CHƯƠNG 3 MÁY LÀM ĐẤT

3.5 - Mỏy đầm đất

Đầm đất là nguyờn cụng cuối cựng trong cụng nghệ thi cụng đất. Đất sau khi

được đào đắp để làm nền múng cho cỏc cụng trỡnh xõy dựng, cầu, đường, thuỷ

lợi...thường khụng đảm bảo độ lốn chặt cần thiết. Đầm đất làm cho đất được nộn

chắc lại, khối lượng riờng và độ bền chặt của đất tăng lờn để đủ sức chịu tỏc dụng

của tải trọng, chúng lỳn, nứt nẻ, chống thấm...

Muốn cho nền đất chịu được tải lớn khi cú ngoại lực tỏc dụng thỡ đất phải

được đầm lốn tự nhiờn hoặc nhõn tạo. Đầm tự nhiờn là do người, mỏy múc đi lại và

mưa tỏc dụng. Kiểu đầm này thường phải cú thời gian dài và cường độ chịu tải của

nền đất khụng theo ý muốn.

Chất lượng của nền đất sau khi đầm chủ yếu phụ thuộc vào ba yếu tố: lực,

thời gian đầm và độ ẩm .

Trong quỏ trỡnh dầm cần phải chỳ ý rằng ứng suất lớn nhất sinh ra trong nền

đất (do ngoại lực) khụng được vượt quỏ giới hạn cho phộp, nếu vượt quỏ sẽ dẫn

đến phỏ vỡ cấu trỳc của nền đất đầm và trờn bề mặt sẽ để lại những lượn súng nhấp

nhụ. Vỡ sau mỗi lượt đầm, giới hạn bề mặt của đất lại tăng, do đú cần phải tăng dần

ỏp lực tiếp xỳc, cho nờn khi đầm sơ bộ dựng mỏy hoặc lực va đập nhẹ, khi kết thỳc

cần dựng loại mỏy đầm nặng hoặc lực va đập lớn hơn.

Trong quỏ trỡnh đầm, sự biến dạng của nền đất bao giờ cũng tiến triển theo

thời gian. Khi cú tỏc dụng đột ngột, thời gian đất ở trạng thỏi nộn căng là rất nhỏ so

với thời gian cần thiết để biến dạng hoàn toàn. Vỡ vậy, để đạt được chất lượng của

nền đất sau khi đầm, cần tỏc dụng lõu hoặc nhiều lần.

Ngoài hai yếu tố lực và thời gian, cú thể chủ động khắc phục được bằng

cỏch chọn lực và tốc độ đầm hợp lý tuỳ theo loại đất. Nhưng yếu tố thứ ba là độ ẩm

khú khắc phục nhất. Cho nờn đối với đất khụ thỡ phải tưới nước, đối với đất ướt

phải đợi cho

khụ rỏo

nước, tạo ra độ

ẩm tối ưu.

H

h

Hỡnh 3.8: Sơ đồ nguyờn lý đầm

a- Lực tĩnh; b- Lực động; c- Lực rung động

Hiện nay tất cả cỏc loại mỏy đầm đều dựa trờn cỏc phương phỏp đầm đất cơ

bản: đầm nộn do lực tĩnh, đầm do rung động, đầm do lực động (hỡnh3.8).

Đầm nộn bằng lực tĩnh (hỡnh 3.8a): đất được đầm là do trọng lượng bản thõn

mỏy đầm truyền qua quả lăn cứng trơn, lu chõn cừu hay lu bỏnh lốp chuyển động

trờn bề mặt lớp đất rải với độ dày nhất định. Trong quỏ trỡnh đầm đất lực đầm

khụng đổi.

Đầm đất bằng tải trọng động (hỡnh 3.8b): đất được đầm chặt nhờ động năng

của quả đầm khi rơi. Lực tỏc dụng lờn đất thay đổi theo thời gian.

Đầm bằng rung động (hỡnh3.8 c): mỏy đầm truyền cho đất dao động làm cho

cỏc hạt đất chuyển động tương đối với nhau và liờn kết chặt lại. Trong trường hợp

này, khỏc với đầm bằng tải trọng động, là tần số rung lớn nhưng năng lượng đầm

nộn nhỏ.

Chất lượng đầm nộn được đỏnh giỏ bằng khối lượng riờng, độ bền, và

mụđuyn biến dạng của đất sau khi đầm.