VĂN HÓA HỌC ĐƯỜNG, MỘT CỤM TỪ XUẤT HIỆN CÁCH ĐÂY CHƯA LÂU VÀ CŨNG CHỦ...

Câu 3:

Văn hóa học đường, một cụm từ xuất hiện cách đây chưa lâu và cũng chủ yếu

trên các phương tiện thông tin đại chúng. Hiện nay, các nhà nghiên cứu, tùy theo

góc độ, mục đích nghiên cứu cụ thể đã đưa ra khá nhiều khái niêm về văn hóa và

văn hóa học đường. Theo giáo sư, Viện sĩ Phạm Minh Hạc “Văn hóa học đường là

hệ thống các chuẩn mực, giá trị các cán bộ quản lý nhà trường, các thầy cô, các vị

phụ huynh và cacsem học sinh, sinh viên có cách thức suy nghĩ, tình cảm, hành

động tốt đẹp”. Mục tiêu chung nhất của văn hóa học đường là xây dựng trường học

lành mạnh – cơ sở quan trọng để đảm bảo chất lượng thật.

Nội dung của văn hóa học đường hiện nay của chúng ta rất phong phú, song

có thể tóm tắt thành ba vấn đề cơ bản đó là: xây dựng cơ sở vật trường học khang

trang, đạt chuẩn; xây dựng môi trường giáo dục trong nhà trường, trong kí túc xã

và nhà trọ, ở gia đình, nơi công cộng; xây dựng “văn hóa ứng xử”, “văn hóa giao

tiếp”.

Khi phát động phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh

tích cực”, Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào Tạo Nguyễn Thiện

Nhân đã nói rõ: phong trào này nhằm thiết lập “thiết lập lại môi trường sư phạm

với 6 đặc trưng là trật tự kỷ cương, trung trực, khách quan, công bằng, tình thương

và khuyến khích sáng tạo, hiệu quả”. Đây là nội dung rất cơ bản của văn hóa học

đường. Tác dụng tích cực của văn hóa học đường là xây dựng nhân cách cho học

sinh, sinh viên chống lại lối sống tiêu cực. Chính vì thế, mỗi nhà trường cần phải

xây dựng văn hóa học đường của mình.

Thuật ngữ “văn hóa học đường” xuất hiện chưa lâu, nhưng nội dung của văn

hóa học đường thì các trường ở Việt Nam từ xa xưa đã có và trở thành truyền

thống quý báu của dân tộc ta như: Tôn sư trọng đạo, kính thầy yêu bạn, nhất tự vi

sư bán tự vi sư, kính trên nhường dưới,…; Ngày nay các nhà trường của chúng ta

từ cấp học mẫu giáo, phổ thông đến bậc đại học đa số đều kiện trì xây dựng từ năm

này qua năm khác, từ thế hệ này qua thế hệ khác và thực tế đã đạt được nhiều

thành tựu quan trọng trong việc giáo dục nhân cách cho sinh viên.

Tuy nhiên, thực tế biểu hiện của văn hóa học đường ở một số trường học đang

còn nhiều vấn đề bức xúc cần phải suy ngẫm. Chưa nói đến việc xây dựng cơ sở

vật chất trong trường học khanh trang, đạt chuẩn do điều kiện kinh tế hoặc diện

tích xây dựng trường học của chúng ta ở một số địa phương còn nhiều khó khăn

mà ta chỉ tạm bàn tới hai vấn đề: Xây dựng môi trường giáo dục và xây dựng văn

hóa ứng xử, giao tiếp – những nội dung này không cần nhiều tiền cũng có thể làm

tốt được. Bất cứ ai quan tâm đến giáo dục cũng có thể chỉ ngay ra được những nơi

chưa tốt về môi trường giáo dục, chúng ta cũng có thể thấy rất nhiều điều không

phu hợp, thậm chí ảnh hưởng xấu đến môi trường giáo dục, cụ thể như hiện tượng:

nói xấu người khác; dối trá, nói tục, chửi thề; cãi vã với cha mẹ, người trên; vô lễ

với thầy cô giáo,… diễn ra hàng ngày và ngày càng phổ biến trong các nhà trường.

