TÌNH HÌNH KINH TẾ - XÃ HỘI

2. Tình hình kinh tế - xã hội :

* Kinh tế :

Chắnh sách của Pháp

Chắnh sách của Nhật

ỚỚỚỚ

đầu tháng 9/1939, Toàn quyền Catơru

ỚỚỚỚ

Pháp buộc phải ựể cho Nhật sử dụng phương tiện giao

ra lệnh tổng ựộng viên nhằm Ộcung cấp

thông, kiểm soát ựường sắt, tàu biển. Nhật bắt Pháp

trong 4 năm 6 tháng nộp khoản tiền 723.786.000 ựồng.

cho mẫu quốc tiềm lực tối ựa của đông

Dương về quân sự, nhân lực, các sản

ỚỚỚỚ

Cướp ruộng ựất của nông dân, bắt nông dân nhổ lúa,

phẩm và nguyên liệuỢ.

ngô ựể trồng ựay, thầu dầu phục vụ cho nhu cầu chiến

tranh .

ỚỚỚỚ

Pháp thi hành chắnh sách ỘKinh tế chỉ

huyỢ : tăng mức thuế cũ, ựặt thêm thuế

ỚỚỚỚ

Buộc Pháp xuất cảng các nguyên liệu chiến tranh sang

mới Ầ, sa thải bớt công nhân, viên

Nhật với giá rẻ như : than, sắt, cao su, xi măngẦ

chức, giảm tiền lương, tăng giờ làmẦ,

ỚỚỚỚ

Công ty của Nhật ựầu tư vào những ngành phục vụ

kiểm soát gắt gao sản xuất, phân phối,

cho quân sự như măng-gan, sắt, phốt phát, crôm.

ấn ựịnh giá cả.

* Xã hội :

ỚỚỚỚ

Chắnh sách bóc lột của Pháp Ờ Nhật ựẩy nhân dân ta tới chỗ cùng cực : Cuối 1944 ựầu năm

1945 có tới 2 triệu ựồng bào ta chết ựói .

ỚỚỚỚ

Các giai cấp, tầng lớp ở nước ta, trừ tay sai ựế quốc, ựại ựịa chủ và tư sản mại bản ựều bị ảnh

hưởng bởi chắnh sách bóc lột của Pháp - Nhật .

đảng Cộng sản đông Dương phải kịp thời, ựề ra ựường lối ựấu tranh phù hợp.

Mở rộng : điểm giống và khác nhau trong mục ựắch của chắnh sách bóc lột của thực dân Pháp

và phát xắt Nhật là gì ?

Giống : thủ ựoạn của chúng nhằm che ựậy hành vi áp bức bóc lột nhân dân Việt Nam, lừa bịp

nhân dân ta lằm tưởng chúng là ỘbạnỢ chứ không phải là Ộkẻ thùỢ.

Khác : Thủ ựoạn chắnh trị của Pháp nhằm củng cố ách thống trị của Pháp ở đông Dương còn

trong khi ựó thủ ựoạn của Nhật là làm chỗ dựa cho việc Nhật cai trị đông Dương vì Nhật mới

xâm lược và nhảy vào đông Dương.

Caâu 27.

Nêu hoàn cảnh, nội dung cơ bản và ý nghĩa lịch sử của Hội nghị Ban Chấp hành

Trung ương đảng Cộng sản đông Dương tháng 11/1939.

H ng dn tr li

a. Hoàn cảnh :

ỚỚỚỚ

Ngày 1/9/1939, Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, đức tấn công Pháp. Tháng 6/1940, Pháp

ựầu hàng.

ỚỚỚỚ

Tháng 9/1940: phát xắt Nhật nhảy vào đông Dương, cấu kết với Pháp ựể vơ vét tài lực và ựàn

áp cách mạng Việt Nam

Nhân dân Việt Nam phải gánh chịu ách thống trị của hai tầng áp

bức Pháp Ờ Nhật.

ỚỚỚỚ

đứng trước tình hình mới, Ban chấp hành Trung ương đảng Cộng sản đông Dương họp Hội

nghị lần thứ 6 (8/11/1939) họp tại Bà điểm (Hóc Môn Ờ Gia định) do Tổng Bắ thư Nguyễn

Văn Cừ chủ trì.

b. Nội dung cơ bản của Nghị quyết Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương đảng Cộng sản đông

Dương tháng 11/1939 :

Xác ựịnh kẻ thù trước mắt là ựế quốc phát xắt.

đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng ựầu.

Tạm gác khẩu hiệu cách mạng ruộng ựất, thay khẩu hiệu "Chắnh quyền công nông" bằng khẩu

hiệu "Chắnh phủ Cộng hoà Dân chủ đông Dương".

Chủ trương thành lập Mặt trận dân tộc Thống nhất Phản ựế đông Dương, nhằm ựoàn kết rộng

rãi các tầng lớp, giai cấp, các dân tộc đông Dương, chĩa mũi nhọn vào kẽ thù chủ yếu trước

mắt là ựế quốc phát xắt.

