1.4. C¸C PH¬NG TIÖN LΜ C¸C THΜNH PHÇN BÆ TRÎ. VD14
2.1.4. C¸c ph¬ng tiÖn lµ c¸c thµnh phÇn bæ trî.
VD14: (a) Nµy An ¬i, mäi viÖc tèt ®Ñp c¶ chø? Ghi ®îc nhiÒu cha
cho chÞ mîn c¸i bót.
(b)Em cã thÓ cho chÞ mîn c¸i bót mét l¸t ®îc kh«ng?
(c)ChÞ rÊt vui nÕu em cho chÞ mîn c¸i bót.
Vai giao tiÕp ë ba VD trªn lµ ngêi trªn víi ngêi díị Song kh«ng v×
thÕ mµ ngêi nãi ®a th¼ng ra yªu cÇụ C¶ ba VD ®Òu cã cïng môc ®Ých mîn
bót. Song ë mçi VD ngêi nãi lùa chän c¸c thµnh phÇn bæ trî kh¸c nhaụ
(a) ngêi nãi ®· thùc hiÖn hµnh ®éng hái han, tá ra quan t©m tíi ngêi
nghe nh»m t¹o ra s¾c th¸i th©n mËt ®Ó gi¶m thiÓu sù ®e do¹ thÓ diÖn ©m tÝnh
cña hµnh vi mîn.
(b) ngêi nãi dïng thµnh phÇn bæ trî “mét l¸t”. §ØÒu ®ã cho thÊy ngêi
nãi ý thøc ®îc sù phiÒn phøc g©y ra cho ngêi nghẹ (tøc thÊy ®îc nguy c¬
®e do¹ thÓ diÖn ©m tÝnh cña ngêi nghe). V× vËy mµ dïng “mét l¸t” ®Ó gi¶m
thiÓu hiÖu qu¶ xÊu cña hµnh vi mîn, tÝnh chÊt dån Ðp bÞ gi¶m, ®ång nghÜa víi
viÖc gi¶m møc ®é ®e do¹ thÓ diÖn ©m tÝnh vµ t«n vinh thÓ diÖn d¬ng tÝnh cña
ngêi nghẹ
Ngoµi ra, ngêi ViÖt cßn sö dông c¸c ph¬ng tiÖn cã t¸c dông gi¶m
thiÓu kh¸c nh: mét chót, mét Ýt, mét tÑo…
(c) thùc chÊt lµ hµnh vi hái cã s¾c th¸i cÇu khiÕn, nã cã thÓ ®e do¹ thÓ
diÖn ©m tÝnh cña ngêi nghẹ Thµnh phÇn bæ trî chøa ®ùng nh÷ng th«ng tin vÒ
t×nh c¶m cña ngêi nãi nÕu nhËn ®îc sù gióp ®ì cña ngêi nghe,v× thÕ mµ
ph¸t ng«n ®¶m b¶o lÞch sù.
Tõ nh÷ng VD ®· miªu t¶, ph©n tÝch ë trªn, chóng ta thÊy viÖc lùa chän
c¸c ph¬ng tiÖn tõ ng÷ khi diÔn ®¹t cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc gi÷ g×n
hoµ khÝ, t¨ng thiÖn c¶m gi÷a hai bªn ®èi tho¹i gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc
t¨ng cêng hiÖu qu¶ giao tiÕp.
Trong viÖc d¹y vµ häc, tríc ®èi tîng lµ häc sinh PTTH , ngêi gi¸o
viªn nªn tÝch cùc sö dông ng«n ng÷ sao cho ®¶m b¶o sù th©n mËt gÇn gòị
Cïng mét th«ng b¸o hoÆc mét yªu cÇu, nÕu chóng ta thªm c¸c TTTT, c¸c
thµnh phÇn bæ trî hay c¸c vÞ tõ thÝch hîp th× kh«ng nh÷ng gi¶m thiÓu ®îc sù
¸p ®Æt mµ cßn t¹o ®îc sù gÇn gòi th©n mËt g©y høng thó cho c¸c em. CÇn
tr¸nh lèi nãi, hµnh vi cÇu khiÕn, mÖnh lÖnh kh« khan t¹o kh«ng khÝ c¨ng
th¼ng, t©m lý thï ghÐt mµ ph¶i thùc sù ©n cÇn, coi c¸c em lµ b¹n thËm chÝ lµ
ngêi th©n. §îc nh thÕ, chóng t«i tin r»ng hiÖu qu¶ gi¸o dôc sÏ ®îc n©ng
lªn.