NGUYỄN KHOA ĐIỀM VIẾT TRƯỜNG CA “ MẶT ĐƯỜNG KHÁT VỌNG” 1971
Câu 3: Mở bài : Nguyễn Khoa Điềm viết trường ca “ Mặt đường khát vọng” 1971. Đoạn trích ĐấtNước có thể coi là chương hay nhất trình bày cảm nhận và lí giải của tác giả về đất nước,đồng thời thể hiện sâu sắc tư tưởng cốt lõi “Đất nước của nhân dân”Đoạn trích trên thuộc phần đầu của bài thơ. tác giả đã định nghĩa rất gần gũi về Đất Nước. Đất Nước có từ lâu đời, gần gũi, thân thương đối với mỗi con người. Thân bài : Với hình thức trữ tình – chính luận, nhà thơ đã tìm cách định nghĩa thật giản dị màsâu sắc về Đất Nước:Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồiĐất Nước có trong những cái” ngày xửa ngày xưa...” mẹ thườnghay kể Như vậy Đất Nước có tự lâu rồi. Thế hệ này sinh ra thì đất nước đã có “ Tự ngàyxửa ngày xưa”. và Đất Nước hiện lên qua mỗi câu chuyện kể của mẹ. thật gần gũi thânthuộc! bằng lời thơ, bằng chất liệu từ cổ tích ca dao, tác giả không định nghĩa Đất Nướcmột cách khô khan trừu tượng mà như một lời tâm tình thân mật, nhẹ nhàng, tha thiết:Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ănĐất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc Hình ảnh Đất Nước hiện lên qua miếng trầu “ bà ăn”. Gần gũi và thân thương. Vàđiều đáng nhớ sâu sắc về đất nước là “ dân mình biết trông tre và đánh giặc. Đọc câu này,mỗi người Việt Nam lại nhớ đến câu chuyện “Thánh Gióng” nhổ tre đánh giặc, phản ánhlịch sử chống giặc ngoại xâm từ khi dân ta bắt đầu dựng nước. ta tự hào về người dân nướcViệt mấy ngàn năm dựng nước và giữ nước anh hùng. Câu thơ giản dị mà sâu sắc là vậy!Chỉ qua mấy dòng đầu, đoạn thơ đã làm mờ đi khái niệm Đất Nước là của các vương triều.Trái lại Đất Nước này là của nhân dân từ buổi sơ khai. Nguyễn Khoa Điềm định nghĩa ĐấtNước bằng cách chọn các chất liệu của văn hóa dân gian là một ẩn ý sâu sắc. Bởi văn hóadân gian là của nhân dân. Đất Nước hình thành từ những thuần phong mĩ tục giản dị màthân thương vừa thiêng liêng vừa trìu mến:Tóc mẹ thì bới sau đầuCha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặnCái kèo, cái cột thành tên Đất Nước được tạo nên bằng thuần phong, tập quán lâu đời, tạo nên bằng tình yêu“ Muối mặn gừng cay”. của cha mẹ gợi gian khó , cần cù mà chung thủy thiêng liêng, thắmđượm hồn quê, đậm đà bản chất đạo đức nhân dân. Nhân dân đó chính là ông bà cha mẹ..Những con người sinh ra trong Đất Nước ấy gắn liền với mỗi sự vật gần gũi thân thương “cái kèo, cái cột thành tên”. Đất Nước bắt đầu từ hạt gạo .Nhân dân làm ra hạt gạo phải chịubao khó khăn mới có:Hạt gạo phải một nắng hai sương xay,giã, giần, sàngĐất Nước có từ ngày đó.... Hạt gạo có được phải đổ bao mồ hôi, nước mắt ,phải “xay, giã, giần, sàng” mới cóđược. Nguyễn Khoa Điềm đã có một định nghĩa thật mới mẻ về Đất Nước. Chính ông đãchạm vào những gì thiêng liêng nhất, lớn lao nhưng cũng thật gần gũi và thân thiết nhất vớimỗi chúng ta. Nó gợi cho ta hiểu về quá khứ lịch sử của cha ông, gợi cho ta tự hào về nhândân, về ông bà cha mẹ đã sinh ra đất nước này. Kết bài : Bằng sự chọn lọc chất liệu dân gian, văn hóa dân gian, tác giả NguyễnKhoa Điềm đã đem đến cho chúng ta một định nghĩa thật dễ hiểu về Đất Nước. Đất nướccó tự ngày xưa. Đất Nước của nhân dân. Cách định nghĩa ấy xuất phát từ một lòng tự hàovề Đất Nước , nhân dân.---