GIÁ TRỊ NHÂN ĐẠO CỦA TÁC PHẨM “ VỢ NHẶT” CỦA KIM LÂN.-TÁC PHẨM PHẢN ÁN...

Câu 38: Giá trị nhân đạo của tác phẩm “ Vợ nhặt” của Kim Lân.

-Tác phẩm phản ánh tình cảnh thê thảm của người nơng dân nước ta trong nạn đĩi khủng khiếp

năm 1945 do thực dân Pháp và phát xít Nhật gây ra

-Tác phẩm khẳng định niềm khao khát hạnh phúc gia đình, niềm tin bất diệt vào cuộc sống

và tình yêu thương đùm bọc lẫn nhau giữa những người lao động nghèo khổ ngay trên bờ vực

của cái chết

*****************************************************************

PHẦN II

I

A.BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TƯ TƯỞNG ĐẠO LÍ

Để viết bài văn Nghị luận về một tư tưởng đạo lí cần cĩ 2 yêu cầu:

-Kiến thức để viết: Thu thập và hệ thống Luận cứ từ đời sống bằng cách:Quan sát trực tiếp,nghe

đài,xem ti vi,đọc sách báo và Internet

-Kĩ năng để viết:

I.Dàn ý bài văn Nghị luận về một tư tưởng đạo lí

1.Mở bài: -Giới thiệu chung

- Nêu tư tưởng,đạo lí cần nghị luận

Ví dụ: Đạo lí và tư tưởng là cái gốc của con người và xã hội.Chính đạo lí đã làm nẩy nở những

mối quan hệ tốt đẹp giữa con người với con người.Chính tư tưởng đã chắp cánh cho con người

vươn đến một cuộc sống cơng bằng,dân chủ và văn minh.Trong kho tàng tri thức của nhân loại

cĩ những tư tưởng đạo lí ra đời cách đây hàng trăm năm nhưng vẫn cịn nhiều ý nghĩa ở xã hội

hơm nay.Đặc biệt là câu nĩi: “Tiên học lễ,hậu học văn”.

2.Thân bài

-Luận điểm 1:Giải thích rõ nội dung tư tưởng đạo lí(Bằng cách giải thích các từ ngữ,các khái

niệm..trong câu nĩi chứa đựng đạo lí tư tưởng)(Dùng thao tác lập luận:nêu câu hỏi –sau đĩ trả

lời)

Ví dụ: Câu nĩi“Tiên học lễ,hậu học văn” cĩ nghĩa là gì?“Tiên” là trước tiên,đầu tiên; “hậu” là

sau đĩ; “lễ” là lễ nghĩa,đạo đức,nhân cách,cái tâm của con người; “văn” là văn hĩa,kiến thức,kĩ

năng .Vì vậy câu nĩi “Tiên học lễ,hậu học văn” cĩ nghĩa là nhấn mạnh việc trước tiên là học đạo

đức lễ nghĩa làm người sau đĩ mới học kiến thức,kĩ năng làm việc và lao động trong cuộc sống.

-Luận điểm 2:Phân tích các mặt đúng của nội dung tư tưởng đạo lí(Dùng luận cứ từ cuộc sống

và xã hội để chứng minh) Câu nĩi trên rất đúng,nếu con người cĩ đạo đức,biết sống cĩ lễ nghĩa

thì xã hội sẽ ngày tốt đẹp.Những tấm lịng từ thiện từ chương trình “Trái tim cho em” trên

truyền hình đã đem lại cuộc sống cho các em nhỏ,lịng hiếu thảo của người thanh niên nghèo

Nguyễn Hữu Ân ở Đơng Hà Quảng Trị vừa học vừa nuơi hai người mẹ nơi bệnh viện tại Sài

Gịn.Trong cuộc sống cĩ rất nhiều bạn trẻ biết tỏ lịng thương yêu quý mến nhân dân bằng

những hành động dũng cảm và hào hiệp;lúc chiến tranh xơng pha lửa đạn để bảo vệ tính mạng

tài sản của đồng bào,lúc bình thường cứu giúp trẻ em,người già bị tai nạn-như vụ đắm đị ngày

