MỐI QH BIỆN CHỨNG GIỮA VẬT CHẤT VÀ Ý THỨC. Ý NGHĨA PHƠNG PHÁP LUẬN VÀ...

2. Mối QH giữa vật chất và ý thức:Vật chất và ý thức có mối QH thống nhất biện chứng với nhau. Trong mối QH đó, vật chất là cái có trớc, quyết định ý thức, ý thức là cái có sau, phụ thuộc vào vật chất, do vật chất quyết định. Khi thừa nhận vật chất tồn tại bên ngoài và độc lập với ý thức, quyết định ý thức, thì sự nhận thức thế giới không thể xuất phát từ ý thức của con ngời, mà phải xuất phát từ thế giới khách quan. Nhng ý thức có tính độc lập tơng đối, có vai trò tác động trở lại đối với sự vận động và phát triển của thế giới vật chất.VC quyết định ý thức trên 3 phơng diện:* Quyết định nội dung phản ánh của ý thức: bởi vì ý thức bao giờ cũng là sự phản ánh thế giới vật chất và sự sáng tạo của ý thức là sự sáng tạo trong phản ánh và theo khuôn khổ của sự phản ánh. Hơn nữa, tự thân ý thức không thể gây ra sự biến đổi nào trong đời sống hiện thực.* Quyết định nguồn gốc ra đời của ý thức: nguồn gốc trực tiếp và quan trọng nhất quyết định sự ra đời và phát triển của ý thức là lao động, là thực tiễn xã hội. ý thức là sự phản ánh hiện thực khách quan vào trong bộ óc con ngời thông qua lao động, ngôn ngữ và các QH xã hội. ý thức là sản phẩm xã hội, là một hiện tợng XH.* Quyết định sự biến đổi của ý thức: ý thức phản ánh thế giới hiện thực khách quan, thế giới vật chất, bản thân nó không thể gây ra sự biến đôi trong đời sống hiện thực. Nhng thế giới vật chất thì luôn vận động và biến đổi không ngừng (vận động là phơng thức tồn tại của vật chất), vì vậy khi nó thay đổi dẫn tới làm cho ý thức cũng thay đổi theo. ý thức cũng có tính độc lập tơng đối, tác động trở lại vật chất, bao gồm các vấn đề sau:* Mối QH giữa ý thức và vật chất vừa có tính tuyệt đối, vừa có tính t ơng đối . Nghĩa là, vật chất luôn là cái có trớc và quyết định ý thức, nhng ngợc lại ý thức cũng có tác động trở lại đối với vật chất. Mối QH này xét về một mặt nào đó tơng tự nh mối QH nhân quả.* ý thức có tính năng động to lớn, tác động trở lại thế giới vật chất theo hai chiều : ý thức tích cực, tiến bộ, phản ánh đúng quy luật khách quan sẽ thúc đẩy thế giới vật chất phát triển và chỉ đạo hoạt động thực tiễn thành công. Ngợc lại, ý thức tiêu cực, lạc hậu, không phản ánh đúng quy luật khách qua thì sẽ kìm hãm sự phát triển, tuy nhiên sự kìm hãm này chỉ là tạm thời, không phải bất biến.+ Phơng thức phản ánh của ý thức là thông qua hạt động thực tiễn của con ngời, biến sức mạnh tinh thần thành sức mạnh vật chất, mà biểu hiện ở chỗ đề ra các đờng lối. Chủ trơng chính sách đúng đắn, KH và phù hợp với tình hình thực tiễn.+ Sự tác động của ý thức để thúc đẩy thế giới vật chất phát triển phải có điều kiện: ý thức phải phản ánh đúng hiện thực khách quan, con ngời vận dụng tri thức đó vào hoạt động thực tiễn, đề ra đợc những phơng án tối u chỉ đạo hoạt động thực tiễn.