CO LỎNG VÀ RẮN CÓ NHỮNG CÔNG DỤNG GÌ
162. CO
lỏng và rắn có những công dụng gì?
Anhyđrit cacbonic (thường gọi là khí cacbonic) ở điều kiện thường là
khí không màu, nặng hơn không khí (tỉ khối so với không khí là
44
1,51
29
).
Người ta thường nén khí cacbonic để nó hoà tan nhiều trong các nước giải
khát, như bia, coca cola tạo ra loại nước có ga.
Khí cacbonic ở điều kiện 40
0
C và nén dưới áp suất 197,4 atmotphe thì
chuyển thành dạng lỏng.
Cacbonic lỏng là một loại dung môi siêu đẳng vì dung môi này không
độc so với các loại dung môi hữu cơ khác, giá rẻ và không sợ cháy, nổ.
Dung môi cacbonic được dùng rộng rãi trong công nghiệp thực phẩm
như tách cafein trong cafe hoặc chiết hublôn trong hoa hublôn dùng trong
công nghiệp sản xuất bia. Người ta cũng dùng CO
2
lỏng để chiết chất béo
trong các hạt có dầu.
Các chất được chiết trong các thiết bị chịu áp, sau đó đưa ra ngoài, ở áp
suất thường thì dung môi bay hơi hết chất còn lại là cafein, cao hublon, dầu
béo v.v...
Ở Mỹ người ta đã thử dùng CO
2
lỏng để khử các chất hữu cơ làm ô
nhiễm đất. Ngay thuốc trừ sâu DDT không bị phân huỷ khi lưu trong đất cũng
được cacbonic lỏng chiết ra.
Ngày nay, cacbonic lỏng được dùng nhiều trong ngành công nghiệp
sơn. Đầu tiên nó được làm dung môi để làm sạch bề mặt vật liệu cần sơn, chủ
yếu là tẩy sạch các chất béo.
Cacbonic lỏng được dùng làm dung môi sơn nhờ một thiết bị chuyên
dùng có khả năng điều tiết quá trình sơn. Sơn tương ứng với loại dung môi
đặc biệt này là sơn bột hoặc sơn nước.
Công nghiệp điện tử coi cacbonic lỏng là dung môi cực tốt để làm sạch
các vi mạch, mối nối, dây dẫn. Các dụng cụ quang học, các thiết bị cơ khí
chính xác, phức tạp cũng được tẩy sạch bằng dung môi cacbonic lỏng.
Trong công nghiệp sản xuất dây cáp quang có công đoạn kiểm tra bằng
máy quét . Khi dây cáp quang qua máy này thì phải có một loại dầu nhẹ bôi
trơn. Chỉ có dùng cacbonic lỏng làm dung môi mới làm sợi cáp quang đạt các
chỉ tiêu kỹ thuật.
Trong đời sống hàng ngày, việc giặt là, tẩy hấp "khô" giặt "khô" thường
dùng dung môi hữu cơ để tẩy bẩn. Cacbonic lỏng cũng đang được khảo
nghiệm trong lĩnh vực này.
Anhyđrit cacbonic dạng rắn còn gọi là "băng khô" hay "nước đá khô"
hoặc "tuyết cacbonic", khi bay hơi chuyển sang dạng khí có thể làm nhiệt độ
hạ xuống tới - 78,5
0
C.
Các loại xe lạnh có máy lạnh làm việc trong suốt chặng đường tiêu hao
nhiều nhiên liệu cho máy lạnh, đồng thời dung tích chuyên chở và tải trọng
của xe cũng giảm vì phải dành chỗ cho máy lạnh cũng như tải trọng của nó.
Ngày nay người ta chế tạo một loại xe đông lạnh mà nguồn lạnh được cung
cấp bởi CO
2
rắn. Loại xe mới này có trang bị máy tính để điều tiết sự bay hơi
của CO
2
rắn. Xe đảm bảo giữ lạnh trong suốt 24 giờ vận chuyển với nhiệt độ
từ 2 - 6
0
C, có loại còn có thể giữ lạnh đến - 18
0
C. Đặc biệt xe còn vận chuyển
các sản phẩm có chế độ giữ lạnh khác nhau trên cùng một chuyến.