CHIẾU DỜI ĐÔ(THIÊN ĐÔ CHIẾU) - LÍ CÔNG UẨN- A
Tiết 90 :
Chiếu dời đô
(Thiên đô chiếu)
- Lí Công Uẩn-
A. Mục tiêu cầ
n đ
ạt
:
Giúp HS :
- Thấy được khát vọng của nhân dân ta về một đất nước độc lập, thống nhất, hùng cường
và khí phách của dân tộc Đại Việt đang trên đà lớn mạnh được phản ánh qua “ Chiếu dời đô ”.
- Nắm được đặc điểm cơ bản của thể chiếu, thấy được sức thuyết phục to lớn của “ Chiếu
dời đô ” là sự kết hợp giữa lí và tình cảm; biết vận dụng bài học để viết văn nghị luận.
B. Chuẩn bị:
-Tranh ảnh đền thờ Lí Bát Đế, Chùa Bút Tháp, tượng đài Lí Công Uẩn
C. Khở
i đ
ộng :
1. Kiểm tra chuẩn bị bài của học sinh
2. Bài mới : Trong lịch sử dân tộc ta, Lí Công Uẩn( Lí Thái Tổ 974-1028) vị vua đầu sang
lập Vương Triều Lí, người có sang kiến quan trọng, năn 1010 dời kinh đô từ Hoa Lư (Ninh Bình)
ra Đại La ( Thăng Long, Hà Nội ngày nay) Đổi tên nước từ nước Đại Cồ Việt thành Đại Việt, mở
ra một thời kì phát triển mới của đất nước VN, khi có quyết định quan trọng ấy, nhà vua đã ban bố
lệnh xuông thần dân, yêu cầu thần dân thực hiện bằng “ Chiếu dời đô” (Thiên đô chiếu)
D. Tiến trình các hoạ
t đ
ộng dạy và học:
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung cần đạt
HĐ1 : Tìm hiểu chung
I. Tìm hiểu chung
H: Đọc CT
1. Tác giả: Lý Công Uẩn(974-1028). (SGK)
?1: Em hiểu gì về thể chiếu?
2. Tác phẩm
H: Trả lời cá nhân
- Chiếu: + Thể văn cổ do vua dùng để ban bố
mệnh lệnh.
G: (Yêu cầu đọc): Giọng trang trọng, nhấn
mạnh sắc thái tình cảm tha thiết, chân thành một
+ Viết bằng chữ Hán, thể văn xuôi
số câu.
biền ngẫu
+ Thể hiện tư tưởng chính trị lớnà
ảnh hưởng đến vận mệnh cả triều đại, đất
nước,
- Viết vào năm 1010 bày tỏ ý định dời đô từ
?2: Bố cục của VB chia làm mấy phần.
Hoa Lư ra thành Đại La.
3. Bố cục: 2 phần
-Đ1: Đầu… “không thể không dời được”: Nêu
lí do của việc dời đô.
HĐ 2 : Hướng dẫn phân tích
-Đ2: Khẳng định thành Đại La là 1 nơi tốt nhất
H: Đọc đoạn 1
để định đô
?3: Theo suy luận của tác giả thì việc dời đô
-Đ3: Còn lại: Kết luận.
của các vua nhà Thương, nhà Chu nhằm
II. Phân tích
mục đích gì? Kết quả của việc dời đô ấy?
H: Trao đổi, phát biểu.
1. Lí do dờ
i đô
?4: Lí Thái Tổ dẫn số liệu cụ thể về các lần
-Viện dẫn sử sách TQ: Nhà Thương 5 lần, nhà
dời đô để làm gì?
Chu 3 lần… (số liệu cụ thể, suy luận chặt chẽ)
(chuẩn bị cho lập luận ở phần sau : Trong lịch
→ tiền để cho việc dời đô.
sử đã từng có chuyện dời đô và đã từng đem lại
những kết quả tốt đẹp. Việc Lí Thái Tổ dời đô
không có gì là khác thường, trái với quy luật)
- Vì muốn đóng đô ở nơi trung tâm, mưu toan
?5: Theo Lí Công Uẩn, kinh đô cũ ở vùng núi
nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu…
Hoa Lư của hai triều Đinh, Lê là không còn
thích hợp, vì sao?
