CẢM NHẬN CỦA ANH/CHỊ VỀ BỨC TRANH THIÊN NHIÊN TRONG ĐOẠN THƠ SAU

Câu 2.

Cảm nhận của Anh/Chị về bức tranh thiên nhiên trong đoạn thơ sau:

Ta về mình có nhớ ta,

Ta về, ta nhớ những hoa cùng người

Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi

Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng

Ngày xuân mơ nở trắng rừng

Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang

Ve kêu rừng phách đổ vàng

Nhớ cô em gái hái măng một mình

Rừng thu trăng rọi hoà bình

Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung.

(Trích "Việt Bắc", Tố Hữu) 

Từ đó liên hệ với bức tranh thiên nhiên trong "Tràng giang" của Huy Cận (Ngữ văn 11, Tập một, NXB

Giáo dục Việt Nam, 2016) để nhận xét về sự khác biệt trong cảm nhận thiên nhiên của hai tác giả.

HƯỚNG DẪ

Phần/

Câu Nội dung

I ĐỌC HIỂU

1 - Phương thức biểu đạt chính của văn bản: nghị luận.

2 - Theo tác giả, lợi ích của thành công quan trọng hơn. Đó là cảm giác mãn nguyện và dễ chịu

mà thành công đem lại, khi chúng ta đạt được mục tiêu của mình.

3 - Tác giả cho rằng: quan niệm thành công hơn sẽ giúp chúng ta hạnh phúc hơn chỉ là sự ngộ

nhận, là ảo tưởng vì: Trên thực tế, chúng ta chứng kiến biết bao nhiêu người thành công vượt

bậc, nổi tiếng và giàu có nhưng vẫn bất hạnh, trầm cảm, nhiều người bế tắc và phải tìm đến

cái chết.

4 - Nêu rõ quan điểm đồng tình hay không đồng tình; lí giải hợp lí, thuyết phục.

II TẬP LÀM VĂN

1 Trình bày suy nghĩ về mối quan hệ giữa thành công và hạnh phúc.

- Lí giải thế nào là thành công, thế nào là hạnh phúc.

- Bàn về mối quan hệ hai chiều của thành công và hạnh phúc:

+ Thành công có giúp chúng ta hạnh phúc?

+ Hạnh phúc có phải là sự thành công?

- Đánh giá xem thành công hay hạnh phúc giữ vai trò nền tảng, là yếu tố quan trọng hơn, là

cái đích hướng đến.

- Bài học nhận thức và hành động: Làm gì để có thành công và hạnh phúc.

2 Cảm nhận bức tranh tứ bình trong bài thơ " Việt Bắc" . Từ đó liên hệ với bức tranh thiên

nhiên trong “Tràng giang" để nhận xét về sự khác biệt trong cảm nhận thiên nhiên của hai

tác giả.

* Mở bài.

- Tố Hữu được xem là "lá cờ đầu" trong phong trào thơ Cách mạng Việt Nam với những tác

phẩm lưu mãi với thời gian. Thơ ông viết về chính trị nhưng không khô khan, mà ngược lại,

dễ đi sâu vào lòng người bởi tình cảm và giọng văn trữ tình truyền cảm.

- "Việt Bắc" được sáng tác trong hoàn cảnh chia li tiễn biệt giữa quân và dân tại căn cứ địa Việt

Bắc sau kháng chiến chống Pháp. Bài thơ được xem như lời tâm tình chan chứa nỗi niềm của

Tố Hữu đối với mảnh đất anh hùng này. Đặc biệt người đọc chắc hẳn sẽ không quên bức

tranh tứ bình bằng thơ tuyệt đẹp trong "Việt Bắc".

* Thân bài.

- Khổ thơ được mào đầu bằng câu đối đáp nhẹ nhàng giữa "ta" - "mình":

"Ta về mình có nhớ ta

Ta ve ta nhớ những hoa cùng người"

+ Thật khéo léo và tinh tế khi Tố Hữu truyền đạt tình cảm một cách kín đáo như thế này.

Ngôn ngữ gần gũi, cách diễn tả nhẹ nhàng cũng đã khiến người đọc thấy rất thấm.

+ Tố Hữu hỏi "người" nhưng thực ra là hỏi "mình" và câu trả lời nằm ngay trong câu hỏi. Lời

mở đầu sâu sắc này sẽ dẫn người đọc lần lượt khám phá nét đặc trưng của núi rừng Việt Bắc

trải dọc theo bốn mùa.

- Dẫn dắt người đọc cùng tham quan cảnh tiên nơi Việt Bắc, Tố Hữu đã vẽ lên một bức tranh

mùa đông ấm áp, tràn đầy tin yêu:

"Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi

Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng"

+ Người đọc ngẩn ngơ trước mùa đông nơi vùng cao Tây Bắc với vẻ đẹp đặc trưng của nó.

Phải nói rằng tuy là mùa đông nhưng qua thơ Tố Hữu, cảnh sắc không buồn, không trầm

lắng, mà người lại rất sáng, rất ấm áp qua hình ảnh "hoa chuỗi đỏ tươi", Màu đỏ của hoa chuối

chính là nét điểm xuyết, là ánh sáng làm bừng lên khung cảnh rừng núi mùa đông Việt Bắc.

Đây được xem là nghệ thuật chấm phá rất đắc địa của Tố Hữu giúp người đọc thấy ấm lòng

khi nhớ về Việt Bắc.

