THÂN BÀIA) CẢM XÚC TRƯỚC MÙA XUÂN CỦA THIÊN NHIÊN HUẾ (KHỔ ĐẦU).- B...

2. Thân bài

a) Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên Huế (khổ đầu).

- Bức tranh mùa xuân: Tác giả đã tái hiện lại khung cảnh mùa xuân của đất trời xứ

Huế qua vài nét phác họa: một dòng sông xanh, một bông hoa tím biếc, một tiếng chim

chiền chiện …

Mọc giữa dòng sông xanh

Một bông hoa tím biếc

Ơi con chim chiền chiện

Hót chi mà vang trời

Mùa xuân được mở ra với không gian cao rộng (với dòng sông, mặt đất, bàu trời

bao la), cả màu sắc tươi thắm của mùa xuân (sông xanh, hoa tím biếc), cả âm thanh vang

vọng, tươi vui của chim chiền chiện lành lót gọi xuân về (hót vang trời ). Hình ảnh thơ

đẹp, giàu tính tạo hình, bức tranh xuân có tầng bậc, hài hòa giữa màu sắc và âm thanh,

đậm sắc màu xứ Huế.

- Cảm xúc của tác giả: tươi vui, hồn nhiên, trong trẻo trước cảnh mùa xuân:

+ Câu thơ "Từng giọt long lanh rơi” sự dụng nghệ thuật chuyển đổi cảm giác thể

hiện niềm say sưa, ngây ngất, nâng niu, trân trọng của tác giả trước vẻ đẹp đất trời vào

xuân "Từng giọt” ở đây là giọt mưa mùa xuân long lanh trong ánh sáng của trời xuân;

nếu gắn với 2 câu trước, "từng giọt” có thể hiểu là giọt âm thanh của tiếng chim hót.

Tiếng chim từ chỗ là âm thanh (cảm nhận bằng thính giác) chuyển thành từng giọt (hình,

khối, cảm nhận bằng thị giác), từng giọt ấy lại long lanh ánh sáng và màu sắc, có thể cảm

nhận bằng xúc giác "Tôi đưa tay tôi hứng”.

+ Lời gọi “ơi”, lời hỏi “chi” khiến câu thơ trở thành lời trò chuyện trực tiếp với

thiên nhiên, tác giả đưa vào thơ cách nói dịu ngọt thân thương cua xứ Huế, bộc lộ sự ngạc

nhiên xúc động trước vẻ đẹp của mùa xuân xứ Huế.

b) Cảm xúc trước mùa xuân đất nước (khổ 2,3)

- Thanh Hải chọn hai hình ảnh tiêu biểu người cầm súng và người ra đồng – hai

hình ảnh tượng trưng cho hai nhiệm vụ chiến lược quan trọng: chiến đấu và sản xuất, bảo

vệ và xây dựng đất nước. Cái hay của câu thơ là tác giả đã gắn hình ảnh người cầm súng

và người ra đồng với màu xanh vô cùng gợi cảm của chồi non lộc biếc:

Mùa xuân người cầm súng

Lộc giắt đầy quanh lưng

Mùa xuân người ra đồng

Lộc trải dài nương mạ

Lộc giắt đầy …, lộc trải dài… hình ảnh trùng điệp làm hiện ra cả mùa xuân đất

trời trong màu xanh bất tận của lộc mới. Mùa xuân theo người lính ra trận, lộc non trên

vành lá ngụy trang tiếp sức cho họ trên mỗi bước đường hành quân, gìn giữ mùa xuân

vĩnh hằng cho dân tộc. Mùa xuân theo người nông dân ra đồng trước mắt họ trải ra màu

xanh đầy sức sống, hay chính họ đang gieo mùa xuân trên khắp mọi miền Tổ quốc? Mùa

xuân theo người cầm súng, người ra đồng đến mọi miền đất nước. Và chính những con

người ấy đã đem mùa xuân đến cho đất nước giữa mùa xuân của thiên nhiên. Nhà thơ

nghe thấy trong màu xanh tươi non của của mùa xuân cái khí thế tưng bừng; rộn rã, hối

hả, xôn xao "Tất cả như hối hả - Tất cả như xôn xao”.

