BÀI 2. PHIẤN MÃ - DỊCH MÃ
Đột biến là những biến đổi bất thường trong vật chất di truyền ở cấp độ phõn tử (ADN, gen) hoặc cấp độ tế bào (nhiễm sắc thể), dẫn đến sự biến đổi đột ngột của một hoặc một số tớnh trạng, những biến đổi này cú tớnh chất bền vững và cú thể di truyền cho cỏc đời sau. Đột biến là quỏ trỡnh xảy ra đột ngột, riờng rẽ, ngẫu nhiờn, khụng định hướng ở cơ thể sống trong điều kiện tự nhiờn. Đa số là đột biến gen là đột biến lặn và cú hại, một số ớt cú lợi và cú ý nghĩa rất lớn đối với quỏ trỡnh tiến húa và chọn giống. Những cỏ thể mang đột biến đó biểu hiện trờn kiểu hỡnh của cơ thể gọi là thể đột biến.Do tỏc nhõn của mụi trường ngoài cơ thể (thường là do tỏc động của con người) như:
Tỏc nhõn vật lý: tia phúng xạ, tia cực tớm, sốc nhiệt,...
Tỏc nhõn húa học: ảnh hưởng của nhiều chất húa học như nicotine, cosinsin, dioxine (chất độc da
cam),...
Tỏc nhõn sinh học: vi-rỳt, vi khuẩn,....
Do nguyờn nhõn bờn trong cơ thể: Những biến đổi bất thường trong sinh lý, sinh húa trong tế bào
(xuất hiện một cỏch tự nhiờn).
Căn cứ vào tớnh chất xuất hiện đột biến, cú thể phõn chia thành cỏc dạng như sau:
Đột biến gen (là những biến đổi trong cấu trỳc của gen gồm cỏc dạng như mất, thờm, thay thế một cặp
nucleotit).
Đột biến nhiễm sắc thể, gồm: đột biến cấu trỳc nhiễm sắc thể (mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn, chuyển
đoạn) và đột biến số lượng nhiễm sắc thể (thể dị bội, đa bội).
Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trỳc của gen xảy ra ở cấp độ phõn tử tại một điểm nào đú trờn phõn
tử ADN và cú liờn quan đến sự thay đổi về số lượng, thành phần, trật tự cỏc cặp nucleotide trong gen. Cú rất
nhiều kiểu biến đổi về cấu trỳc gen, trong đú những biến đổi liờn quan đến 1 cặp nucleotit trong gen được gọi là
đột biến điểm. Trong tự nhiờn, tất cả cỏc gen đều cú thể bị đột biến nhưng với tần số rất thấp (1/1000000-