(5 ĐIỂM)YÊU CẦU CHUNG
Câu 2 (5 điểm)
Yêu cầu chung: 0,5 điểm
Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kỹ năng về dạng bài nghị luận văn học để tạo lập văn bản. Bài
viết phải có bố cục rõ ràng, đầy đủ; văn viết có cảm xúc, thể hiện khả năng phân tích, cảm thụ.
Diễn đạt trôi chảy, đảm bảo tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.
Yêu cầu nội dung: 4,5 điểm
ĐỌC HIỂU YÊU CẦU ĐỀ
- Đối tượng chính, trọng tâm kiến thức: Ai đã đặt tên cho dòng sông
- Dạng bài: bàn luận một ý kiến, phân tích
- Yêu cầu: Phân tích những đặc sắc trong nội dung, nghệ thuật của đoạn trích, từ đó bàn luận đi đến nhận
định về ý kiến.
TIẾN TRÌNH LÀM BÀI
KIẾN THỨC
HỆ THỐNG Ý
PHÂN TÍCH CHI TIẾT
CHUNG
Khái quát vài
Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trí thức yêu nước gắn bó sâu sắc
nét về tác giả -
với quê hương. Là nhà văn có sở trường về bút kí, tuỳ bút. Tác phẩm
của ông luôn có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và trữ tình;
tác phẩm
giữa nghị luận sắc bén với trình bày giàu chất thơ và sự vận dụng
tổng hợp tri thức triết học, địa lí, lịch sử, văn hoá... Lối hành văn
trong bút kí của Hoàng Phủ Ngọc Tường hướng nội, súc tích, mê
0,5 điểm
đắm và rất mực tài hoa.
Bút kí Ai đã đặt tên cho dòng sông?
được Hoàng Phủ Ngọc
Tường viết năm 1981 bằng tình yêu, sự gắn bó hơn nửa cuộc đời với
mảnh đất, cảnh vật, con người xứ Huế. Tác phẩm được in trong tập
bút kí cùng tên năm 1986. Ban đầu, tác giả đặt tên là: Hương ơi, e
phải mày chăng?
Vị trí trích đoạn thuộc phần đầu của thiên tùy bút, khi nhà văn nhìn
sông Hương trong vẻ đẹp tự nhiên, trong thủy trình của dòng sông từ
nguồn ra biển. Đoạn trích là dòng chảy dòng sông khi ở ngoại vi
thành phố.
TRỌNG
Giải thích
Sông Hương - người con gái hết mực nữ tính: Trong cảm quan
TÂM
của Hoàng Phủ Ngọc Tường, sông Hương hiện lên đậm thiên tính nữ.
Ngay từ phần mở đầu, nhà văn đã nhân hóa sông Hương với hình ảnh
cô gái Digan đầy phóng khoáng và man dại, là hình ảnh người con
gái của rừng già với sức mạnh bản năng, một tâm hồn tự do trong
sáng. Và đến đoạn trích này, sông Hương tiếp tục được nhìn nhận
như một người gái đẹp say ngủ giữa cánh đồng Châu Hóa. Như vậy,
có thể nói, sông Hương đã hiện lên qua áng văn Hoàng Phủ là người
con gái hết sức vẹn toàn.
- Sông Hương - người con gái đa tình: Có thể hiểu ở đây đa tình
4,0 điểm
nghĩa là giàu tình cảm. Hành trình sông Hương từ thượng nguồn ra
biển là hành trình của một người con gái vượt qua bao gian nan để
đến với người tình xứ Huế, do vậy, mà qua thiên tùy bút, sông
Hương cũng hiện lên hết mực đa tình.
Vẻ đẹp nữ tính
Vẻ đẹp của dòng sông Hương trong đoạn ưích, ngay từ câu mở đầu
đoạn, đã hiện lên đậm thiên tính nữ: "Phải nhiều thế kỷ qua đi, người
tình mong đợi mới đến đánh thức người gái đẹp nằm ngủ mơ màng
giữa cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại”.
Hình ảnh nhân hóa sông
Hương như một người gái đẹp say ngủ đã nói sự dịu dàng, vẻ kín
đáo, sự quyến rũ của nó. Hình ảnh người gái đẹp với giấc ngủ mơ
màng qua hàng trăm năm ấy khiến ta liên tưởng tới hình ảnh nàng
công chúa cùng giấc ngủ trăm năm trong câu chuyện cổ tích.
