CÂU 19. PHÒNG VỆ CHÍNH ĐÁNG VÀ TÌNH THẾ CẤP THIẾT
1. Phòng vệ chính đáng:
Phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ lợi ích của nhà nước, của tổ chức, bảo vệ
quyền, lợi ích chính đáng của mình hoặc của người khác mà chống trả một cách cần thiết người
đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên.
Phòng vệ chính đáng không phải là tội phạm.
Điều kiện của phòng vệ chính đáng:
a. cơ sở làm phát sinh quyền phòng vệ chính đáng:
Cơ sở làm phát sinh quyền phòng vệ là sự tấn công đang hiện hữu xâm phạm đến lợi ích cuủa nhà
nước, lợi ích tập thể, quyền hoặc lợi ích của công dân.
b. nội dung và phạm vi của quyền phòng vệ chính đáng:
Phạm vi của quyền phòng vệ chính đáng thể hiện qua các nội dung:
- Hành động chống trả phải nhằm vào chính người đang gây ra nguy hiểm cho xã hội. Sự chống
trả có thể trực tiếp nhằm vào người tấn công, hoặc chỉ có thể nhằhm vào phương tiện, công cụ mà
người đó đang sử dụng, và có thể gây ra thiệt hại nhất định cho người có hành vi xâm hại.
- Hành vi chống trả phải là cần thiết. Điều đó có nghĩa là trong những điều kiện, hoàn cảnh cụ thể,
người phòng vệ trên cơ sở tự đánh giá về tính chất quan hệ xã hội bị xâm hại, tính chất và mức độ
nguy hiểm của công cụ, phương tiện phạm tội, nhân thân người có hành vi xâm hại, cường độ của
sự tấn công cũng như những yếu tố khác, để quyết định biện pháp chống trả cũng như mức độ
chống trả mà người đó cho là cần thiết nhằm ngăn chặn hành vi xâm hại các quyền, lợi ích được
luật HS bảo vệ.
c. Vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng:
Là hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy
hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại. Đây là những trường hợp người phòng vệ đã dùng những
phương tiện và phương pháp gây ra thiệt hại quá đáng cho người xâm hại mà tính chất và mức độ
nguy hiểm của hành vi xâm hại cũng như hoàn cảnh cụ thể chưa đòi hỏi phải dùng các phương
tiện và phương pháp đó.
d. Phòng vệ tưởng tượng:
Là trường hợp người do lầm tưởng có sự tấn công của người khác nên đã gây thiệt hại cho họ.