MẠCH ỔN ỎP LOẠI BỰ MẮC NỐI TIẾP
14. Mạch ổn ỏp loại bự mắc nối tiếp?
D
+
Để nâng cao chất lợng ổn định, ta
U
ph
dùng bộ ổn áp kiểu bù (còn gọi là ổn áp
Y
U
vào
R
t
,U
ra
so sánh hay ổn áp có hồi tiếp). Ta xét
U
ch
loại ổn áp loại bù kiểu mắc nối tiếp
-
(hình a)
Trong sơ đồ khối phần tử điều
Hình a: Sơ đồ khối bộ ổn áp
chỉnh D đợc mắc nối tiếp với tải, khi đó
mắc nối tiếp
dòng điện qua tải cũng bằng dòng qua
phần tử điều chỉnh D.
Nguyên lý hoạt động dựa trên sự biến thiên điện trở trong của đèn D để
thay đổi điện áp trên đầu ra của nó tuỳ theo sự điều khiển của điện
áp sau khối so sánh và khuếch đại tín hiệu sai lệch Y. Khối Y sẽ so sánh
tín hiệu từ nguồn điện áp chuẩn U
ch
với điện áp U
ph
tỷ lệ với U
ra
. Từ sơ
đồ ta có:
U
vào
= U
D
+ U
ra
U
ra
= U
vào
– U
D
=const
Nếu giả sử khi điện áp vào U
V
thay đổi làm cho điện áp ra có xu hớng
thay đổi U
ph
thay đổi theo, sau khi so sánh với U
ch,
lợng sai lệch U =
U
ph
- U
ch
sẽ tác động vào phần tử điều chỉnh D làm cho sụt áp trên phần
tử D là U
D
sẽ cùng tăng hay cùng giảm so với điện áp vào để giữ cho điện
áp ra đợc ổn định.
Hình b trình bày nguyên lý của một bộ ổn áp kiểu bù cực tính dơng
mắc nối tiếp cấu tạo theo sơ đồ hình a.
Ta xét một sơ đồ dùng Tranzito nh hình vẽ. Giả sử khi U
V
tăng U
ra
tăng U
ph
tăng. Trong đó U
ch
có xu hớng khoá Tranzito T
2
còn U
ph
có xu h-
ớng mở T
2
.
U
CET1
Khi U
ph
tăng và lớn hơn U
ch
+ +
U
BET2
tăng Tranzito T
2
mở
R
1
R
2
R
T
1
3
thêm U
CET2
giảm 1 lợng là U
T
2
VR
U
BEt1
giảm T
1
khoá bớt lại
U
vào
U
ra
C
3
U
CEt1
tăng
C
1
U
ch
R
4
Mặt khác, ta có: U
V
= U
CET1
+ U
ra
D
Z
C
2
_
_ _
U
ra
= U
V
– U
CET1
= const.
Hình b: ổn áp loại bù kiểu nối tiếp dùng
Tranzito
Trong sơ đồ:
+ Tranzito T
1
đợc xem là phần tử điều chỉnh D
+ Điện trở R
2
, D
Z
tạo nên mạch ổn áp thông số để lấy ra điện áp
chuẩn U
ch
, điện áp phản hồi đợc lấy trên bộ phân áp R
3
, VR, R
4
+
Tranzito T
2
đóng vai trò là khối so sánh và khuếch đại tín hiệu sai
lệch. Tín hiệu phản hồi và U
ch
theo một vòng kín đợc đặt vào cực gốc –
phát của Tranzito T
2
.
+ Các tụ C
1
, C
2
, C
3
có tác dụng lọc thêm nhằm giữ cho điện áp ra
bằng phẳng hơn.
Từ sơ đồ, tại lối ra ta có:
VR
R
U R
; Mặt khác: U
ph
= U
BET2
+ U
Z
= 0,6 + U
Z
.
3
4
U
ra
ph
6
3
U
ra
Z