30 tết Kỉ Sửu tại tỉnh Quảng Bình.Tất cả đã làm cho mọi người cảm động…

Ví dụ:

-Luận điểm 3:Bác bỏ những biểu hiện chưa đúng,hoặc cách hiểu sai lệch cĩ liên quan đến nội

dung tư tưởng đạo lí(Dùng luận cứ từ cuộc sống và xã hội để bác bỏ)

Ví dụ: Cĩ phải câu nĩi “Tiên học lễ,hậu học văn” đã xem nhẹ vấn đề học kiến thức,học kĩ năng

làm việc hay khơng?Khơng phải vậy,học chữ “lễ” là đâu phải khơng coi trọng chữ “văn”,cĩ

được nhân cách thì con người thì người học sẽ chiếm lĩnh được vốn tri thức sâu sắc nhất.Đúng

như lời nhà văn Nga đã nĩi: “Cái tài nhờ cái tâm mà cháy lên,cái tâm nhờ cái tài mà tỏa

sáng.Cháy lên mà tỏa sáng”. Bác Hồ của chúng ta cũng đã nĩi: “Cĩ đức mà khơng cĩ tài thì làm

việc gì cũng khĩ,cĩ tài mà khơng cĩ đức là người vơ dụng”.

-Luận điểm 4:Đánh giá ý nghĩa tư tưởng đạo lí đã nghị luận đối với đời sống và con người(Đặt

biệt trong xã hội hiện nay)

Ví dụ: Những ý kiến cho rằng:tư tưởng “Tiên học lễ,hậu học văn” là của ơng Khổng Tử bên

nước Tàu-cách đây hàng ngàn năm là khơng cịn cĩ giá trị đối với xã hội hơm nay là khơng

đúng.Thời đại nào cũng luơn coi trọng nhân cách,coi trọng cái tâm.Đặt biệt,thời kinh tế thị

trường hơm nay,đạo đức của con người đang bị thử thách bỡi những cám dỗ của đồng tiền,của

quyền lực khơng chân chính.Nếu chúng ta khơng chú trọng học chữ “lễ” thì chúng ta dễ rơi vào

lối sống như “Hồn Trương Ba,da hàng thịt”.Cái tâm hồn cao quý,trong sạch của con gười sẽ bị

cái ác,cái thấp hèn lấn át và tàn phá,hủy hoại con người(như vị giám đốc PMU18 mà báo chí đã

nêu)…

3.Kết bài:-Tĩm lại tư tưởng đạo lí -Nêu ý nghĩa và rút ra bài học nhận thức và hành động của

bản thân từ tư tưởng đạo lí đã nghị luận

Ví dụ: Tĩm lại, “Tiên học lễ,hậu học văn” là một tư tưởng đạo lí rất sâu sắc.Hãy biết học cái

lễ,rèn luyện cái tâm,bên cạnh học để lĩnh hội tri thức.Cĩ như vậy,mỗi chúng ta sẽ ngày càng

trưởng thành và hồn thiện về nhân cách.Một xã hội thật sự tốt đẹp đang chờ đĩn chúng ta ở

phía trước….

II.Đề bài tham khảo

Đề 1:

Ý kiến của anh chị về câu:Ơi! Sống đẹp là thế nào, hỡi bạn?(Tố Hữu)

Đề 2:

“Cĩ ba điều trong cuộc đời mỗi người nếu đi qua sẽ khơng lấy lại được:,thời gian,lời nĩi và cơ

hội”.Nêu suy nghĩ của anh chị về ý kiến trên.

Đề 3:

Cuộc vận động: “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”

Đề 4:

Để định hướng và thúc đẩy việc học tập nhằm đáp ứng những yêu cầu của xã hội hiện

đại,UNESCO đã nêu lên khẩu hiệu: “Học để biết,học để làm,học để chung sống,học để tự khẳng

định mình”.

Anh,chị hãy trình bày suy nghĩ của mình về nội dung khẩu hiệu đĩ.

