóng mát cho lăng.+ Lớp nghĩa ẩn dụ: Khát vọng ở lại để canh giấc ngủ thiên thucho người, bày tỏ niềm biết ơn sâu sắc dành cho vị cha già củadân tộc, góp phần làm nên vẻ đẹp bất khuất, hiên ngang, trunghiếu của tâm hồn Việt Nam- Hình ảnh cây tre có tính tượng trưng, một lần nữa nhắc lạikhiến bài thơ có kết cấu đầu cuối tương ứng. Hình ảnh hàng trequanh lăng Bác được lặp ở câu thơ cuối như mang thêm nghĩamới, tạo ấn tượng sâu sắc, làm dòng cảm xúc được trọn vẹn.-> Bài thơ khép lại bằng hình ảnh “cây tre trung hiếu”, tạo nênmột kết cấu đầu cuối tương ứng, nhằm bày tỏ khát vọng và tấmlòng nhà thơ dành cho Bác.III- ĐỀ BÀI LUYỆN TẬPA. DẠNG ĐỀ ĐỌC HIỂUĐề 1Cho hai 4 câu thơ:Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăngThấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớKết tràng hoa dâng bẩy mươi chín mùa xuân(Viễn Phuơng, Viếng lăng Bác, trong Ngữ văn 9 , tập hai,NXB Giáo dục 2005, trang 58)a) Hãy phân tích ý nghĩa hình ảnh ẩn dụ &#34;mặt trời trong lăng&#34; ở câu thơ trên.b) Chép hai câu thơ có hình ảnh ẩn dụ mặt trời trong một bài thơ mà em đãhọc ở chương trình Ngữ văn lớp 9 (ghi rõ tên và tác giả bài thợ).c) Dựa trên hiện tượng chuyển nghĩa của từ, cụm từ &#34;bảy mươi chín mùaxuân” có thể hiểu như thế nào? Theo phương thức chuyển nghĩa nào?d) Hình ảnh &#34;kết tràng hoa” có ý nghĩa rất đẹp. Em hãy chỉ ra ý nghĩa đẹp của hìnhảnh ấy?e) Viết đoạn văn cảm nhận khổ thơ trên (có câu chứa thành phần biệt lập)Gợi ý:a) Phân tích để thấy:- Hai câu thơ sóng đôi hình ảnh thực và ẩn dụ &#34;mặt trời&#34;. Điều đó khiến ẩndụ &#34;mặt trời trong lăng&#34; nổi bật ý nghĩa sâu sắc.- Dùng hình ảnh ẩn dụ &#34;mặt trời trong lăng&#34; để viết về Bác, Viễn Phương đãca ngợi sự vĩ đại của Bác, công lao của Bác đối với non sông đất nước.- Đổng thời, hình ảnh ẩn dụ &#34;mặt trời trong lăng&#34; cũng thể hiện sự tôn kính,lòng biết ơn của nhân dân với Bác, niềm tin Bác sống mãi với non sông đất nướcta.b) Hai câu thơ có hình ảnh ẩn dụ mặt trời:Mặt trời của bắp thì nằm trên đồiMặt trời của mẹ em nằm trên lưng.(Nguyễn Khoa Điềm, Khúc hát ru những em bé lớn …)c) Cụm từ &#34;bảy mươi chín mùa xuân” có thể hiểu là Bác Hồ đã 79 tuổi, chuyểnnghĩa theo phương thức hoán dụ.d) Hình ảnh &#34;kết tràng hoa” thể hiện nhân dân muốn dâng lên Bác những gì đẹpnhất, tinh túy nhất thể hiện lòng thành kính biết ơn và kính trọng Bác.e) Đoạn văn tham khảo:Khổ thơ trên được trích trong văn bản &#34;Viếng lăng Bác” được sáng tác năm1976 đã rất thành công trong việc thể hiện cảm xúc tôn kính của tác gải, cả nhândân đới với Bác Hồ kính yêu. Mặt trời lên cao dần và hình ảnh mặt trời lại gợitrong tác giả những liên tưởng mới:Mặt trời thiên nhiên theo quy luật của nó, vận hành trong vũ trụ, ngày ngày đi quatrên lăng và thấy một mặt trời khác trong lăng rất đỏ. Mặt trời trong lăng là ẩn dụchỉ Bác Hồ. Mặt trời thiên nhiên thì đem lại ánh sáng, ban ngày, sự sống: Còn mặttrời Bác cũng là ánh sáng soi đường, đem lại cuộc sống hạnh phúc ấm no. Chi tiếtđặc tả “rất đỏ” gợi trái tim đầy nhiệt huyết vì Tố quốc, vì nhân dân, trái tim yêuthương vô hạn của Bác. Mặt trời Bác mãi tỏa sáng, tỏa ấm, tỏa thắm cho đời. Màuđỏ ấy làm ấm lại cả khung cảnh thương đau. Nhiều người đã ví Bác như mặt trời(Người rực rỡ một mặt trời cách mạng Tố Hữu), đặt mặt trời Bác sóng đôi vàtrường tồn cùng mặt trời thiên nhiên là sáng tạo riêng của Viễn Phương. Cách nóiđó vừa ngợi ca sự vĩ đại, bất tử của Bác vừa thể hiện sự tôn kính, ngưỡng mộ, biếtơn đối với Bác.Hình ảnh dòng người xếp hàng vào lăng viếng Bác cũng gợi bao xúc động tronglòng nhà thơ:Ngày ngày dòng người đỉ trong thương nhớKết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân.Điệp ngữ “ngày ngày” vừa gợi ấn tượng về cõi trường sinh vĩnh viễn, vừa gợi tấmlòng nhân dân không nguôi nhớ Bác. Hình ảnh “dòng người đi trong thương nhớ”vừa thực vừa ảo. Nỗi nhớ thương vốn chỉ có trong lòng người nhưng ở đây nó baotrùm lên cả thời gian, không gian. Và mỗi người với lòng nhớ thương là một đóahoa kết nên “tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân” cuộc đời Bác một cuộc đờiđã dâng cho đời bao hoa trái. Dòng người được tác giả ví như “tràng hoa” là mộtẩn dụ độc đáo mà thích hợp. Dòng người vào viếng Bác đi thành vòng tròn dễ gợiliên tưởng đến tràng hoa. Nếu “vòng hoa” thì là viếng người đã khuất. Ở đây là“tràng hoa” để dâng “bảy mươi chín mùa xuân”. Bác không thể mất trong ý nghĩ,tình cảm của nhà thơ cũng như mỗi chúng ta. Lòng nhớ thương và những gì đẹpnhất ở mỗi người dâng lên Bác quả đúng là hoa của đời. Tràng hoa người ở đâyhơn hẳn mọi tràng hoa của tự nhiên, nó được kết nên từ lòng ngưỡng mộ, thànhkính, nhớ thương Bác. Nhịp thơ đoạn này chậm rãi, trải dài 8, 9 tiếng một dòngthơ, lặp lại từ ngữ, cấu trúc câu vừa diễn tả không khí thiêng liêng, thành kínhtrong lăng, vừa gợi bước đi chầm chậm của dòng người vào viếng Bác và lòngthành kính, thiết tha của nhân dân với BácĐề 2:Cho đoạn thơ sau: &#34;Bác nằm trong lăng giấc ngủ bình yên / Giữa một vầng trăngsáng dịu hiền / Vẫn biết trời xanh là mãi mãi / Mà sao nghe nhói ở trong tim.