Có thể nói, bộ phận học sinh, sinh vieencos những biểu hiện thiếu văn hóa dường

như ngày càng tăng dần.

Văn hóa học đường là môi trường rất quan trọng để rèn nhân cách và giáo dục

thế hệ trẻ là những chủ nhân tương lai của đất nước trở thàh những con người sống

có hoài bão, có lý tưởng, nhân cách tốt đẹp,có đủ tri thức trở thành công dan tốt,

đóng góp vào sự việc xây dựng đất nước phồn vinh. Vì vậy vấn đề xây dựng văn

hóa học đường phải được coi là có tính sống còn, tính cấp bách và thiết thực đối

với từng nhừ trường, vì nếu học đường mà thiếu văn hóa học đường thì không thể

làm tốt được chức năng truyền tải có giá trị kiến thức và nhân văn cho thế hệ trẻ.

Nói thì dễ nhưng để làm được điều này thì chẳng đơn giản chút nào, trước tiên

các thầy cô giáo phải mẫu mực, các phụ huynh phải làm tấm gườn trong cách giao

tiếp hàng ngày và cùng kết hợp chặt chẽ với nhà trường trong việc giáo dục con em

mình trong lối sống, văn hóa ứng xử, văn hóa giao tiếp, người lớn chúng ta không

mẫu mực sao có thể bắt con em mẫu mực được; Bước thứ hai là nhà trường cần

phải thực hiện tốt việc giám sát quản lý học sinh, sinh viên tại trường để các em tự

giác thực hiện nội quy, quy định của nhà trường, quy chế của Bộ GD & ĐT. Đối

với các cấp học phổ thông GVCN và nhà trường cần có quy chế chấm điểm thi đua

theo các lớp theo hàng ngày và hàng tuần, thưởng phạt học sinh phân minh nhưng

không nên nặng nề và căng thẳng tạo tâm lý chống đối. Chúng ta cần giáo dục cho

học sinh có nề nếp trong lối sống, có văn hóa ứng xử và văn hóa giao tiếp ngay từ

khi còn nhỏ tuổi, nếu để các em lớn lên rồi mới ép vào nề nếp thì quả là việc khó

khăn đối với các em, bởi vì khi đến tuổi vị thành niên trong độ tuổi từ 16 – 19 thì

cuộc sống đã tôi luyện hình thành trong các em thói quen, tính cách, có cả tốt và

xấu, muốn thay đổi không phải dễ. Hơn nữa lứa tuổi này các em chưa phải người

lớn nhưng cũng không phỉa trẻ con, do đó phải tìm được phương thức giáo dục

thích hợp hơn.

Đối với bậc giáo dục ĐH thì các em đã trưởng thành và tự ý thức được việc

mình đang làm đung hay sai, tốt hay xấu. Tuy nhiên nhà trường và đoàn thanh niên

cũng rất nên quan tâm đến việc xây dựng văn hóa học đường để giáo dục và hướng

các em đến chân, thiện, mỹ, giúp các em hoàn thiện bản thân mình. Đoàn thnh

niên, GVCN, Ban quản lý KTX cần đề ra các tiêu chí cụ thể, việc làm thiết thực,

tăng cường tuyên truyền và khuyến khích sinh viên tẹ giác rèn luyện lối sống lành

mạnh, xây dựng môi trường có lối sống văn hóa trong ứng xử và giao tiếp. Thí dụ

như: không nói tục chửi thề, ăn mặc phù hợp, không uống say rượu,… đối với các

nội quy, quy định cần có chế tài xử phạt để sinh viên tự giác thực hiện, đồng thời

giúp các em hình thành thói quen tốt.