Phân tắch nội dung sự chuyển hướng chỉ ựạo chiến lược ?

o

Luận cương chắnh trị (1930) của đảng ựã ựề ra hai nhiệm vụ chiến lược Ộựánh ựổ ựế quốc và

phong kiếnỢ. Hai nhiệm vụ này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau.

o

Trong một giai ựoạn 1939 - 1941, đảng Cộng sản ựã kịp thời chuyển hướng chỉ ựạo chiến

lược: tập chung mũi nhọn vào kẻ thù chủ yếu trước mắt là chủ nghĩa ựế quốc - phát xắt, ựặt

nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng ựầu, tạm rút ỘCách mạng ruộng ựấtỢ, thay khẩu hiệu

ỘChắnh phủ công - nôngỢ bằng ỘChắnh phủ Cộng hoà Dân chủ đông DươngỢ

c. Ý nghĩa: Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương đảng lần thứ VI ựánh dấu sự chuyển hướng ựúng ựắn

về chỉ ựạo chiến lược cách mạng. đảng Cộng sản đông Dương giương cao ngọn cờ giải phóng dân tộc,

ựoàn kết rộng rãi các tầng lớp, giai cấp và dân tộc đông Dương trong cùng một Mặt trân Dân tộc Thống

nhất, mở ựường ựi tới thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.

Caâu 28.

Nêu hoàn cảnh và nội dung cơ bản của Hội nghị lần thứ 8 của Ban Chấp hành

Trung ương đảng Cộng sản đông Dương tháng 5/1941. Theo anh (chị), Hội nghị Trung

ương đảng tháng 5/1941 có ý nghĩa quan trọng như thế nào ?

a. Hoàn cảnh lịch sử : Ngày 28/01/1941, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trở về nước trực tiếp lãnh ựạo cách

mạng, triệu tập Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương đảng lần thứ 8 ở Pắc Bó (Cao Bằng) từ ngày 10

ựến 19/5/1941.

b. Nội dung :

Khẳng ựịnh chủ trương ựúng ựắn của Hội nghị 6 và 7 nhưng ựề cao hơn nữa

nhiệm vụ giải

phóng dân tộc và ựưa nhiệm vụ này lên hàng ựầu.

Tạm gác khẩu hiệu "đánh ựổ ựịa chủ, chia ruộng ựất cho dân cày" thay bằng khẩu hiệu "Tịch

thu ruộng ựất của bọn ựế quốc và Việt gian chia cho dân cày nghèoỢ, giảm tô, giảm tức ...

Chủ trương thành lập mặt trận dân tộc thống nhất riêng cho từng nước Việt Nam, Lào,

Campuchia.

Nhiệm vụ trung tâm của đảng trong giai ựoạn này: chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang

Bầu Ban Chấp hành Trung ương do Trường Chinh làm Tổng Bắ thư.

Ngày 19/05/1941, thành lập

Mặt trận Việt Minh. Năm tháng sau, Tuyên ngôn, Chương trình,

điều lệ Việt Minh ựược công bố chắnh thức.

c. Ý nghĩa : Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương đảng lần thứ 8 có ý nghĩa quan trọng. Nghị quyết

của Hội nghị lần 8 ựã hoàn chỉnh việc chuyển hướng chỉ ựạo chiến lược và sách lược cách mạng ựã ựề

ra ở Hội nghị Ban Chấp hàng Trung ương lần thứ 6 (11/1939). Nó có tác dụng quyết ựịnh trong việc

vận ựộng toàn đảng, toàn dân chuẩn bị tiến tới Cách mạng tháng Tám.

Mở rộng :

Vấn ựề 1 : Tại sao ựến tháng 2/1941, Nguyễn Ái Quốc mới về nước ?

+

Trong thời gian ở Quảng Châu (1925 Ờ 1926), Nguyễn Ái Quốc thành lập Hội Việt Nam Cách

mạng thanh niên. đến tháng 2/1930, Người ựã triệu tập hội nghị hợp nhất ba tổ chức Cộng sản

ở Việt Nam tại Hương Cảng. Nguyễn Ái Quốc chưa về nước bởi vì Cách mạng Việt Nam chưa

có thời cơ giành thắng lợi.

+

đến tháng 9/1939, thế chiến thứ hai (1945) bùng nổ, phe ựồng minh và các dân tộc tiên bộ trên

thế giới nhận rằng chủ nghĩa Phát xắt sẽ thất bại và lúc ựó thời cơ của các dân tộc thuộc ựịa

giành ựộc lập sẽ ựến.

+

Vì thế tháng 2/1941, Nguyễn Ái Quốc mới về nước lãnh ựạo Cách mạng chuẩn bị mọi ựiều kiện

ựể ựón thời cơ giành ựộc lập hoàn toàn.

