TRÌNH BÀY CẤU TRÚC VÀ CHỨC NĂNG LIPIT MÀNG TẾ BÀO EUKARYOTA

Câu 1. Trình bày cấu trúc và chức năng lipit màng tế bào Eukaryota?

Lipid màng tế bào là lớp phân tử kép lipid vì lớp này gồm hai lớp phân tử lipit áp sát

nhau làm nên cấu trúc cơ bản bao bọc quanh tế bào.

Lipid màng có thành phần cấu trúc và đặc tính cơ bản như sau:

Về thành phần hoá học, lipid màng được chia làm hai loại: photpholipid và cholesterol.

Tính chất chung của hai loại là mỗi loại phân tử đều có một đầu ưa nước và một đầu kỵ

nước. Đầu ưa nước quay ra ngoài tế bào hoặc vào trong tế bào để tiếp với nước của môi

trường hoặc tế bào chất, còn đầu kỵ nước thì quay vào giữa nơi tiếp giáp của hai lớp phân tử

lipid. Tính chất dấu đầu kị nước này đã làm cho màng luôn luôn có xu hướng kết dính các

phân tử lipid với nhau để cho đầu kỵ nước ấy khỏi tiếp xúc với nước, và lớp phân tử kép lipid

còn khép kín lại, tạo thành một cái túi kín để cho tất cả các đầu kỵ nước đều được dấu kín

khỏi nước.

Nhờ tính chất này mà lipid có khả năng tự động khép kín, tái hợp nhanh khi bị mở ra, xé

ra hay tiếp thu một bộ phận lipid mới vào màng.

Các photpholipit

Các photpholipit nói chung rất ít tan trong nước. Thành phần lipit của đa số màng hầu

như bao giờ cũng là một photpholipit, liên kết với một hàm lượng nhỏ các lipit trung tính và

glycolipit.

Có rất nhiều loại photpholipit chúng chiếm khoảng 55% trong thành phần lipit của màng

tế bào.

Các loại phân tử này xếp xen kẽ nhau, trong phân tử có thể quay xung quanh chính trục

của mình và đổi chỗ cho các phân tử bên cạnh hoặc cùng một lớp phân tử theo chiều ngang.

Khi đổi chỗ sang lớp màng đối diện các photpholipit phải cho đầu ưa nước vượt qua lớp

tiếp giáp kỵ nước giữa hai màng cho nên cần có sự can thiệp của một hoặc một số protein

màng .Chính sự vận động đổi chỗ này đã làm tính lỏng linh động của màng tế bào.

Ngoài chức năng là thành phần chính tạo nên lớp màng cơ bản của tế bào, là thành

phần chính phụ trách sự vận chuyển thụ động vật chất qua màng, các photpholipit được

coi như là cơ sở để dung nạp các phân tử protein màng các nhánh carbonhydrat trên bề

mặt màng làm cho màng có thêm nhiều chức năng có tính đặc hiệu.

Cholesterol

Màng sinh chất của Eukaryota bao giờ cũng có cholesterol một lipit steroid trung tính.

Cholesterrol nằm xem kẽ các photpholipid rải rác trong hai lớp lipid của màng. Cholestrol

chiếm từ 25-30% thành phần lipid màng tế bào. Màng tế bào là loại màng có tỷ lệ cholesterol

cao nhất (màng tế bao gan có tỷ lệ cholesterol còn cao hơn: 40% trên lipid toàn phần).

Thành phần còn lại của lipid màng là glycolipid (khoảng 18%) và axid béo kỵ nước

(khoảng 2%)