Khi người tình xứ Huế đến đánh thức, sông Hương đã choàng tỉnh và
bắt đầu cuộc hành trình của mình. Trong cuộc hành trình đó, sông
Hương đã bộc lộ và tự trau dồi thêm cho vẻ đẹp, cho phẩm chất của
mình, khiến cho vẻ đẹp của nó ngày càng toàn vẹn hơn:
+ Vẻ đẹp của sông Hương là vẻ đẹp được tô điểm qua thử thách. Khi
chảy qua lòng vực sâu dưới chân núi Ngọc Trản, giống như là một bể
lọc lớn, để nước sông Hương trở nên xanh thẳm, phải chăng giống
như người con gái, sông Hương đang tự làm mới mình.
+ Khi trôi qua những dãy đồi sừng sững, sông Hương phải uốn dòng
chảy, và qua hướng chảy lắt léo đó, sông Hương đã phô ra được
những đường cong quyến rũ của nó. Tại nơi đây, sông Hương mềm
đi như một dải lụa.
+ Đặc biệt hơn, khi uốn mình qua hai dãy đồi sừng sững như thành
quách, những ngọn đồi này tạo nên những mảng phản quang nhiều
màu sắc trên nền trời tây nam thành phố: “sớm xanh, trưa vàng,
chiều tím”, hay nói cách khác, những ngọn đồi ấy đã tạo nên chiếc áo
màu sắc để khoác lên mình người con gái Hương giang. Khiến cô gái
ấy thêm phần lộng lẫy và xinh đẹp.
+ Nhưng Hương giang không chỉ có vẻ đẹp của nhan sắc, người con
gái còn hiện lên trong vẻ đẹp của trí tuệ, của văn hóa và sự hiểu biết.
Khi dòng sông chảy qua những đồi thông u tịch, nơi phong kín giấc
ngủ ngàn năm của những vị vua chúa, dòng sông ấy mang vẻ đẹp
trầm mặc như triết lý, như cổ thi. Sự nghiêm trang, lặng lẽ và khẽ
khàng của Hương giang giống như người con gái ý tứ, lịch thiệp,
không muốn làm kinh động đến giấc ngủ ngàn năm của các vị vua
chúa.
Sông Hương –
Sông Hương ngoài vẻ đẹp nữ tính, còn hiện lên như một người
con gái đa tình. Sự đa tình của Hương giang đã hiện lên qua cuộc
người con gái
hành trình của nó tìm đến với người tình xứ Huế. Ngay từ mở đầu
đa tình
của tùy bút, tác giả đã viết về sự đặc biệt của Hương giang khi nó chỉ
thuộc về một thành phố duy nhất. Là người con gái yêu Huế, trọn đời
chỉ có người tình Huế.
Cuộc hành trình của Hương giang từ nguồn đến với kinh thành
Huế như sau: "Từ ngã ba Tuần, sông Hương theo hướng nam - bắc
qua điện Hòn Chén, vấp Ngọc Trản, nó chuyển sang hướng tây - bắc
vòng qua thềm đất bãi Nguyệt Biều, Lương Quán rồi đột ngột vẽ một
hình cung thật tròn về phía đông – bắc, ôm lấy chân đồi Thiên Mụ,
xuôi dần về Huế”. Có thể nói đó là cuộc hành trình dài, đầy những
gian truân. Cuộc hành trình của sông Hương khiến ta liên tưởng tới
câu ca dao: “ Yêu nhau tam tứ núi cũng trèo/ Ngũ lục sông cũng lội,
thất bát đèo cùng qua ”.
Hành trình sông Hương từ khi bắt đầu đã được nhà văn miêu
tả: ‘‘Nhưng ngay từ đầu vừa ra khỏi vùng núi, Sông Hương đã
chuyển dòng một cách liên tục, vòng những khúc quanh đột ngột,
uốn mình theo những đường cong thật mềm, như một cuộc tìm kiếm
có ý thức để đi tới nơi gặp thành phố tương lai của nó”. Như vậy,
hướng chảy dòng sông, sự chuyển dòng của dòng sông, qua cảm
quan nhà văn đó là một cuộc kiếm tìm rất rõ ràng, có ý thức và có
mục đích. Hướng chảy ấy giống như bước chân của người con gái
lân đầu, bỡ ngỡ, đến với tình yêu.
Miêu tả sông Hương, Hoàng Phủ Ngọc Tường bộc lộ một vốn hiểu
Bàn luận, đánh
giá
biết phong phú, một trí tưởng tượng bay bổng. Bằng giọng văn say
đắm lòng người, nhà văn đã thổi hồn vào dòng chảy, thổi phẩm chất
vào Hương giang bản tính của người con gái xứ Huế e lệ, dịu dàng,
kín đáo nhưng cũng thật mãnh liệt.
Với hơn nửa đời gắn bó cùng cố đô, nhà văn đã có một tình cảm sâu
đậm với xứ sở này, và cũng như dòng sông, tình yêu của Hoàng Phủ
Ngọc Tường với Huế cũng thật đậm đà, sâu nặng.