SO SÁNH VỀ MẶT CT VÀ HÓA TÍNH CỦA CÁC HỢP CHẤT SAU, VIẾT PHƯƠNG TRÌNH...
Bài 1 :
So sánh về mặt CT và hóa tính của các hợp chất sau, viết phương trình phản ứng minh họa.
a) Etan, etylen, axetylen
b) hexan, hexen, benzen
c) butin-1, butin-2 và butadien-1,3
GIẢI :
a) Etan, Etilen, Axetilen :
* Giống nhau :
- Thành phần cấu tạo chỉ gồm C và H
* Khác nhau :
Phân tử
C2H6
C2H4
C2H2
Cấu tạo
Trong phân tử chỉ tồn tại các liên kết đơn () bền giữa C và C, giữa C và H
Trong phân tử có một liên kết đôi gồm một kiên kết () bền và một liên kết () linh động kém bền.
Trong phân tử có một liên kết ba gồm một liên kết () bền và hai liên kết () linh động kém bền.
Đặc điểm liên kết
Liên kết đơn () rất bền vững rất khó bị đứt khi tham gia phản ứng hóa học
Liên kết () linh động kém bền rất dễ bị đứt khi tham gia phản ứng hóa học.
Tính chất hóa học
Tính chất hóa học đặc trưng là phản ứng thế, khó bị oxi hóa.
Ngoài ra còn có phản ứng đề hydro hóa ở nhiệt độ thích hợp và xúc tác thích hợp.
Tính chất hóa học đặc trưng là phản ứng cộng. Riêng với axetilen thì khi tham gia phản ứng hóa
học tùy điều kiện xúc tác mà một hay cả hai liên kết () sẽ bị đứt.
Ngoài ra còn có phản ứng trùng hợp, oxihóa.
Phương trình phản ứng
Xem I.2.4/14
Xem I.2.4/15
Riêng axetilen có hai nguyên tử H linh động nên nó còn có khả năng tham gia phản ứng thế với ion
kim loại. Điều này được giải thích như sau : do liên kết ba rất ngắn nên hai nhân C rất gần nhau, điện
tích tập trung nhiều về 2 C này nên các H gắn trực tiếp với C của nối ba trở nên rất linh động.
b) n-hexan, n-hexen, benzen.
* Giống nhau :
- Thành phần cấu tạo gồm C và H
- n-hexan và n- hexen so sánh cấu tạo và tính chất hóa học tương tự câu trên. Riêng n-hexan
còn có phản ứng bẽ gãy mạch C khi có xúc tác ở nhiệt độ cao.
Ankan ankan + anken
CnH2n+2 CmH2m + 2 + CxH2x
m ³ 1, x ³ 2, n = m + x.
- Benzen :
Đặc điểm cấu tạo : trong phân tử có một vòng kín và 3 liên kết => benzen có phản ứng đặc
trưng là phản ứng cộng. nhưng 3 liên kết này lại liên hợp với nhau tạo thành một hệ thơm bền vững
làm cho khả năng đứt liên kết để tham gia phản ứng hóa học bị hạn chế => benzen khó tham gia phản
ứng cộng, chỉ có cộng với H2, dễ tham gia phản ứng thế và bền với tác nhân oxihóa.
Phương trình phản ứng : xem phần hóa tính (I.2.4/14).
c) So sánh đặc điểm cấu tạo của butin-1, butin-2, divinyl
Tương tự câu a.
Nhưng khả năng tham gia phản ứng cộng của liên kết đôi (Divinyl) hơi dễ hơn so với liên kết
ba vì : liên kết 3 ngắn, hai nhân C gần nhau nên liên kết 3 hơi bền hơn so với liên kết đôi.