TẬP TÍNH CỦA ĐỘNG VẬT--- O0O ---I. MỤC TIÊU

Bài 31. TẬP TÍNH CỦA ĐỘNG VẬT

--- o0o ---I. Mục tiêu:Sau khi học xong bài này học sinh cần phải:- Nêu được định nghĩa tập tính.- Phân biệt được tập tính bẩm sinh với tập tính học được.- Nêu được cơ sở thần kinh của tập tính.Nội dung trọng tâm: - Khái niệm tập tính bẩm sinh và tập tính học được.- Cơ sở thần kinh của tập tính.II. Chuẩn bị- Phương pháp:o Phương pháp chính: giảng giải và thảo luận.o Phương pháp xen kẽ: hỏi - đáp.- Phương tiện dạy học:o Hình 31.1/trang 124, hình 31.2/trang 125 – SGK, hình 30.1, 30.2 30.3 SGK 11 nâng cao.o Đoạn phim: chuột bắt bọ cánh cứng ở sa mạc, tập tính sinh sản của cá, tập tính săn mồi của loài nhện và tập tính sinh sản của ong bắp cày.o Máy chiếu qua đầu hoặc projector và computer.III. Nội dung và tiến trình lên lớp:1. Kiểm tra bài cũ: <5 phút>.Ổn định lớp: kiểm tra sĩ số, vệ sinhGV yêu cầu: Hãy mô tả cấu tạo của xináp hoá học.HS

1

: trả lời.HS

2

: nhận xét, bổ sung và đánh giá.GV yêu cầu: Hãy trình bày quá trình truyền tin qua xináp.HS

3

: trả lời.HS

4

: nhận xét, bổ sung và đánh giá.GV: nhận xét và đánh giá.2. Vào bài mới: a. Mở bài: <1 phút>GV: đặt vấn đề: Để thích ứng với điều kiện sống luôn biến động, ở động vật đã xuất hiệnnhiều tập tính. Vậy tập tính là gì? Để hiểu điều này chúng ta sẽ nghiên cứu  vào bài mới.b. Tiến trình dạy học: <37 phút>Tuần: 18 Tiết: 32 --- Trang 1 ---Hoạt động của GV và HS Nội dung kiến thức• Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm về tậpI. Tập tính là gì?Giáo án giảng dạy môn Sinh học 11tính.Trường THPT Tắc Vân Giáo viên: Ngô Duy Thanh 1. Hiện tượng:GV: Treo các tranh lên bảng (31.1 SGK và 30.1,- Cóc rình mồi.30.2 30.3 SGK nâng cao) hoặc dùng máy chiếu- Đàn ngỗng con chạy theo mẹ.một số đoạn phim đã chuẩn bị cho HS qua sát.- Đàn ngỗng chạy theo người mà chúng trôngGV: Hãy quan sát các tranh trên và nghiên cứuthấy đầu tiên khi mới nở.mục I SGK từ đó nêu ra nhận xét chung, ý nghĩa- Nhện giăng lưới.của từng hiện tượng.HS: Tự nghiên cứu các hiện tượng và thảo luận trong nhóm, phân tích ý nghĩa của từng hiện tượng đối với đời sống của từng loại động vật, từđó rút ra nhận xét chung và nêu định nghĩa.GV: Chỉ định một nhóm cử đại diện trình bàykết quả của nhóm.2. Khái niệm HS: Cử đại diện trả lời và các nhóm khác trả lời.Tập tính động vật là chuỗi phản ứng trả lời cácGV: Nhận xét và rút ra khái niệm.kích thích của môi trường (bên trong cũng nhưGV: Từ khái niệm hãy cho biết thực chất của tậpbên ngoài cơ thể), nhờ đó mà động vật tồn tại vàtính là gì?phát triển.HS: Thực chất của tập tính là một chuỗi cácphản xạ.GV: Vậy tập tính có ý nghĩa gì đối với động vật?HS: Trả lời.GV: Như vậy có mấy loại tập tính?• Hoạt động 2: Tìm hiểu các loại tập tínhGV: Hãy nghiên cứu mục II SGK và cho biết cóII. Phân loại tập tínhmấy loại tập tính?Có hai loại:HS: Trả lời. - Tập tính bẩm sinh- Tập tính học đượcGV: Thế nào là tập tính bẩm sinh? Đặc điểm?1. Tập tính bẩm sinh - Là loại tập tính mà ngay từ khi sinh ra đã có,GV: Cho ví dụ minh họa?mang tính bản năng, được di truyền từ bố mẹ, đặcHS: Cho ví dụ.trưng cho loài.- Ví dụ: Nhện giăng lưới bắt mồi …GV: Thế nào là tập tính học được? 2. Tập tính học được - Là loại tập tính được hình thành trong quá trìnhsống của cá thể, thông qua học tập và rút kinhHS: Cho ví dụnghiệm.- Ở những nhóm động vật càng cao, càng tiếnGV: Theo em, thế nào là tập tính hỗn hợp?hoá, loại tập tính học được đó càng nhiều và càngHS: Tư duy và trả lời.phức tạp.GV: Cho ví dụ.Ví dụ: Sư tử bắt mồi.GV: Trong ba tập tính nêu ở câu lệnh trang 125- Ngoài hai tập tính trên có thể kể loại tập tính thứSGK, tập tính ở ví dụ nào là tập tính bẩm sinh,3 là tập tính hỗn hợp (bao gồm cả tập tính bẩmtập tính ở ví dụ nào là tập tính học được và nêusinh và tập tính học được).rõ lý do.VD: Ong làm tổ, tập tính bắt chuột ở mèo, tậpHS: Các nhóm thảo luận.tính xây tổ của chim, …GV: Chỉ định nhóm trả lời.HS: Cử đại diện trả lời.GV: Nhận xét và bổ sung:- Câu 1: Tập tính bẩm sinh: Vì không cần phảiqua học tập, sinh ra đã có, đặc trưng cho loài.- Câu 2: Tập tính bẩm sinh: Vì không cần phảiqua học tập.- Câu 3: Tập tính học được: Vì phải qua học tậpmới có GV: Trong nhiều trường hợp rất khó phân biệtđó là tập tính bẩm sinh hay học được. Do đótrong một số trường hợp cụ thể người ta chorằng việc phân chia rạch ròi đâu là phần bẩmTuần: 18 Tiết: 32 --- Trang 2 ---sinh đâu là phần học được của một tập tính nào3. Củng cố và dặn dò: <2 phút>- Củng cố: GV yêu cầu HS: Trong các ví dụ sau đây, ví dụ nào là tập tính học được và tập tính bẩm sinh?1. Ong xây tổ2. Hổ rình mồi3. Nhện chăng lưới4. Nai chạy trốn5. Ếch nhái đẻ trứng ở nước6. Mực ống phun mực khi có kẻ thù7. Khỉ dùng gậy hái quả8. Gà con nấp bụng mẹ khi có diều hâu.- Dặn dò: HS về nhà trả lời các câu hỏi trong SGK, ghi nhớ nội dung tóm tắt phần in nghiêngtrong khung ở cuối bài và đọc phần “em có biết - Chọn mẹ cho con” – trang 126/SGK. 4. Rút kinh nghiệm...Tuần: 18 Tiết: 32 --- Trang 3 ---Tuần …… ngày … tháng … năm …… Ngày soạn: 20/12/2008Tổ trưởng ký duyệt Giáo viên soạnPHẠM THỊ THU HÀ NGÔ DUY THANHTuần: 18 Tiết: 32 --- Trang 4 ---