BÀI 34. CƠ CẤU NGÀNH CÔNG NGHIỆP A. KIẾN THỨC CƠ BẢN

1. Cơ cấu công nghiệp theo ngành

- Cơ cấu ngành công nghiệp là sự kết hợp giữa các ngành công nghiệp thành một tổng

thể công nghiệp. Được biểu hiện ở 3 yếu tố :

+ Số lượng các ngành trong toàn hệ thống.

+ Tỉ trọng từng ngành (nhóm ngành) trong tổng giá trị sản lượng công nghiệp.

+ Mối quan hệ giữa các ngành.

- Cơ cấu ngành công nghiệp của nước ta khá đa dạng :

+ Theo Tổng cục Thống kê 1994 thì công nghiệp nước ta có 19 ngành, chia thành 4

nhóm ngành:

Công nghiệp năng lượng gồm: Khai thác nguyên, nhiên liệu (than, dầu khí) và điện lực.

Công nghiệp vật liệu gồm : Vật liệu xây dựng, hoá chất và luyện kim.

Công nghiệp sản xuất công cụ lao động gồm : Cơ khí và điện tử.

Công nghiệp nhẹ gồm : Sản xuất hàng tiêu dùng và chế biến thực phẩm.

+ Theo cách phân loại hiện hành, thì công nghiệp nước ta có 29 ngành, chia thành 3

Công nghiệp khai thác: 4 ngành

Công nghiệp chế biến: 23 ngành.

Công nghiệp sản xuất, phân phối điện, khí đốt, nước: 2 ngành

+ Trong cơ cấu ngành hiện nay đã nổi lên một số ngành trọng điểm đó là các ngành :

Năng lượng, chế biến thực phẩm, dệt may, hoá chất - phân bón - cao su, vật liệu xây dựng, cơ

khí - điện tử.

- Cơ cấu ngành công nghiệp nước ta đang có sự chuyển dịch nhằm thích nghi với tình

hình mới, hội nhập vào nền kinh tế thế giới và khu vực.

+ Giai đoạn đầu của quá trình công nghiệp hoá, các ngành công nghiệp nhóm B có

nhiều lợi thế, được chú trọng phát triển nên tăng dần tỉ trọng, nhưng bước vào thập niên 90

của thế kỉ XX các ngành công nghiệp nhóm A được quan tâm đầu tư nên tỉ trọng tăng dần.

+ Từ sự thay đổi cơ cấu nhóm ngành nên cơ cấu sản phẩm cũng thay đổi.

- Cơ cấu ngành công nghiệp đang được tiếp tục hoàn thiện theo hướng sau :

+ Xây dựng cơ cấu công nghiệp tương đối linh hoạt để thích nghi với cơ chế thị trường

và tình hình thế giới.

+ Đẩy mạnh các ngành thực phẩm, sản xuất hàng tiêu dùng, khai thác và chế biến dầu

khí. Đưa công nghiệp điện năng đi trước một bước.

+ Đầu tư theo bề sâu, đổi mới trang thiết bị và công nghệ hiện đại để nâng cao chất

lượng sản phẩm.