– LẬP LUẬN VỚI TRI THỨC KHÔNG CHẮC CHẮN TRONG CÁC CHƯƠNG TRƯỚ...

Chương 9 – Lập luận với tri thức không chắc chắn

Trong các chương trước, chúng ta đã tìm hiểu logic mệnh đề, logic vị từ cấp một, và prolog. Ngôn ngữ và ngữ nghĩa của các logic này chỉ giới hạn cho các câu đúng/sai. Trong thực tế, nhiều thông tin/tri thức chúng ta không hoàn toàn biết được nó là đúng hay sai và chúng ta vẫn có thể rút ra (lập luận ra) các thông tin/tri thức từ những điều ta không chắc chắn đó mặc dù các thông tin/tri thức rút ra cũng là những cái không chắc chắn. Một ví dụ về việc lập luận với các thông tin không chắc đúng và với kết luận cũng không chắc đúng như sau. Giả sử chúng ta đã biết (qua quan sát 100 ngày gần đây) về các hoạt động của anh A với các điều kiện thời tiết khác nhau. Trong số 100 ngày, có 70 ngày trời nắng và không có gió. Anh ấy không đi chơi golf vào các ngày có gió hoặc không nắng. Trong 70 ngày nắng và không có gió thì anh ấy chỉ đi chơi golf trong 50 ngày. Việc đi chơi golf hay không phụ thuộc vào thời tiết, đôi khi đơn giản cũng chỉ vì hôm đó anh có thích hay không. Bây giờ dựa vào nhiều điều đã biết này, chúng ta phải trả lời các câu hỏi như: “ngày mai anh ấy có đi chơi golf không nếu biết rằng dự báo thời thiết ngày mai trời có thể có mưa?”, hoặc “khả năng ngày mai anh ấy đi chơi golf là bao nhiêu?”, hoặc là nếu biết anh ấy không đi chơi golf thì thời tiết hôm đó thế nào?”, v.v. Rõ rang các thông tin/tri thức đã biết là không chắc chắn và câu truy vấn thì trả lời cũng có thể không phải là dạng chắc chắc. Vậy làm thế nào mà máy tính có thể biểu diễn được các thông tin/tri thức không chắc chắn và lập luận để trả lời các câu truy vấn như trên. Có ba cách tiếp cận để giải quyết vấn đề biểu diễn và suy diễn các thông tin và tri thức không chắc chắn: logic mờ, lý thuyết khả năng và lý thuyết xác suất. Trong chương này, chúng ta chỉ tìm hiểu về lý thuyết xác suất, một ngôn ngữ để biểu diễn các thông tin, tri thức không chắc chắn và lý thuyết xác suất cho phép chúng ta lập luận để rút ra các thông tin và tri thức mới.