ĐẶC TRƯNG CỦA PHƯƠNG PHỎP DẠY HỌC TỚCH CỰC MỤN LỊCH SỬ- DẠY HỌC THỤ...

2. Đặc trưng của phương phỏp dạy học tớch cực mụn lịch sử

- Dạy học thụng qua tổ chức cỏc hoạt động học tập của học sinh

Trong tổ chức dạy học lịch sử, học sinh là đối tượng của hoạt động “dạy”,

đồng thời là chủ thể của hoạt động “học” - được cuốn hỳt vào cỏc hoạt động học

tập do giỏo viờn tổ chức, hướng dẫn, thụng qua đú cỏc em tự lực khỏm phỏ những

điều mỡnh chưa biết trờn cơ sở kiến thức đó biết chứ khụng phải thụ động tiếp thu

những tri thức đó được giỏo viờn cung cấp. Học sinh được đặt vào những tỡnh

huống học tập và của đời sống thực tế, cỏc em trực tiếp tiếp xỳc với cỏc nguồn sử

liệu, được trao đổi, thảo luận, được suy nghĩ, làm việc và giải quyết vấn đề đặt ra

theo cỏch suy nghĩ của mỡnh, từ đú tự khỏm phỏ được kiến thức, kĩ năng mới,

đồng thời vừa biết được phương phỏp “tỡm ra” kiến thức, kĩ năng đú, khụng rập

theo những khuụn mẫu sẵn cú, được bộc lộ và phỏt huy tiềm năng sỏng tạo của

mỡnh.

Dạy học theo phương phỏp này, giỏo viờn khụng chỉ giản đơn truyền đạt tri

thức mà cũn hướng dẫn hành động và định hướng thỏi độ cho học sinh. Nội dung

và phương phỏp dạy học khụng chỉ phải giỳp cho từng học sinh biết, hiểu kiến thức

mà cũn giỳp cỏc em hành động và vận dụng kiến thức vào thực tế cuộc sống đũi hỏi.

- Dạy và học chỳ trọng rốn luyện phương phỏp tự học

Phương phỏp tớch cực xem việc rốn luyện phương phỏp học tập cho học sinh

khụng chỉ là một biện phỏp nõng cao hiệu quả dạy học mà cũn là một mục tiờu dạy học.

Trong xó hội hiện đại đang biến đổi nhanh - với sự bựng nổ thụng tin, khoa

học, kĩ thuật, cụng nghệ phỏt triển như vũ bóo - thỡ khụng thể nhồi nhột vào đầu học

sinh cỏc sự kiện, nhõn vật, thời gian... Mà phải quan tõm dạy cho trẻ phương phỏp

học tập ngay từ khi cỏc em học tập lịch sử và càng lờn cấp học cao hơn càng phải đ-

ược chỳ trọng.

Trong cỏc phương phỏp học tập thỡ mấu chốt là phương phỏp tự học. Nếu rốn

luyện cho học sinh cú được phương phỏp, kĩ năng, thúi quen, ý chớ tự học thỡ sẽ tạo

cho họ lũng ham học, khơi dậy nội lực vốn cú trong mỗi con người, kết quả học tập

sẽ nhõn lờn gấp bội. Vỡ vậy, phỏt triển tự học lịch sử trong trường phổ thụng, khụng

chỉ tự học ở nhà sau bài lờn lớp mà tự học cả trong tiết học cú sự hướng dẫn của giỏo viờn.

- Tăng cường học tập cỏ thể, phối hợp với học tập hợp tỏc

Trong học tập, khụng phải mọi tri thức, kĩ năng, thỏi độ đều được hỡnh thành

bằng những hoạt động độc lập cỏ nhõn. Lớp học là mụi trường giao tiếp thầy - trũ,

trũ - trũ, tạo nờn mối quan hệ hợp tỏc giữa cỏc cỏ nhõn trờn con đường chiếm lĩnh nội

dung học tập. Thụng qua thảo luận, tranh luận trong tập thể, ý kiến mỗi học sinh đư-

ợc bộc lộ, khẳng định hay bỏc bỏ, qua đú cỏc em nõng mỡnh lờn một trỡnh độ mới.

Trong nhà trường, phương phỏp học tập hợp tỏc được tổ chức ở cấp nhúm,

tổ, lớp. Nhúm nhỏ thường từ 4 đến 6 học sinh. Học tập hợp tỏc làm tăng hiệu quả

học tập, nhất là lỳc phải giải quyết những vấn đề gay cấn, lỳc xuất hiện thực sự nhu

cầu phối hợp giữa cỏc cỏ nhõn để hoàn thành nhiệm vụ chung. Tuy nhiờn, trong

hoạt động theo nhúm sẽ cú hiện tượng ỷ lại, trụng chờ vào bạn, nếu khụng kịp thời

uốn nắn, điều chỉnh thỡ giờ học sẽ chỉ cú một số học sinh trong nhúm, lớp tớnh cực

làm việc, cũn những học sinh khỏc thỡ khụng. Làm sao trong giờ học mọi học sinh

trong nhúm, lớp đều được suy nghĩ nhiều, làm nhiều và phỏt biểu nhiều về cỏc vấn

đề nội dung bài học mà học sinh cần tiếp thu.

Trong nền kinh tế thị trường đó xuất hiện nhu cầu hợp tỏc xuyờn quốc gia,

liờn quốc gia; năng lực hợp tỏc phải trở thành một mục tiờu giỏo dục mà nhà trường

phải chuẩn bị cho học sinh.

- Kết hợp đỏnh giỏ của giỏo viờn với tự đỏnh giỏ của học sinh

Trong dạy học, việc đỏnh giỏ học sinh khụng chỉ nhằm mục đớch nhận định

thực trạng và điều chỉnh hoạt động học của trũ mà cũn đồng thời tạo điều kiện nhận

định thực trạng và điều chỉnh hoạt động dạy của thầy - đỏnh giỏ gúp phần thỳc đẩy

đổi mới phương phỏp dạy học.

Trước đõy giỏo viờn giữ độc quyền đỏnh giỏ học sinh. Trong phương phỏp

tớch cực, giỏo viờn phải hướng dẫn học sinh phỏt triển kĩ năng tự đỏnh giỏ để tự

điều chỉnh cỏch học. Liờn quan với điều này, giỏo viờn cần tạo điều kiện thuận lợi

để học sinh được tham gia đỏnh giỏ lẫn nhau. Tự đỏnh giỏ đỳng và điều chỉnh hoạt

động kịp thời là năng lực rất cần cho sự thành đạt trong cuộc sống mà nhà trường

phải trang bị cho học sinh.

Như vậy, từ dạy và học thụ động sang dạy và học tớch cực, giỏo viờn khụng

cũn đúng vai trũ đơn thuần là người truyền đạt kiến thức, giỏo viờn trở thành người

tổ chức, hướng dẫn cỏc hoạt động học tập của học sinh độc lập hoặc theo nhúm để

học sinh tự lực chiếm lĩnh nội dung học tập, chủ động đạt cỏc mục tiờu kiến thức, kĩ

năng, thỏi độ theo yờu cầu của chương trỡnh.