+ Ánh nắng hiếm hoi của mùa đông hắt vào con dao mang theo bên người của người dân nơi

đây bất chợt giúp người đọc thấu được đời sống sinh hoạt và lao động của họ. Màu đỏ của

hoa chuối quyện với màu vàng của nắng trên đèo cả đã tạo thành một bức trang mùa đông

rạng rờ, đầy hi vọng.

- Bức tranh mùa xuân ở núi rừng Việt Bắc hiện lên thật trữ tình, thơ mộng như tiên cảnh:

"Ngày xuân mơ nở trắng rừng

Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang"

+ Đọc hai câu thơ này, người đọc dường như mường tượng ra khung cảnh mùa xuân nơi núi

rừng thật hiền hòa, dịu êm, ấm áp. Màu trắng của mơ gợi lên một bức tranh nên thơ trên cái

nền dịu nhẹ của màu sắc. Hoa mơ được xem là loài hoa báo hiệu mùa xuân ở Tây bắc, cứ vào

độ xuân thì, chúng ta sẽ bắt gặp trên những con đường màu sắc ấy.

+ Mùa xuân Tây Bắc, Tố Hữu nhớ đến hình ảnh "người đan nón" với động tác "chuốt từng sợi

giang" thật gần gũi. Động từ "chuốt" được dùng rất khéo và tinh tế khi diễn tả về hành động

chuốt giang mềm mại, tỉ mỉ của người đan nón. Phải thật sâu sắc và am hiểu thì Tố Hữu mới

nhận ra được điều này. Chữ "chuốt " như thổi hồn vào bức tranh mùa xuân ở Việt Bắc, tạo nên

sự hòa hợp thiên nhiên và con người

- Bức tranh mùa hè sôi động dưới ngòi bút của Tố Hữu:

"Ve kêu rừng phách đổ vàng

Nhớ cô em gái hái măng một mình"

+ Tiếng ve kêu vàng giữa "rừng phách" đã làm nên cái động giữa muôn vàn cái tĩnh. Màu

vàng của rừng phách là đặc trưng báo hiệu mùa hè về trên xứ sở vùng cao. Tiếng ve như xé

tan sự yên tĩnh của núi rừng, đánh thức sự bình yên nơi đây. Từ "đổ" dùng rất đắc, là động từ

mạnh, diễn tả sự chuyển biến quyết liệt, lôi cuốn của màu sắc. Bức tranh mùa hè chợt bùng

sáng, đầy sức sống với màu vàng rực của rừng phách.

+ Ở mỗi bức tranh thiên nhiên, người đọc đều thấy thấp thoáng bóng dáng con người. Có thể

nói đây chính là sự tài tình của Tố Hữu khi gắn kết mối tâm giao giữa thiên nhiên và con

người. Giữa rừng rúi bao la, thấp thoáng bóng dáng "cô gái hái măng" tuyệt đẹp đã khiến cho

thiên nhiên có sức sống hơn.

- Và cuối cùng chính là bức tranh mùa thu nhẹ nhàng:

"Rừmg thu trăng rọi hòa bình

Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung"

+ Mùa thu về trên Tây Bắc với hình ảnh ánh trăng dịu, mát lành. Thiên nhiên dường như rất

ưu ái cho mùa thu xứ bắc với sự tròn đầy, viên mãn của ánh trăng. Không phải là ánh trăng

bình thường, mà trăng nơi đây là trăng của hòa bình, ánh trăng tri kỉ rọi chiếu những năm

tháng chiến tranh gian khổ. Chính ánh trăng ấy đã mang đến vẻ đẹp riêng của mùa thu Việt

Bắc.

+ Tố Hữu nhìn trăng, nhớ người, nhớ tiếng hát gợi nhắc ân tình và thủy chung.

Bức tranh thiên nhiên trong bài "Tràng giang"

- Bức tranh sông nước rộng lớn, mênh mông, chia lìa, hoang vắng.

- Con người xuất hiện qua những ẩn dụ về sự nhỏ bé, đơn chiếc, lạc loài, trong sự phủ định

(không tồn tại), trong nỗi nhớ quê hương.

- Nhận xét về nghệ thuật: thể thơ, biện pháp tu từ,...

Sự khác biệt trong cảm nhận thiên nhiên của hai tác giả

.- "Việt Bắc": Thiên nhiên ấm áp, tràn đầy sức sống hòa hợp với con người.

- "Tràng giang": Thiên nhiên mênh mông, hoang vắng chia lìa nhau và xa cách với con người.

- Lý giải sự khác biệt: do hoàn cảnh sáng tác, thế giới quan và phong cách nghệ thuật của hai

nhà thơ khác nhau. (Sau này khi tìm được sự hòa hợp, tìm được lối thoát khỏi cái tôi cô đơn,

Huy Cận cũng cảm nhận được thiên nhiên trong sự hồi sinh, gắn bó với con người: " Đất nở

hoa", "Trời mỗi ngày lại sáng").

* Kết bài.

- Với 4 cặp thơ lục bát ngắn gọn, 4 mùa của thiên nhiên Việt Bắc được gợi tả sắc nét, tràn

đầy sức sống. Tác giả thật tài tình, khéo léo, vốn hiểu biết rộng cũng như tình cảm sâu nặng

đối với mảnh đất này mới có thể thổi hồn vào thơ.

- Bức tranh tứ bình này sẽ khiến cho người đọc thêm yêu, thêm hiểu hơn cảnh vật và con

người nơi đây.