2. Đối với hình chóp đều tâm mặt cầu nội tiếp của hình chóp thuộc đường
cao hình chóp.
Ví dụ 1.3.5 Cho tứ diện ABCD có AB CD,BC AD,AC BD = = = . Chứng minh
rằng tâm mặt cầu ngoại tiếp của tứ diện ABCD cũng là tâm mặt cầu nội tiếp của tứ
diện đó.
Lời giải.
Gọi O là tâm mặt cầu ngoại tiếp
A
của tứ diện ABCD , ta có
= = =
OA OB OC OD . Gọi
O ,O ,O ,O lần lượt là hình
1 2 3 4chiếu vuông góc của O lên các mặt
phẳng ( BCD ) ,
( ACD , ABD , ABC ) ( ) ( ) thì
O O
43 O
2O ,O ,O ,O lần lượt là tâm
O
D
đường tròn ngoại tiếp của các tam
B
giác này.
O
1Các tam giác
BCD,ACD,ABD,ABC bằng nhau
(c.c.c) nên các bán kính
C
R ,R ,R ,R của đường tròn ngoại tiếp các tam giác này bằng nhau.
Các tam giác vuông OO B,OO A,OO A,OO B
1 2 3 4 cho
OO
21 = OB
2− R ,OO
21 22 = OA
2− R ,OO
22 23= OA
2− R ,OO
23 24= OB
2 − R
24Truy cập website: hoc360.net để tải tài liệu đề thi miễn phí
OO
1= OO
2 = OO
3= OO
4 O là tâm mặt cầu nội tiếp tứ diện ABCD .
Ví dụ 2.3.5 Cho hình chóp tứ giác đều S.ABCD có cạnh đáy bằng a , đường cao
SO a = ( O là tâm của hình vuông ABCD ) . Xác định tâm và tính bán kính mặt
cầu nội tiếp hình chóp S.ABCD .
Gọi E,F lần lượt là trung điểm
S
của BC,AB . Trong tam giác
vuông SOE , đường phân giác
trong của góc SEO cắt SO tại
I , ta chứng minh I là tâm mặt
H
1cầu nội tiếp hình chóp
H
2S.ABCD .
I
Gọi H ,H
1 2 lần lượt là hình
chiếu vuông góc của I lên
SE,SF .
O E
F
⊥
BC SO
( )
⊥ ⊥
⊥
BC SOE BC IH
1
BC OE
⊥ =
IH SE
( ) ( ( ) )
IH SBC IH d I, SBC
1 1
IH BC
Tương tự IH
2 = d I, SAB ( ( ) ) .
Hai tam giác vuông SOE và SOF có SO chung , OE OF = nên chúng bằng nhau
suy ra hai đoạn tương ứng IH ,IH
1 2 bằng nhau . Chứng minh tương tự ta có I cách
đều 4 mặt bên của hình chóp đã cho.
Mặt khác I thuộc đường phân giác trong của SEO IO IH =
1.
Vậy I cách đều tất cả các mặt của hình chóp SABCD mà I ở trong hình chóp do
đó I là tâm mặt cầu nội tiếp của hình chóp S.ABCD .
Áp dụng tính chất của chân đường phân giác ta có
IO OE IO OE IO OE
= = =
+ + +
IS SE IO IS OE SE SO OE SE
2a a
SO.OE a. 2 2 a
= = = =
IO .
( )
OE SE a a a 1 5 1 5
2 2+ +
2 a 4 2
Vậy bán kính của mặt cầu nội tiếp hình chóp S.ABCD là
r a
= +
1 5 .
Ví dụ 3.3.5 Một hình chóp tứ giác đều có cạnh đáy bằng a và ASB = .
Bạn đang xem 2. - Mặt tròn xoay, mặt cầu – Chuyên đề Toán 12