- Suy ngẫm của tác giả về đất nước:

+ Đất nước vừa lớn lao vừa gần gũi:

Đất nước bốn ngàn năm

Vất vả và gian lao

Nghệ thuật nhân hóa, đất nước như con người trải qua bao vất vả gian lao của

thăng trầm lịch sử. Vẻ đẹp đất nước là vẻ đẹp của sức sống bền bỉ, mãnh liệt.

+ Đất nước tỏa sáng trong tương lai:

Đất nước như vì sao

Cứ đi lên phía trước

Nhà thơ so sánh tầm vóc, vị thế của đất nước với nguồn sáng lấp lánh của vì sao

để bày tỏ niềm tự hào, niền tin tưởng về tương lai tươi sáng, về sức sống trường tồn vĩnh

cửu của dân tộc, không kẻ thù nào có thể ngăn nổi bước tiến của dân tộc ta.

c) Tâm niệm của nhà thơ (khổ 5,6)

Từ xúc cảm về mùa xuân của thiên nhiên, đất nước, Thanh Hải tha thiết mong ước

được hóa thân để sống biến thật nhiều cho cuộc đời:

Ta làm con chim hót

Ta làm một nhành hoa

Ta nhập vào hòa ca

Một nốt trầm xao xuyến.

- Điệp cấu trúc: Ta làm…, ta nhập vào … diễn tả một cách tha thiết khát vọng

được hòa nhập vào cuộc sống của đất nước, được cống hiến phần tốt đẹp – dù nhỏ bé của

mình cho cuộc đời chung cho đất nước. Thay đổi cách xưng hô, tôi – ta, cảm xúc cá nhân

trước mùa xuân thiên nhiên, đất nước đã chuyển hóa thành cái ta, vừa là cá nhân vừa đại

diện cho số đông, ước nguyện của tác giả cũng là ước nguyện chung của mọi người.

- Điều tâm niệm ấy được tác giả thể hiện một cách chân thành trong những hình

ảnh thơ đẹp một cách tự nhiên, giản dị.

- Ước là "con Chim” để dâng cho đời tiếng hót làm vui, làm "nhành hoa” dâng cho

đời hương sắc làm đẹp. Ở khổ đầu, vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên đã được miêu tả

bằng hình ảnh "một bông hoa tím biếc”, bằng âm thanh của tiếng chim chiền chiện "hót

chỉ mà vang trời”. Ở khổ thơ này, tác giả lại mượn những hình ảnh ấy – những hình ảnh

đẹp nhất, khiêm nhường nhất của thiên nhiên- để hóa thân, để dâng hiến, cách cấu từ lặp

lại tạo ra sự đối ứng chặt chẽ. Những hình ảnh trọn lọc ấy đã mang một ý nghĩa mới:

mong ước được sống có ich cống hiến cho đời vô tư, tự nguyện, không đòi hỏi đáp đền

như một lẽ tự nhiên, con chim mang đến tiếng hót, bông hoa tỏa hương sắc cho đời.

+ Tác giả còn tha thiết được hòa mình vào cuộc sống muôn người, làm "nốt trầm

xao xuyến” trong bản hòa ca bất tận của cuộc đời, cống hiến lặng thầm, không phô

trương, cống hiến phần tinh túy nhất cho quê hương, đất nước.

+ Nhà thơ ước được làm "Một mùa xuân nho nhỏ” để "Lặng lẽ dâng cho đời” tác

giả ví ngầm cuộc đời mình và cuộc đời mỗi người là "Một mùa xuân nho nhỏ”. Mỗi

người phải mang đến cho cuộc đời chung một phần nhỏ bé của mình và phải không

ngừng cống hiến: "Đó là tuổi hai mươi – Dù là khi tóc bạc”. "Mùa xuân nho nhỏ” là một

sáng tạo độc đáo của Thanh Hải. Nhà thơ nguyện làm một mùa xuân, nghĩa là sống đẹp,

sống với tất cả sức sống tươi trẻ của mình nhưng rất khiêm nhường cống hiến bất chấp

tuổi tác, thời gian, nghịch cảnh.

Lẽ sống của Thanh Hải là lẽ sống của một lớp người trọn đời đi theo cách mạng.

Cuộc sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi con người biết sống, biết chăm lo cho cuộc đời

chung và có thể đóng góp những gì tốt đẹp của mình cho cuộc đời chung, cho đất nước.