BÀI 10NHÀ LÍ ĐẨY MẠNH CỄNG CUỘC XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚCA. MỤC TIỜU

2. Triển khai bài:a. Hoạt động 1: 1. Sự thành lập nhà LýHoạt động của Giỏo viờn & Học sinh Nội dung kiến thứcGV: Em cú nhận xột gỡ về tỡnh hỡnh đất nướccuối thời Lờ?HS: Sau khi Lờ Hoàn mất, Lờ Long Đỉnh lờnngụi, sống buụng thả, tàn bạo, độc ỏc: thảngười trụi sụng, dựng dao cựn xẻo thịtngười...nhõn dõn căm ghột, triều đỡnh bấtđồng lộn xộn.GV: Khi Lờ Long Đỉnh chết, quan lại trong- Năm 1009, Lờ Long Đỉnh Mất, Lýtriều tụn ai làm vua?HS: Lý Cụng UẩnCụng Uẩn lờn ngụiGV gọi HS đọc phần in nghiờng về Lý CụngUẩn.GV: Tại sao Lý Cụng Uẩn được tụn làm vua?HS: Vỡ ụng là người vừa cú đức, vừa cú uytớn nờn được triều thần nhà Lờ quý trọng.GV: Sau khi lờn ngụi Lý Cụng Uẩn đó làmnhững việc gỡ để củng cố lại chớnh quyền?HS: Dời đụ, đổi tờn nước, thiết lập bộ mỏy+ Năm 1010, dời đụ về Đại La, lấynhà nước...tờn là Thăng LongGV: Tại sao Lý Cụng Uẩn quyết định dời đụvề Đại La và đổi tờn thành Thăng Long?HS: Vỡ Đại La cú vị thế thuận lợi và là nơi tụhọp của bốn phương.GV: Việc dời đụ núi lờn ước nguyện gỡ củaụng cha ta?HS: Muốn xõy dựng đất nước giàu mạnh vàkhẳng định ý chớ tự cường của dõn tộc.GV: Từ khi được chọn làm kinh đụ, ThăngLong đó được nhà Lý xõy dựng và phỏt triểnnhư thế nào?

HS: TL, dần dần trở thành đụ thị phồn vinh,(TL vừa là kinh đụ, vừa là một thành thị cú+ Năm 1054, đổi tờn nước là Đạiquy mụ lớn trong khu vực).Việt GV giảng: năm 1054, nhà Lý đổi tờn nước làĐại Việt, xõy dựng và củng cố chớnh quyềntừ TW đến địa phương.GV: Bộ mỏy nhà nước thời lý được tổ chức+ Tổ chức lại bộ mỏy nhà nước:* Chớnh quyền TW:HS: Do Vua đứng đầu, cha truyền con nối,giỳp việc cho vua cú cỏc quan đại thần văn, Vua, quan đại thầnvừ.Gv treo sơ đồ và phõn tớch bộ mỏy nhà nướcthời Lý:Vua đứng đầu, trực tiếp nắm giữ mọi quyền Quan văn quan vừhành, về sau giao bớt cho cỏc đại thần, chỉgiữ quyền quyết định chung, vua ở ngụi theochế độ cha truyền con nối. Giỳp vua bàn việcnước cú cỏc đại thần, văn, vừ. Cỏc chức vụquan trọng đều cử người thõn cận nắm giữ.* Chớnh quyền địa phương:ở địa phương: cả nước chia thành 24 lộ, phủ.Đứng đầu lộ, phủ, huyện là con chỏu họ Lý, Lộ, phủcỏc cụng thần với cỏc chức tri phủ, tri chõu.và đặt ra lệ "Ai là con chỏu quan lại mớiđược làm quan"GV: Tại sao nhà Lý giao những chức vụ Huyệnquan trọng cho người thõn nắm giữ?HS: Vỡ thời này đặt ra lệ ai là con chỏu vuathỡ được làm quan. Giữ vững ngai vàng lõuhơn. Hương, XóGV: Dưới thời Lý, khi một hoàng tử đượcnối ngụi, vua Lý bắt người đú ra ngoài thànhđể tỡm hiểu cuộc sống nhõn dõn, Đặt chuụngtrước điện Long Trỡ ai cú oan ức đỏnhchuụng xin vua xột xử. Tất cả những việclàm đú núi lờn điều gỡ?HS: Núi lờn sự quan tõm đến đời sống nhõndõn và luụn coi dõn là gốc rễ lõu bền củachớnh quyền.GV: Qua sơ đồ em hóy so sỏnh sự khỏc nhaugiữa bộ mỏy nhà nược thời Lý so với thờitiền Lờ?HS: Thảo luận nhúm - Bộ mỏy hoàn chỉnh hơn.