- Khiến cho vạn nước lâu dài, phong tục phồn
( Kinh đô cũ ở Hoa lư không còn thích hợp
thịnh.
không dời đô sẽ phạm sai lầm: không theo mệnh
trời, không học theo cái đúng của người xưaà
Hậu quả, triều đại ngắn ngủi, ND khổ sở, vạn
vật không thích nghi, không phát triển được
trong một vùng đất chật chội) - Thành Đại La có
những lợi thế gì để chọn làm kinh đô đất nước?
G:
( Giải thích thêm) Đặt trong h/c LS cụ thể thì ý kiến
- Chứng minh bằng thực tế:
phê phán của LCUẩn chưa thật đầy đủ, khái quát vì:
+ Không dời đô sẽ phạm sai lầm → phê phán
TKIX 2 triều Đinh Lê chưa có điều kiện khả năng để dời
triều Đinh, Lê.
đô đi nơi khác thuận tiện hơn, chưa thể ra nơi trung tâm
àViệc dời là hoàn toàn phù hợp với mệnh
mà phải dưa vào thế núi rừng hiểm trở. Đến thời lí, trong
trời.
đầ phát triểnđi lên của đất nước thì việc đóng đô ở Hoa
Lư là không còn phù hợp nữa.
àbên cạnh lý là tìnhàtác động đến tình cảm
người đọc.
2. Khẳ
ng đ
ị nh thành Đ
ạ i La là nơi t
ốt nhấ
t
?6: Thành ĐL có những lợi thế gì để chọn
làm kinh đô của đ/nước ?
đ
ể
đ
ị
nh đô
:
- Vị thế địa lí : trung tâm đất trời, mở ra bốn
hướng, có núi sông, đất rộng mà bằng phẳng,
?7:Chứng minh rằng “ Chiếu dời đô ” có sức
cao mà thoáng, tránh lụt, chật chội.
thuyết phục lớn bởi có sự kết hợp giữa lí và
- Vị thế chính trị, văn hoá : Là đầu mối giao
tình?
(Kết cấu : trình tự lập luận chặt chẽ, bên cạnh
lưu chốn hội tụ…, là mảnh đất hưng thịnh
tính chất mệnh lệnh là tính chất tâm tình : bộc lộ
muôn vật
→ Đại La có đủ điều kiện trở thành kinh đô.
cảm xúc ở câu hỏi cuối bài) → tác dụng truyền
cảm và thuyết phục)
?8: Vì sao nói “ Chiếu dời đô ” ra đời phản
ánh ý chí độc lập tự cường và sự phát triển
lớn mạnh của DT Đại Việt?
(Dời đô chứng tỏ triều Lí đủ sức chấm dứt nạn
PK cát cứ, thế và lực của DT Đại Việt đủ sức
sánh ngang hàng phương Bắc, thể hiện nguyện
vọng của ND xây dựng đất nước độc lập, tự
cường).
3. Kết luận:
?9: Tại sao kết thúc bài Lí Thái Tổ không ra
- Nguyện vọng dời đô của Lí Thái Tổ phù hợp
mệnh lệnh mà lại đặt câu hỏi : “ Các khanh
nghĩ thế nào? ”. Cách kết thúc như vậy có tác
với nguyện vọng của ND.
dụng gì?
(mang tính chất đối thoại, trao đổi, tạo sự đồng
cảm giữa mệnh lệnh vua với thần dân → thuyết
phục người nghe bằng lập luận chặt chẽ và tình
cảm chân thành. Nguyện vọng dời đô của Lí
Thái Tổ phù hợp với nguyện vọng của ND.
III. Tổng kết
HĐ4 : Hướng dẫn tỏng kết
* Ghi nhớ (SGK)
IV. Luyện tập:
* Củng cố:
Ngày nay, sau gần 1000 năm bài CDĐ ra đời, được tiếp xúc với nó, em có suy nghĩ và
cảm xúc gì về ông cha ta thời Lý ?
*Dặn dò:
-
Học thuộc đoạn từ “Huống gì … nghĩ thế nào ? ” ; phân tích ý 1 và 2.
-
Soạn bài Câu phủ định. Chú ý các bài tập.
* Rút kinh nghiệm:
Ngày soạn :
Ngày dạy: