VẬN DỤNG CAO TRONG BÀI TÙY BÚT NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ, NGUYỄN TUÂN ĐÃ C...

Câu 2: Vận dụng cao Trong bài tùy bút Người lái đò sông Đà, Nguyễn Tuân đã có những lần miêu tả bờ sông Đà: Ở thượng nguồn: “Hùng vĩ của sông Đà không phải chỉ có thác đá. Mà nó còn là những cảnh đá bờ sôngdựng vách thành, mặt sông chỗ ấy chỉ lúc đúng ngọ mới có mặt trời. Có vách đá thành chẹt lòng sông Đànhư một cái yết hầu. Đứng bên này bờ nhẹ tay ném hòn đá qua bên kia vách. Có quãng con nai con hổ đãcó lần vọt từ bờ này sang bờ kia. Ngồi trong khoang đò quãng ấy, đang mùa hè mà cũng thấy lạnh, cảmthấy như đang đứng ở hè một cái ngõ mà ngóng vọng lên một khung cửa sổ nào trên cái tầng nhà thứ mấynào vừa tắt phụt đèn điện”. Ở hạ nguồn: “Thuyền tôi trôi trên sông Đà. Cảnh ven sông ở đây lặng tờ. Hình như từ đời Lí đời Trần đờiLê, quãng sông này cũng lặng tờ đến thế mà thôi. Thuyền tôi trôi qua một nương ngô mới nhú lên mấy lángô non đầu mùa. Mà tịnh không một bóng người. Cỏ gianh đồi núi đang ra những nõn búp. Một đànhươu cúi đầu ngốn búp cỏ gianh đẫm sương đêm. Bờ sông hoang dại như một bờ tiền sử. Bờ sông hồnnhiên như một nỗi niềm cổ tích tuổi xưa”. Cảm nhận của anh/chị về hình ảnh sông Đà qua hai đoạn văn trên, từ đó làm nổi bật cái tôi tài hoa, uyênbác của nhà văn Nguyễn Tuân.HƯỚNG DẪN LÀM BÀICâu Nội dungĐọc hiểu 1. Phương pháp: căn cứ bài So sánh Cách giải: - Biện pháp: so sánh (Suy nghĩ của chúng ta cũng giống như những hạt giống, mỗi suy nghĩsẽ đơm hoa kết trái để tạo ra một hương vị riêng biệt). 2. Phương pháp: căn cứ nội dung đoạn trích Ý nghĩ phụ thuộc vào trạng thái tinh thần như sau: Bạn nói những gì, làm điều gì, cảm thấynhư thế nào – tất cả đều có nguồn gốc từ trong tâm trí bạn, và bắt đầu chỉ bằng một ý nghĩ. 3. Phương pháp: phân tích, lý giải “Khi chúng ta hiểu và học cách kiểm soát những ý nghĩ của bản thân thì chúng ta sẽ trảinghiệm được sự bình an, niềm hạnh phúc và sự vững vàng trong tâm hồn” Có thể hiểu: khi đã kiểm soát được ý nghĩ của bản thân tức bạn đang làm chủ chính mình,điều khiển, cân bằng được các loại cảm xúc, có thể loại bỏ suy nghĩ tiêu cực, nghĩ về nhữngđiều tích cực, từ đó sẽ làm bản thân an yên, hạnh phúc. 4. Phương pháp: phân tích, lý giải, tổng hợp - Đồng ý với quan điểm: “suy nghĩ chính là hạt giống cho những hành động và cảm xúc” - Vì: suy nghĩ của mỗi chúng ta ảnh hưởng đến hành động và cảm xúc. Khi suy nghĩ tích cựchành động cũng tốt và cảm xúc thăng hoa. Ngược lại khi có suy nghĩ tiêu cực bạn chỉ nghĩ vềnhững gì tồi tệ, xấu xí từ đó có những hành vi tiêu cực, cảm xúc xấu ảnh hưởng đến bảnthân. Làm văn1 Phương pháp: phân