Vấn ựề 2 : Theo anh (chị), trong các chủ trương của Hội nghị lần 8 Ban Chấp hành Trung ương

đảng Cộng sản đông Dương (5/1941), chủ chương nào là quan trọng nhất ? Vì sao ?

+

Chủ trương quan trọng nhất là : Trước hết phải làm sao giải phóng cho ựược các dân tộc đông

Dương khỏi ách Pháp - Nhật. Vì vậy hội nghị quyết ựịnh tạm gác khẩu hiệu Ộựánh ựổ ựịa chủ,

chia ruộng ựất cho dân càyỢ, thay bằng các khẩu hiệu tịch thu ruộng ựất của bọn ựế quốc và

Việt gian chia cho dân cày nghèo, giảm tô, giảm tức, chia lại ruộng công tiến tới thực hiện

Ộngười cày có ruộngỢ

+

Bởi vì : ỘNếu không giải quyết ựược vấn ựề dân tộc giải phóng, không ựòi ựược ựộc lập tự do

cho toàn thể dân tộc, thì chẳng những toàn thể quốc gia dân tộc còn chịu mãi kiếp ngựa trâu,

mà quyền lợi của bộ phận giai cấp ựến vạn năm cũng không ựòi lại ựượcỢ.

Caâu 29.

Bằng kiến thức về khởi nghĩa Bắc Sơn, khởi nghĩa Nam Kì và binh biến đô

Lương, hãy hoàn thiện bảng sau:

Khởi nghĩa

Binh biến

Bắc Sơn

Nam Kì

đô Lương

Nguyên nhân

Diễn biến chắnh

Kết quả

Ba sự kiện trên có ý nghĩa lịch sử như thế nào ?

* Hoàn thành bảng :

Khởi nghĩa Bắc Sơn

Khởi nghĩa Nam Kì

Binh biến đô Lương

- Tại Nghệ An, binh lắnh

- Pháp ựã bắt binh lắnh Việt

- Ngày 22/9/1940, phát xắt

Nguyên

người Việt bất bình trước

Nam làm bia ựỡ ựạn cho

Nhật ựánh vào Lạng Sơn.

nhân

Quân Pháp ở ựây bỏ chạy qua

việc bị bắt làm bia ựỡ ựạn

chúng ở biên giới Lào và

cho Pháp.

Campuchia, gây ra sự bất

châu Bắc Sơn. đảng bộ Bắc

bình trong nhân dân Nam Kì.

Sơn ựã lãnh ựạo nhân dân

khởi nghĩa.

- đảng bộ Nam Kì quyết ựịnh

- Ngày 13/1/1941, Binh sĩ

- Nhân dân ựã tước vũ khắ và

Diễn biến

khởi nghĩa. đêm 22 rạng

giải tán chắnh quyền ựịch, tự

người Việt ở ựồn chợ

chắnh

vũ trang, thành lập chắnh

ngày 23/11/1940, nhân dân

Rạng, do đội Cung lãnh

quyền

cách

mạng

các tỉnh Nam Bộ ựồng loạt

ựạo ựã nổi dậy chiếm ựồn

(27/9/1940). Quân khởi nghĩa

đô Lương, rồi tiến về

nổi dậy, triệt hạ nhiều ựồn

lập căn cứ quân sự, Uỷ ban

thành phố Vinh song kế

bốt của ựịch. Nhiều nơi,

hoạch ựã không thực hiện

chắnh quyền nhân dân và tòa

chỉ huy, tịch thu tài sản của

án cách mạng ựược thành

ựế quốc và tay sai chia cho

ựược....

lập...

dân nghèoẦ

- Cuộc binh biến thất bại

- Thực dân Pháp ựã ựàn áp

- Khởi nghĩa ựã thất bại song

ựội du kắch Bắc Sơn ựã ra ựời

khởi nghĩa tàn khốc, cơ sở

do lực lượng của Pháp

đảng bị tổn thất nặng. Nhưng

và sau ựó phát triển thành

mạnh. đội Cung bị bắt, bị

Cứu quốc quân, hoạt ựộng ở

lá cờ ựỏ sao vàng ựã lần ựầu

tra tấn dã man và bị xử tử

cùng 10 ựồng chắ.

vùng Bắc Sơn và Võ Nhai.

tiên xuất hiện trong khởi

nghĩa.

* Ý nghĩa : Các cuộc khởi nghĩa và binh biến trên ựã ựể lại cho đảng ta những bài học kinh nghiệm bổ

ắch về khởi nghĩa vũ trang, về xây dựng lực lượng vũ trang và chiến tranh du kắch, trực tiếp chuẩn bị cho

Cách mạng tháng TámẦ.

Caâu 30.

Trình bày công cuộc chuẩn bị khởi nghĩa của đảng Cộng sản đông Dương và nhân

dân Việt Nam kể từ sau Hội nghị lần thứ 8 của Ban Chấp hành Trung ương (tháng