NHỮNG ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA DÂN TỘC
2. Những đặc trưng cơ bản của dân tộc:
- Có chung một phương thức sinh hoạt KT - đặc trưng quan trọng nhất của dân tộc.
Mối quan hệ KT là cơ sở liên kết các bộ phận, các thành viên của dân tộc. Mác đã đánh giá:
KT là nhân tố tác nhân căn bản của các hình thái cộng đồng người trước đây để hình thành
dân tộc. Hiện nay, trong bối cảnh toàn cầu hoá KT thì đặc trưng về KT (phương thức - trình
độ phát triển KT) tương đối khó phân biệt.
- Có thể cư trú tập trung trên một vùng lãnh thổ của một quốc gia, hoặc cư trú đan
xen với nhiều dân tộc anh em.
Vận mệnh dân tộc là một phần rất quan trọng gắn với việc xác lập và bảo vệ lãnh thổ
đất nước. Lãnh thổ là vấn đề rất thiêng liêng của một dân tộc. Do đó, trong nhièu trường hợp
nó là nguyên nhân trực tiếp => xung đột dân tộc => ảnh hưởng đến mối quan hệ dân tộc.
- Có ngôn ngữ riêng và có thể có chữ viết riêng ( trên cơ sở ngôn ngữ chung của
quốc gia ) làm công cụ giao tiếp trên mọi lĩnh vực: KT, VH, tình cảm …
Ngôn ngữ được hình thành và phát triển qua hàng nghìn năm của mỗi dân tộc, nó
không chỉ là công cụ giao tiếp, mà còn là công cụ để bảo lưu, giữ gìn những giá trị VH lâu
đời của dân tộc và là một biểu tượng cho thấy sự trường tồn của một dân tộc. Do vậy, quyết
tâm giữ gìn và phát triển ngôn ngữ dân tộc được xem là một trong những tiêu chí để đánh
giá trình độ phát triển của một dân tộc.
Trong quan hệ dân tộc, vấn đề ngôn ngữ cũng là một trong những điểm nhạy cảm, ở
nhiều nơi nó là nguyên nhân làm ảnh hưởng đến quan hệ dân tộc.
Ví dụ:
+ Trước đây, nguyên nhân => xung đột 3 nước vùng Ban Tích thuộc Liên Xô cũ chính là
vấn đề ngôn ngữ và đó là những biểu hiện sự tan vỡ của các dân tộc liên bang Xô Viết cũ.
+ Ở Canađa đã từng diễn ra sự tranh chấp về ngôn ngữ giữa cộng đồng người nói tiếng
Anh và cộng đồng người nói tiếng Pháp …
- Có nét tâm lý riêng ( nét tâm lý dân tộc ), biểu hiện kết tinh trong nền VH dân tộc
và tạo nên bản sắc riêng của nền VH dân tộc, gắn bó với nền VH của cả cộng đồng các dân
tộc (quốc gia dân tộc).
* Tóm lại: - Cộng đồng người ổn định chỉ trở thành dân tộc khi có các đặc trưng trên,
các đặc trưng của dân tộc là một chỉnh thể gắn bó chặt chẽ với nhau, đồng thời mỗi đặc
trưng có một vị trí xác định. Khái niệm dân tộc khác với khái niệm sắc tộc, chủng tộc -
thường chỉ căn cứ vào các đặc điểm tự nhiên, chẳng hạn màu da hay cấu tạo tự nhiên của các
bộ phận cơ thể để phân loại cộng đồng người.