I/ TÌM HIỂU ĐỀ * NỘI DUNG
Câu 2: I/ Tìm hiểu đề * Nội dung: - Bài thơ thể hiện lòng thành kính đối với Bác Hồ khi nhà thơ từ Miền Nam ra Hà Nội thăm và viếng lăng Bác. - Mạch cảm xúc và suy nghĩ của bài thơ: th-ơng tiếc và tự hào khi nhìn thấy lăng; khi đến bên lăng; khi vào lăng và cũng là niềm -ớc muốn thiết tha đ-ợc hoá thân để đ-ợc gần Bác. * Nghệ thuật: - Âm điệu thiết tha, sâu lắng (giọng điệu), hình ảnh ẩn dụ, từ ngữ gợi cảm. Dàn bài I/ Mở bài: - Nhân dân miền Nam tha thiết mong ngày đất n-ớc đ-ợc thống nhất để đ-ợc đến MB thăm Bác “ Miến Nam mong Bác nỗi mong cha” (“Bác ơi!” Tố H†u) - Bác ra đi để lại nỗi tiếc th-ơng vô hạn với cả dân tộc. Sau ngày thống nhất, nhà thơ ra Hà Nội thăm lăng Bác, với cảm xúc dâng trào sáng tác thành công bài thơ “Viếng lăng Bác”. II/ Thân bài: 4 khổ thơ, mỗi khổ 1 ý (nội dung) nh-ng đ-ợc liên kết trong mạch cảm xúc. 1. Khổ thơ 1: Cảm xúc của nhà thơ tr-ớc lăng Bác + Nhà thơ ở tận MN, sau ngày thống nhất ra thăm lăng bác Sự dồng nén, kết tinh ấy đã tạo ra tiếng thơ cô đúc, lắng đọng mà âm vang về Bác. + Cách x-ng hô: “Con” thân mật, gần gũi. + ấn t-ợng ban đầu là „hàng tre quanh lăng” – hàng tre biểu t-ợng của con ng-ời Việt Nam - “Hàng tre bát ngát” : rất nhiếu tre quanh lăng Bác nh- khắp các làng quê VN, đâu cũng có tre. - “Xanh xanh VN”: màu xanh hiền dịu, t-ơi mát nh- tâm hồn, tính cách ng-ời Việt Nam. - “Đứng thẳng hàng” : nh- t- thế dáng vóc v†ng chãi, tế chỉnh cða dân tộc Việt nam. K1 – không dừng lại ở việc tả khung cảnh quanh lăng Bác với hàng tre có thật mà còn gợi ra ý nghĩa sâu xa. Đến với Bác chúng ta gặp đ-ợc dân tộc và nơi Bác yên nghỉ cũng xanh mát bóng tre của làng quê VN. 2. Khổ 2: đến bên lăng – tác giả thể hiện tình cảm kính yêu sâu sắc của nhân dân với Bác. + Hai cặp câu với những hình ảnh thực và hình ảnh ẩn dụ Mặt trời đi qua trên lăng / Mặt trời trong lăng rất đỏ Dòng người…/ tràng hoa… - Suy ngẫm về mặt trời của thời gian (mặt trời thực): mặt trời vẫn toả sáng trên lăng, vẫn tuần hoàn tự nhiên và vĩnh cửu. - Từ mặt trời của tự nhiên liên t-ởng và ví Bác cũng là 1 mặt trời – mặt trời cách mạng đem đến ánh sáng cho cuộc đời, hạnh phúc cho con ng-ời nói lên sự vĩ đại, thể hiện sự tôn kính của nhân dân của tác giả đối với Bác. + Hình ảnh dòng ng-ời / tràng hoa dâng lên 79 mùa xuân của Bác sự so sánh đẹp, chính xác, mới lạ thể hiện tình cảm th-ơng nhớ, kính yêu và sự gắn bó của nhân dân với 3. Khổ 3: cảm xúc của tác giả khi vào trong lăng + Không gian trong lăng với sự yên tĩnh thiêng liêng và ánh sáng thanh khiết, dịu nhẹ đ-ợc diễn tả : hình ảnh ẩn dú thích hợp “vầng trăng sáng dịu hiến” – nâng niu giấc ngủ bình yên của Bác. - Giấc ngủ bình yên: cảm giác Bác vẫn còn, đang ngủ một giấc ngủ ngon sau một ngày làm việc. - Giấc ngủ có ánh trăng vỗ về. Trong giấc ngủ vĩnh hằng có ánh trăng làm bạn. + “Vẫn biết trời xanh …. Trong tim‟ : Bác sống mãi vỡi trời đất non sông, nh-ng lòng vẫn quặn đau, một nõi đau nhức nhối tận tâm can Niềm xúc động thành kính và nỗi đau xót của nhà thơ đã đ-ợc biểu hiện rất chân thành, sâu sắc. 4. Khổ 4 : Tâm trạng l-u luyến không muốn rời. + Nghĩ ngày mai xa Bác lòng bin rịn, l-u luyến + Muốn làm con chim, bông hoa để đ-ợc gần Bác. + Muốn làm cây tre “trung hiếu” để làm tròn bổn phận thực hiện lời dạy “trung vỡi n-ỡc, hiếu vỡi dân”. Nhịp dồn dập, điệp từ “muốn làm” nhắc ba lần mở đầu cho các câu thể hiện nỗi thiết tha với -ớc nguyện của nhà thơ. III/ Kết bài: - Âm h-ởng bài thơ tha thiết sâu lắng cùng với nghệ thuật ẩn dụ làm tăng hiệu quả biểu cảm. - Bài thơ thể hiện tấm lòng của nhân dân, tác giả đối với Bác. Đề 23