Đề 5: “Mọi phẩm chất của đức hạnh là ở hành động”. Anh,chị hãy trình bày suy nghĩ của mình

về câu nĩi đĩ.

~~~~~~~~~~~~~~

B.BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG

Để viết bài văn Nghị luận về một hiện tượng đời sống cần cĩ 2 yêu cầu:

-Kĩ năng để viết: K

iểu bài văn nghị luận về một hiện tượng đời sống

I.Dàn ý bài nghị luận về một hiện tượng đời sống

1.Mở bài: -Giới thiệu

- Nêu hiện tượng đời sống cần nghị luận

Ví dụ: Ngày nay,cùng với sự phát triển của khoa học kĩ thuật,đời sống kinh tế của con người

ngày đi lên,chất lượng cuộc sống nâng lên rõ rệt.Bên cạnh những thành tựu to lớn đĩ,nhân loại

chúng ta đang phải đối mặt với nhiều thách thức to lớn.Chiến tranh vẫn diễn ra khốc liệt trên

những vùng đất của địa cầu,ơ nhiễm mơi trường đang báo động đỏ.Đặc biệt là đại dịch

HIV/AIDS.

-Luận điểm 1:Nêu rõ hiện tượng đời sống sẽ nghị luận(Những hiểu biết của bản thân về hiện

tượng đời sống)

Ví dụ:HIV-AIDS là một loại vi rút làm giảm khả năng miễn dịch của cơ thể con người.Khi vi rút

HIV xâm nhập vào cơ thể con người ,nĩ sẽ tấn cơng phá vỡ sức đề kháng,làm cho con người dễ

mắc phải các loại bệnh:lao,tiêu chảy…cơ thể con người ngày càng suy kiệt và dẫn đến tử

vong.Đại dịch AIDS lây nhiễm qua ba con đường:Đường máu,đường tình dục và từ mẹ sang

con.Đại dịch đang lan rộng đang lan rộng trên tồn cầu.Ở Việt Nam chúng ta,hầu như tất cả các

tỉnh thành đều cĩ người nhiễm HIV/AIDS.

-Luận điểm 2: Chỉ ra nguyên nhân dẫn đến hiện tượng đời sống trên(Nguyên nhân từ cá

nhân,gia đình,xã hội-Dùng luận cứ từ cuộc sống để chứng minh,hoăc bác bỏ)

Ví dụ:Trong thời buổi tồn cầu hĩa,đặc biệt là nền kinh tế thị trường đã làm cho xã hội cĩ

những thay đổi lớn về lối sống.Thế hệ trẻ ngày nay vừa cĩ nhiều cơ hội vừa cĩ nhiều cám dỗ vật

chất dễ sa ngã.Chỉ một phút nơng nổi,bản thân ta bị lơi kéo vào nghiện hút,tiêm chích,mại dâm

và rồi mắc phải HIV-AIDS.Nguyên nhân thứ hai là từ phía gia đình: cha mẹ li dị hoặc chỉ lo kinh

doanh kiếm tiền bỏ bê con cái.Xã hội khơng tuyên truyền giáo dục về phịng chống AIDS.Cĩ lẽ

chúng ta đã xĩt xa khi xem một phĩng sự của VTV1 về một gia đình ở Lạng Sơn cả 4 người con

trai đều mắc phải AIDS…

-Luận điểm 3: Phân tích các tác hại(lợi ích) của hiện tượng đời sống đang nghị luận (tác hại của

kiện tượng tiêu cực-lợi ích của hiện tượng tích cực đối với cá nhân,gia đình,xã hội về kinh tế-về

tinh thần(Dùng luận cứ từ cuộc sống để viết)

Ví dụ:Theo bài viết của Tổng thư kí Liên Hợp Quốc-Cơ phi An nan: “đại dịch HIV-AIDS vẫn

hồnh hành,gây tỉ lệ tử vong cao trên tịan thế giới và ít cĩ dấu hiệu suy giảm.Mỗi phút đồng hồ

của một ngày trơi đi cĩ khoảng 10 người bị nhiễm HIV,tuổi thọ của người dân bị giảm sút

nghiêm trọng”.Tương lai của người bị AIDS cĩ thể như đã chấm hết.Nỗi đau tinh thần và sự kiệt

quệ về kinh tế của những gia đình cĩ người nhiễm AIDS vơ cùng to lớn.Nhân loại đứng trước