tích, lý giải, tổng hợp 1. Giải thích thái độ sống tích cực là gì ? - Thái độ sống tích cực: Thái độ chủ động trước cuộc sống, được biểu hiện thông qua cáchnhìn, cách nghĩ, cách hành động. 2. Bàn luận về thái độ sống tích cực a. Biểu hiện của thái độ sống tích cực - Có cái nhìn đúng đắn về cuộc sống, về mối liên hệ giữa cá nhân với cuộc đời, về tráchnhiệm của bản thân với gia đình và xã hội. Là người luôn chủ động trước cuộc sống: Xácđịnh được mục tiêu sống, có ước mơ, hoài bão, dám phấn đấu cho ước mơ, hoài bão dù phảiđối diện với nhiều thử thách khó khăn; Luôn có khát vọng vươn lên khẳng định bản thân vàhoàn thiện mình, luôn phấn đấu sống tốt, cho mình và cho mọi người. - Người có thái độ sống tích cực cơ hội thành công trong cuộc sống sẽ cao hơn đồng nghĩavới việc tạo dựng được những thành quả từ chính sức lực, trí tuệ, lối sống của mình. - Thái độ sống tích cực của cá nhân góp phần thúc đẩy xã hội phát triển, tiến bộ. 3. Bài học nhận thức và hành động - Nhận thức sâu sắc về ý nghĩa to lớn của thái độ sống tích cực nhất là trong xu thế hội nhậpcủa đất nước. - Tích cực phấn đấu rèn luyện trong học tập, trong cuộc sống, bồi dưỡng lòng tự tin, ý thứctự chủ. 2 Phương pháp: phân tích, lý giải, tổng hợp • Giới thiệu tác giả, tác phẩm - Nguyễn Tuân là một nhà văn tài hoa, uyên bác và là con người của nghệ thuật. Ông là mộtđịnh nghĩa về người nghệ sĩ. Cuộc đời cầm bút của ông là cuộc hành trình không mệt mỏikhám phá và diễn tả cái đẹp của thiên nhiên sông núi quê hương, vẻ đẹp con người. - Người lái đò sông Đà là thiên tùy bút rút trong tập Sông Đà (1960) của Nguyễn Tuân. SôngĐà nói chung và tùy bút Người lái đò sông Đà nói riêng cho bạn đọc thấy một nhà vănNguyễn Tuân mới mẻ, hòa nhập vào cuộc sống lớn của đất nước và nhân dân, khác hẳn mộtNguyễn Tuân trước Cách mạng. • Phân tích hai đoạn trích ▪ Đoạn 1: *Vị trí: Đoạn trích nằm ở phần đầu tác phẩm, tái hiện vẻ đẹp hung bạo của sông Đà ở cảnhđá bờ sông dựng vách thành *Phân tích: - Hình ảnh “mặt sông chỗ ấy chỉ lúc đúng ngọ mới có mặt trời” đã gợi ra được độ cao vàdiễn tả được cái lạnh lẽo, âm u của khúc sông. - Hình ảnh so sánh “vách đá thành chẹt lòng Sông Đà như một cái yết hầu” đã diễn tả sự nhỏhẹp của dòng chảy gợi ra lưu tốc rất lớn nhất là vào mùa nước lũ với bao nhiêu nguy hiểmrình rập. - Bằng liên tưởng độc đáo, Nguyễn Tuân đã tiếp tục khắc sâu ấn tượng về độ cao của nhữngvách đá, sự lạnh lẽo, u tối của đoạn sông và sự nhỏ hẹp của dòng chảy “ngồi trong khoangđò qua quãng ấy, đang mùa hè mà cũng thấy lạnh, cảm thấy mình như đứng ở hè một cáingõ mà ngóng vọng lên một khung cửa sổ nào trên cái tầng nhà thứ mấy nào vừa tắt