- Bỏ bộ phận tăng quan- Chia cả nước làm 24 lộ phủ, dưới là huyện,hương, xó.Thời tiền Lờ chia cả nước làm 10 lộ, phủ,chõu.b. Hoạt động 2: 2. Luật phỏp và quõn đội:a. Luật phỏp:GV: Nhà Lý đó làm gỡ để bảo vệ chớnh- Năm 1042, ban hành bộ Hỡnh thư.quyền?HS: Ban hành bộ luật mới - Hỡnh thưGV đọc Nội dung một số điều luật trong bộluật Hỡnh thư (dựa vào sỏch thiết kế tr 61)"Lớnh bảo vệ cung và sau này cả hoạn quankhụng tự tiện vào cung cấm. Nếu ai vào sẽ bịtội chết. Người canh giữ khụng cẩn thận đểngười khỏc vào bị tội chết. Cấm dõn khụngđược bỏn con trai, quan lại khụng dược giấucon trai. Những người cầm cố ruộng đất sau20 năm được chuộc lại. Trả lại ruộng chonhững người đó bỏ khụng cày cấy. Nhữngngười trộm trõu bũ bị xử nặng, những ngườibiết mà khụng bỏo củng bị xử nặng..."- Bảo vệ vua, triều đỡnh, trật tự xóGV: Qua những nội dung cơ bản trờn, emhội và sản xuất nụng nghiệp.hóy cho biết bộ luật Hỡnh Thư bảo vệ ai, cỏigỡ?HS: Bảo vệ vua, triều đỡnh, trật tự xó hội vàsản xuất nụng nghiệp.GV gọi HS đọc phần in nghiờng trong sgkGV: Từ nhận xột trờn em hóy cho biết sự cầnthiết và tỏc dụng của bộ luật đối với đất nướcta lỳc bấy giờ?HS: - Rất cần thiết vỡ xó hội phỏt triển, muốnngày càng phỏt triển hơn, đời sống yờn vui,khụng phải lo lắng về trộm cướp, tớnhmạng...thỡ phải cú những quy định, quy tắcbuộc mọi người phải tuõn theo, nếu khụngthỡ bị trừng phạt.b. Quõn đội:- Luật phỏp cú tỏc dụng rất lớn vỡ cú nú mới- Gồm cấm quõn và quõn địabuộc mọi người sống theo một quy định, quyphươngtắc chặt chẽ, đảm bảo trật tự kỉ cương phộpnước.GV: Quõn đội nhà Lý gồm mấy bộ phậnHS: Cấm quõn và quõn địa phương ngoài racũn cú lực lượng dõn binh. ở đồng bằng gọilà hương binh, miền nỳi là thổ binh.- Thực hiện chớnh sỏch "ngụ binh ưGV gọi HS đọc bảng phõn chia cấm quõn vànụng"quõn địa phương ở sgkGV giảng: Quõn đội nhà Lý cú đầy đủ cỏcbinh chủng, thực hiện chớnh sỏch "ngụ binh ưnụng" và phõn tớch về chớnh sỏch đú (dựavào sỏch lịch sử Việt Nam tập 1)GV: Việc thực hiện chớnh sỏch "ngụ binh ưnụng" cú lợi như thế nào?HS: Vẫn đảm bảo sản xuất, huấn luyện quõnsự, Khiến mọi người dõn đều cú khả năngtham gia bảo vệ Tổ quốc mỗi khi cú chiếnc. Chớnh sỏch đối ngoại:tranh. GV: Em cú nhận xột gỡ về tổ chức quõn đội- Quan hệ bỡnh đẳng với cỏc nướcnhà Lý?HS: Chặt chẽ, quy củ.lỏng giềng, kiờn quyết chống xõmGV: Trỡnh bày chớnh sỏch đối ngoại của nhàlượcLý đối với cỏc nước lỏng giềng?HS: Giữ quan hệ với TQ va Chăm Pa, kiờnquyết bảo vệ chủ quyền dõn tộc.GV: Vỡ sao nhà Lý chủ trương quan hệ hoàhiếu với cỏc nước lỏng giềng Tống vàChămpa?HS: Tống và Chămpa là 2 nước lỏng giềng.Nhà Tống nắm sỏt với ta, nước to lớn, mạnhhơn ta, đó từng thống trị ta hơn 1000 nămđõy là mối quan hệ sống cũn, ngay sau khithành lập ta củng đó hết sức coi trọng mốiquan hệ này, để ổn định phớa nam nhà Lý đódẹp tan cuộc tấn cụng của Chămpa sau đú trởlại quan hệ bỡnh thường.GV: Nhà Lý đó cú chủ trương gỡ để bảo vệkhối đại đoàn kết dõn tộc?HS: - Gả cụng chỳa, ban quan tước cho cỏctự trưởng- Trỏnh ỏp những người cú ý tỏch khỏi ĐạiViệt.GV: Em cú nhận xột gỡ về cỏc chủ trươngcủa nhà Lý?HS: Vừa mềm dẻo, vừa kiờn quyết.GV: Qua bài học hụm nay. Em hóy cho biếtnhà Lý đó làm gỡ để củng cố nền thống nhấtquốc gia, giữ vững nền tự chủ?HS: - Xõy dựng chớnh quyền.- Đặt luật phỏp và xõy dựng quõn đội- Đoàn kết cỏc dõn tộc trong nước- Giữ quan hệ bang giao hoà hiếu với nhàTống và Chămpa.