một thảm họa khơn lường nếu tốc độ lây nhiễm HIV khơng được chặn đứng…

-Luận điểm 4:Nêu những biện pháp(của cá nhân,gia đình,xã hội) hạn chế hiện tượng đời sống

tiêu cực- nêu những biện pháp để phát huy hơn hiện tượng đời sống tích cực

Ví dụ: Mỗi chúng ta,trước hết hãy tự bảo vệ mình.Hãy sống một cách lành mạnh “đừng thử ma

túy,dù chỉ một lần”.Đồng thời mọi người,mọi gia đình,mọi quốc gia hãy chung tay vì cộng

đồng.Chính phủ các nước cần manh tay trong việc triệt phá các tụ điểm mại dâm,các tổ chức

buơn bán ma túy.Đẩy mạnh tuyên truyền,giáo dục phịng chống AIDS.Nĩi như vậy khơng phải

chúng ta xa lánh những người nhiễm HIV AIDS, “Hãy đừng để một ai đĩ ảo tưởng rằng chúng

ta cĩ thể bảo vệ được chính mình bằng cách dựng lên những bức rào ngăn cách giữa chúng ta và

họ.Trong thế giới khơc liệt của AIDS,khơng cĩ khái niệm chúng ta và họ.Trong thế giới đĩ,im

lặng đồng nghĩa với cái chết”( Cơ phi An nan)…

3.Kết bài:-Tĩm lại hiện tượng đời sống đã nghị luận,ý nghĩa của hiện tượng đối với giới trẻ hiện

nay -Bày tỏ thái độ của bản thân về hiện tượng đời sống đang nghị luận

Ví dụ:Tĩm lại,HIV/AIDS là một hiện tượng đáng báo động của tồn nhân loại,một hiểm họa của

tồn thế giới.Hãy cĩ hiểu biết và cĩ trách nhiệm phịng chống AIDS.Tất cả chúng ta cùng lên

tiếng,chiến đấu với đại dịch để xây dựng một thế giới tốt đẹp,hịa bình,thân thiện.

II.Đề bài tham khảo

Đề 1: Anh,chị suy nghĩ gì về hiện tượng “nghiện” In-tơ-nét trong nhiều bạn trẻ hiện nay?

Đề 2: “Trái đất là ngơi nhà chung của chúng ta”.Từ thơng điệp này và thực trạng mơi trường

hiện nay (đặc biệt ở khu vực nơi anh chị đang sống),hãy trình bày những suy nghĩ của mình về

vấn đề mơi trường và trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với vấn đề bảo vệ mơi trường.

Đề 3: “Trong năm qua,mỗi phút đồng hồ của một ngày trơi đi,cĩ khoảng 10 người bị nhiễm

HIV(…)Hãy đừng để một ai đĩ cĩ ảo tưởng rằng chúng ta cĩ thể bảo vệ được chính mình bằng

cách dựng lên các bức rào ngăn cách giữa “chúng ta” và “họ”.Trong thế giới khốc liệt của

AIDS,khơng cĩ khái niệm chúng ta và họ.Trong thế giới đĩ,im lặng đồng nghĩa với cái

chết..”(Cơ-phi An-nan). Từ thơng điệp này ,hãy trình bày những suy nghĩ của anh chị về vấn đề

HIV-AIDS hiện nay.

Đề 4: Hãy trình bày quan điểm của mình về cuộc vận động “Nĩi khơng với tiêu cực trong thi cử

và bệnh thành tích trong giáo dục.Nĩi khơng với vi phạm đạo đức nhà giáo và học sinh ngồi

nhầm lớp”

Đề 5: Vấn đề tai nạn giao thơng Đề 6:Vấn đề “Hiến máu nhân đạo”

*Lưu ý:

-Câu hỏi 2 trong đề thi Tốt nghiệp cần viết từ 1,25 đến 1,5 mặt tờ giấy thi và viết trong thời gian

từ 25 đến 30 phút-Hãy hiểu thứ tự các luận điểm,cách triển khai làm rõ luận điểm và dùng các

luận cứ trong đời sống thì bài thi sẽ thành cơng.

*********************************************************