phụtđèn điện”. => Bằng vốn hiểu biết phong phú về hội họa và điêu khắc, cùng trí tưởng tượng độc đáo vàóc quan sát sắc sảo được diễn tả bằng vốn ngôn ngữ phong phú, điêu luyện, giàu giá trị tạohình, nhà văn đã giúp ta mường tượng về độ cao hun hút khôn cùng của “đá bờ sông dựngvách thành” gợi lên nét hùng vĩ, hoang sơ, và cả sự ghê rợn của sông Đà. ▪ Đoạn 2: *Vị trí: Đoạn trích nằm ở phần cuối tác phẩm, tái hiện vẻ đẹp trữ tình của sông Đà dưới gócnhìn từ giữa lòng sông Đà, con sông mang vẻ đẹp của một người tình nhân: * Phân tích: - Đó là vẻ đẹp tĩnh lặng, yên ả, thanh bình như còn lưu lại dấu tích của lịch sử cha ông: Cảnhven sông ở đây lặng tờ. Hình như từ đời Lí đời Trần đời Lê, quãng sông này cũng lặng tờđến thế mà thôi. - Đó là vẻ đẹp tươi mới, tràn trề nhựa sống, như bắt đầu một mùa nảy lộc sinh sôi: Thuyềntôi trôi qua một nương ngô mới nhú lên mấy lá ngô non đầu mùa. Mà tình không một bóngngười. Cỏ gianh đồi núi đang ra những nõn búp. Một đàn hươu cúi đầu ngốn búp cỏ gianhđẫm sương đêm. - Đó còn là vẻ đẹp hoang sơ, cổ kính: Bờ sông hoang dại như một bờ tiền sử. Bờ sông hồnnhiên như một nỗi niềm cổ tích tuổi xưa. ▪ Cái tôi tài hoa, uyên bác của Nguyễn Tuân Hai đoạn trích cũng cho thấy sự tài hoa và uyên bác của Nguyễn Tuân. - Trước hết là sự uyên bác: với vốn sống phong phú và trí tưởng tượng dồi dào đã giúp nhàvăn tạo nên những trang viết hết sức độc đáo và có giá trị nghệ thuật cao về con sông Đà. Từthượng nguồn sông Đà mang vẻ hung bạo dữ dội, cho đến hạ nguồn nên thơ trữ tình, ở mỗiđịa điểm Nguyễn Tuân lại nắm bắt được cái thần riêng của đối tượng, làm nổi bật lên vẻ đẹpcủa chúng. Phải có một tri thức phong phú và uyên bác đến chừng nào tác giả mới có nhữngtrang văn đầy chi tiết và tinh tế đến vậy để miêu tả sông Đà. - Thứ hai là tài hoa của người nghệ sĩ Nguyễn Tuân: + Nhà văn cũng đã thể hiện tài năng điêu luyện của một người nghệ sĩ ngôn từ: • Một bức tranh đầy chất thơ và cổ kính khi miêu tả sông Đà ở hạ nguồn, sử dụng từHán Việt dày đặc. • Lớp ngôn từ mới mẻ, sáng tạo, mang một bản sắc riêng của Nguyễn Tuân: lặng lờ,bờ tiền sử,… • Sử dụng từ ngữ đầy chuẩn xác, nắm bắt được chính xác cái thần, cái hồn của sự vật.+ Nhịp điệu linh hoạt có sự co duỗi hết sức nhịp nhàng. Tổng kết - Sông Đà hiện lên qua những trang văn của Nguyễn Tuân không chỉ thuần túy là thiênnhiên, mà còn là một sản phẩm nghệ thuật vô giá -> Qua đây tác giả cũng kín đáo thể hiệntình cảm yêu nước tha thiết và niềm say mê, tự hào với thiên nhiên của quê hương xứ sởmình. - Hình tượng sông Đà còn có ý nghĩa là phông nền cho sự xuất hiện và tôn vinh vẻ đẹp củacon người - người lái đò trên dòng sông.