CÁC ĐỀ THI CẤP QUỐC GIA (TỐT NGHIỆP, ĐẠI HỌC) ĐỀU CÓ MỘT PHẦN BÀ...
2014, các đề thi cấp quốc gia (tốt nghiệp, đại học) đều có một phần bài tập kiểm tra
đánh giá năng lực này.
Xu hướng kiểm tra đánh giá mới là thay vì kiểm tra đánh giá sự ghi nhớ những
kiến thức của học sinh (kiến thức do giáo viên đọc hộ, hiểu hộ, cảm hộ), thì các đề
thi kể từ năm học 2013 - 2014 chuyển sang kiểm tra năng lực đọc hiểu của học
sinh, năng lực tự mình cảm thụ, tìm hiểu, khám phá văn bản.
Phần kiểm tra đánh giá này chiếm điểm trong đề thi THPT quốc gia với 2 văn bản
và 8 câu hỏi nên chúng ta phải có sự chuẩn bị tốt về kiến thức và kĩ năng để có thể
đạt điểm cao.
Cấu trúc của một đề bài kiểm tra đánh giá năng lực đọc hiểu như sau:
Phần 1:
Đưa ra một văn bản (văn bản văn học hoặc văn bản nhật dụng, văn xuôi
hoặc thơ, có thể là một văn bản hoàn chỉnh hoặc một đoạn trích…)
Phần 2:
Đưa ra các câu hỏi theo các mức độ nhận thức từ thấp đến cao: từ nhận
biết -> thông hiểu -> vận dụng thấp -> vận dụng cao.
- Câu hỏi nhận biết thường đưa ra yêu cầu thí sinh chỉ ra các phương thức biểu đạt,
phong cách chức năng ngôn ngữ, các hình thức ngôn ngữ, biện pháp tu từ, thao tác
lập luận, kiểu liên kết hay các lỗi diễn đạt... trong văn bản.
- Câu hỏi thông hiểu thường yêu cầu thí sinh xác định nội dung chính của văn bản
hay một câu, một đoạn trong văn bản.
- Câu hỏi vận dụng thấp thường yêu cầu nêu tác dụng của các phép tu từ hay việc
sử dụng kết hợp các phương thức biểu đạt, sử dụng từ ngữ... trong văn bản.
- Câu hỏi vận dụng cao thường là dạng câu hỏi bày tỏ quan điểm thái độ hoặc liên
hệ thực tế đời sống (liên hệ hiện tượng nào và đưa ra giải pháp).
Ví dụ:
Đề thi THPT Quốc gia 2015 môn Ngữ văn
Văn bản 1: Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 4 :
Chúng tôi đúng đây trần trụi giữa trời
Cho biển cả không còn hoang lạnh
Đứa ở đồng chua
Đứa ở đất mặn
Chia nhau nỗi nhớ nhà
Hoàng hôn tím ngắt ra khơi
Chia nhau tin vui
Về một cô gái làng khểnh răng hay hát
Vầng trăng lặng dưới chân lều bạt
Hắt lên chúng tôi nhếnh nhoáng vàng
Chúng tôi coi thường gian nan
Dù đồng đội tôi, ngã trước miệng cá mập
Có người bị vùi dưới cơn bão dữ tợn
Ngày mai đảo sẽ nhô lên
Tổ quốc Việt Nam một lần nữa nối liền
Hoàng Sa, Trường Sa
Những quần đảo long lanh như ngọc dát
Nói chẳng đủ đâu, tôi phải hát
Một bài ca bằng nhịp trái tim tôi
Đảo ơi, đảo ơi !
(Đảo thuyền chài, 4-1982)
(Trích "Hát về một hòn đảo – Trần Đăng Khoa,
Trường Sa, NXB Văn học 2014, tr.51)