VĂN HOÁ RƯỢU CÓ Ý NGHĨA HOÁ HỌC VÀ NHÂN VĂN NHƯ THẾ NÀO RƯỢU UỐNG...
382. Văn hoá rượu có ý nghĩa hoá học và nhân văn như thế nào
Rượu uống tên hoá học là etanol có công thức C
2
H
5
OH. Rượu trắng là
dung dịch của C
2
H
5
OH trong nước với nồng độ khác nhau. Độ rượu là phần
trăm thể tích của rượu trong dung dịch nước. Rượu 40
0
là loại rượu mà 100
ml dung dịch rượu này thì có 40ml rượu và 60ml nước. Rượu có nồng độ cao
khoảng 80
0
90 gọi là cồn.
Về hoá học, rượu là dẫn xuất của hidrocacbon trong đó một hoặc nhiều
nguyên tử hiđro được thay thế bằng nhóm hidroxyl (OH). Đó là khái niệm
chung về rượu, nhưng chỉ có etanol mới uống được. Trên thế giới, chẳng dân
tộc nào không dùng rượu, có khác chăng chỉ là khẩu vị từng vùng.
Rượu là con dao hai lưỡi, nếu dùng ít và hợp lí thì có lợi còn khi lạm
dụng dẫn đến nghiện lại là kẻ thù nguy hiểm.
Về mặt y học, rượu có tính gây ngủ và an thần, ức chế thần kinh, giảm
đau, nếu uống ít sẽ tăng tiết dịch vị, tăng hấp thụ, tăng nhu động ruột, ăn ngon
miệng... Vì vậy sẽ là bất công và thiếu khách quan nếu chỉ hoàn toàn lên án
rượu, coi rượu là kẻ thù nguy hiểm như ma tuý và thuốc lá.
Ngày xưa, các cụ có câu: “Nam vô tửu như kỳ vô phong” đã nói lên tác
dụng hưng phấn của rượu. Rượu ngâm thuốc gọi là rượu thuốc dùng để chữa
bệnh và tẩm bổ cơ thể.
Cái nguy hiểm là ai cũng biết uống nhiều rượu là có hại nhưng hay bị
“quá chén” và dễ nghiện khi đã nghiện thì rất khó từ bỏ . Đối với một số
người nó như tình yêu. Nhà thơ Tản Đà đã viết:
“Say sưa nghĩ cũng hư đời
Hư thì hư thật, say thời (thì) vẫn say”
Trong các cuộc vui chúng ta nên “tửu bất khả ép” vì ngạn ngữ Nga có
câu: “Khi say biển chỉ đến đầu gối” mà nghiện thì “Trời chỉ bé bằng vung”.
Lý Bạch một nhà thơ lớn đời Đường ở Trung Quốc, đã quá say khi làm thơ
mà nhảy xuống sông vớt ánh trăng vàng.
Tổ chức y tế Thế giới kêu gọi mọi người bỏ rượu vì quá nhiều tác hại:
hàng năm tiêu tốn 50 tỷ đô la ở Mỹ; 96 tỷ mác ở Đức; 70% tai nạn xe cộ; tỷ lệ
nghiện và chết cao (26% do ngộ độc cấp bởi các tạp chất độc hại như anđêhit,
metanol… có trong rượu).
Thế nhưng, một số nước như Liên Xô (cũ), Cô - oet đã cấm rượu mà
không thành công. Chúng ta không khuyến khích uống rượu, nhưng rượu vẫn
tồn tại trong cuộc sống hàng ngày. Vì vậy cũng nên tìm hiểu về văn hoá rượu
(Drrinking Culture)
Rượu có 2 loại: Loại chế từ hoa quả và loại chế từ ngũ cốc.
Rượu chế từ hoa quả, trước tiên phải kể đến rượu nho (vang nho). Có
vang trắng, vang đỏ (cho phụ nữ) vang Bordeaux, Alsace (Pháp), vang Alazan
(Georgie), vang Mônđavi, vang Bungari v.v...
Loại vang sủi bọt, sâm banh mang địa danh Champagne (Pháp) đặc biệt
vùng Reims, cách thủ đô Pari (Pháp) 140 km. Hãng Piper - Heidseik ở vùng
này, thành lập từ 200 năm trước, có hầm rượu dài tới 16 km, thường xuyên
chứa được 15 triệu chai và một bảo tàng dưới lòng đất chuyên lưu giữ các loại
sâm banh của hầu hết các vùng trên Trái Đất.
Cầu kì hơn là rượu Cognac. Cogac là một địa danh cách Pari 600 km.
Rượu Cognac đắt vì được làm từ loại nho đặc biệt do được chọn giống kĩ.
Qua quá trình lên men chưng cất, ủ trong các thùng gỗ sồi đặc sẳn (loại sồi
Limousin hoặc Troncais do nhà nước quản lí) với thời gian khá dài từ 3 đến 40
năm.
Nếu ủ trong khoảng 3 - 5, rượu có nhãn V
*
S
*
; nếu ủ trên 5 năm: nhãn
VSOP; từ 25 - 35 năm: nhãn XO. Loại này được 4 hãng sản xuất: Hennesy,
Martel, Remy Martin, hay Martel có giá từ vài trăm đến vài ngàn đô la. Có
loại Cognac dành cho vua chúa hay tỉ phú - nhãn XO trị giá 19000 franc
Pháp, hoặc 4000 USD (40 triệu đồng Việt Nam).
Ở nước ta do điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng không có các loại nho ngon
nên dùng vang táo, mơ, mận, dâu... cũng theo nguyên tắc lên men, chưng cất
nói trên và chỉ ủ trong thời gian ngắn. Ở Hà Nội có làng rượu Mơ nổi tiếng,
đã tồn tại cách đây 6, 7 trăm năm ở vùng Bạch mai - Hoàng Mai - Tương mai
nay là xã Hoàng Văn Thụ, Trương Định thuộc quận Hai Bà Trưng. Đó là rượu
ngon nhất Hà Thành, “bất ẩm bất tri kỳ vị”.
Trong Tam Quốc, Tào Tháo và Lưu Bị đã uống rượu mơ mỗi khi bàn
luận anh hùng. Vua Tấn khi đấu cờ với Chung Vô Diệm cũng dùng rượu mơ.
Rượu chế từ ngũ cộc (tinh bột); trước hết phải kể đến rượu Whissky,
tiêu biểu và thường gặp là Whissky Chivas Regal ở vùng Scotland phía Bắc
nước Anh. Whisky loaị này được làm từ mạch nha với 3 loại thuần chủng:
Glenlivet, Long mann và Glen Grant do một thợ chuyên nghiệp pha chế.
Rượu được ủ trong thùng gỗ sồi ít nhất 12 năm. Rượu được sản xuất từ năm