NGƯỜI TA TIẾN HÀNH SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP TỪ XENLULOZƠ AXETAT. LỊC...
1920, người ta tiến hành sản xuất công nghiệp từ xenlulozơ axetat.
Lịch sử sợi tổng hợp bắt đầu năm 1932. Lúc đó, ở Đức bắt đầu sản
xuất công nghiệp sợi tổng hợp đầu tiên là polivinylclorua dùng vào mục đích
kỹ thuật. Khi clo hoá tiếp polivinylclorua ta được nhựa peclovinyl, từ đó có
thể sản xuất ra loại sợi bền về mặt hoá học: sợi clorin. Năm 1930, người ta bắt
đầu sản xuất sợi từ nhựa poliamit, là polime tổng hợp tương tự protein. Trong
phân tử của chúng, cũng giống như trong protein, có các nhóm amit- CO-NH-
lặp lại nhiều lần. Các sợi poliamit đầu tiên là nilon và capron, về một số tính
chất còn tốt hơn cả tơ thiên nhiên. Những sợi tổng hợp có bản chất hoá học
khác như polieste, poliolefin (trên cơ sở trùng hợp etylen),v.v… cũng xuất
hiện.
Vê nguyên lý, công nghệ sản xuất sợi tổng hợp là đơn giản: đùn khối
nóng chảy hoặc dung dịch polime qua những lỗ rất nhỏ của khuôn kéo vào
một buồng chứa không khí lạnh, tại đây, quá trình đóng rắn xảy ra, biến dòng
polime thành sợi. Bằng cách đó, ta thu được sợi capron và nilon.
Chỉ tơ hình thành liên tục được cuốn vào ống sợi.
Nhưng không phải tất cả các loại sợi hoá học đều được sản xuất đơn
giản như vậy. Quá trình đóng rắn sợi axetat xảy ra trong môi trường không
khí nóng, để đóng rắn chỉ tơ của sợ visco và một loại sợi khác lại xảy ra trong
các bể đông tụ chứa các hoá chất lỏng được chọn lọc đặc biệt. Trong quá trình
tạo sợi, trên các ống sợi người ta còn kéo căng để các phân tử polime dạng
chuỗi trong sợi có một trật tự sắp xếp chặt chẽ hơn (sắp xếp song song nhau).
Khi đó, lực tương tác giữa các phân tử tăng lên làm độ bền cơ học của sợi
cũng tăng lên. Nói chung, tính chất của sợi chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố
khác nhau như thay đổi tốc độ nén ép, thành phần và nồng độ các chất trong
bể đông tụ, nhiệt độ của dung dịch kéo sợi và của bể đông tụ (hoặc buồng
không khí), thay đổi kích thước lỗ của khuôn kéo. Lỗ càng nhỏ thì sợi càng
mảnh và lực bề mặt sẽ càng ảnh hưởng nhiều đến tính chất của vải làm từ sợi
này. Để tăng những lực đó, người ta thường dùng các khuôn kéo với lỗ có tiết
diện hình sao.
Đối với các chuyên gia dệt thì độ dài kéo đứt, do sợi bị đứt dưới tác
dụng của trọng lượng chính nó, được xem như một đặc trưng quan trọng về
độ bền của sợi. Với sợi bông thiên nhiên, độ dài đó thay đổi từ 5 đến 10km, tơ
axetat từ 30 đến 35km, sợi visco tới 50 km, sợi polieste và poliamit còn dài
hơn nữa. Chẳng hạn với sợi nilon loại cao cấp, độ dài kéo đứt lên tới 80km.
Sợi hoá học đã thay thế một cách có kết quả các loại sợi thiên nhiên là
tơ, len, bông và không ít trường hợp vượt các loại sợi thiên nhiên về chất
lượng.
Sản xuất sợi hoá học có tầm quan trọng lớn lao đối với nền kinh tế quốc
dân, góp phần nâng cao phúc lợi vật chất cho con người và có khả năng đáp
ứng nhu cầu ngày càng tăng của nhân dân về các mặt hàng thông dụng: vải,
các sản phẩm dệt kim và tơ lông nhân tạo.