2. Thân bài:
a) Giải thích nhận định
- Văn học nghệ thuật luôn lấy con người và đời sống làm đối tượng phản ánh.
Không có một tác phẩm nghệ thuật nào mà không được xây dựng nên từ chất liệu
hiện thực cuộc sống. Vì thế "Tác phẩm nghệ thuật nào cũng xây dựng bằng những
vật liệu mượn ở thực tại”, nghĩa là hiện thực cuộc sống là chất liệu, là nguồn cảm
hứng để người nghệ sĩ sáng tác nghệ thuật.
- "Nhưng người nghệ sĩnh không ghi lại cái đã có rồi”, nghĩa là nghệ sĩ
không sao chép y nguyên thực tại mà luôn muốn nói những điều mới mẻ. Đó là
những khám phá phát hiện rất mới mẻ, rất riêng của người nghệ sĩ về con người và
cuộc sống "Điều mới mẻ” trong một tác phẩm có khả năng chiếu tỏa lên cuộc dời
ta, soi vào tâm hồn ta, làm cho ta thay đổi hẳn cách nghĩ, cách nhìn, cách sống theo
chiều hướng tích cực hơn.
- Người nghệ sĩ còn "gửi vào tác phẩm một lá thư, một lời nhắn nhủ, anh
muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh”. Lá thư, lời nhắn
nhủ là sự sống, là tưởng, tình cảm mà người nghệ sĩ muốn truyền cho người đọc.
Mỗi tác phẩm văn nghệ ngoài phản ánh thực tại cuộc sống còn có chức năng giáo
dục và cải tạo xa hội.
b) Chứng minh, làm sáng tỏ "điều mới mẻ”, "lời nhắn nhủ” mà nhà thơ muốn đem
"góp vào đời sống”.
* Mùa xuân nho nhỏ là một tác phẩm nghệ thuật xây dựng bằng những vật
liệu mượn ở thực tại:
Đó là mùa xuân của thiên nhiên, đất trời: sắc màu tươi thắm, âm thanh tươi
vui rộn rã. Mùa xuân trong thơ Thanh Hải đẹp, thơ mộng, khoáng đạt, hài hòa
đường nét, màu sắc, âm thanh đậm đà sắc màu xứ Huế.
* Trong thi phẩm, nhà thơ không sao chép, ghi lại những điều đã có mà còn
ghi vào đó "những điều mới mẻ”. Mùa xuân vốn là đề tài quen thuộc của thi ca xưa
nay nhưng Thanh Hải lại có cảm nhận và cách thể hiện riêng.
- Mới mẻ về nội dung: mạch cảm xúc của bài thơ được khơi nguồn, nảy nở
từ sức sống, từ vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên rồi mở rộng ra với mùa xuân của
đất nước, của cách mang và lắng lại vào suy tư làm bừng lên khát khao cống hiến
cháy lòng của thi sĩ. Nhà thơ quan niệm cuộc đời mình, cuộc đời mỗi người là một
mùa xuân nho nhỏ, nhiều Mùa xuân nho nhỏ góp lại sẽ làm nên mùa xuân vĩnh
hằng của non sông. Trước sắc xuân phơi phới của đất trời, của dân tộc, Thanh Hải
mong được dâng hiến thật nhiều cho cuộc đời chung, cho quê hương, đất nước bất
chấp thời gian, tuổi tác.
- Từ những điều mới mẻ ấy, nhà thơ đã nhắn nhủ tới mỗi con người hãy biết
đem tài năng, tâm huyết, sức lực của mình để cống hiến làm đẹp cho cuộc đời
chung.
- Mới mẻ về nghệ thuật: ngôn ngữ thơ giàu hình ảnh, giàu ý nghĩa biểu
tượng; chất họa gợi cảm, chất nhạc vấn vương; giọng điệu biến đổi linh hoạt, khi
ngọt ngào, tha thiết, say sưa, khi hối hả, khi lại trầm lắng suy tư. Bài thơ đã được
nhạc sĩ Trần Hoàn phổ nhạc góp thêm vào vườn ca mùa xuân một nốt nhạc trầm và
xúc động, sao xuyến lòng người.
* "Lời nhắn nhủ” mà nhà thơ muốn đem "góp vào đời sống”.
- Bài thơ ra đời khi Thanh Hải sắp vĩnh biệt cuộc đời nhưng cả bài thơ vẫn
ngập tràn sức xuân và khát vọng, sống mãnh liệt. Điều đó đã gieo vào lòng người
đọc những rung động sâu xa, truyền cho người đọc niềm lạc quan, yêu đời ngay cả
khi mặt trời sắp lặn.
- Bài thơ không chỉ được coi là lời tổng kết cuộc đời nhà thơ mà còn là lời
trăng trối ông gửi lại cho đời. Cuộc sống mỗi người chỉ có ý nghĩa khi cống hiến
và hi sinh, khi biết gắn cuộc đời mình vào cuộc sống chung. Một người hãy góp
một nốt trầm, “Mùa xuân nho nhỏ” vào bản hoa ca bất tận của cuộc đời.
Bạn đang xem 2. - Đề cương ôn tập học kì 2 lớp 9 môn Ngữ văn