HÃY CHỌN CÂU ĐÚNG TRONG SỐ CÁC CÂU SAU ĐÂY NÓI VỀ ĐỘT BIẾN ĐIỂM
Câu 5: Hãy chọn câu đúng trong số các câu sau đây nói về đột biến điểm: A. Trong số các loại đột biến điểm thì đột biến thay thế cặp nuclêôtit là ít gây hại nhất. B. Đột biến điểm là những biến đổi đồng thời tại nhiều điểm khác nhau trong gen. C. Trong bất cứ trường hợp nào, tuyệt đại đa số đột biến điểm là có hại. D. Đột biến điểm là những biến đổi nhỏ nên ít có vai trò trong quá trình tiến hoá.
4 Kết luận
Sau khi học xong bài này các em cần Nêu được khái niệm đột biến gen, các dạng đột biến gen, nguyên nhân của đột biến Trình bày được cơ chế phát sinh đột biến, hậu quả và vai trò của đột biến gen eLib.vn: Thư viện trực tuyến miễn phí 41. Lý thuyết
1.1. Khái niệm Đột biến gen: Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen, liên quan tới một cặp nuclêôtit (đột biến điểm) hoặc một số cặp nu, xảy ra tại một điểm nào đó trên phân tử AND Thay thế 1 cặp nu: Một cặp nu trong gen được thay thế bằng một cặp nu khác. Hậu quả làm thay đổi trình tự aa trong Pr → thay đổi chức năng Pr Thêm hoặc mất 1 cặp nu: Đột biến làm mất hoặc thêm một cặp nu trong gen. Hậu quả mã di truyền đọc sai từ vị trí xảy ra đột biến → thay đổi trình tự các aa trong chuỗi polipeptit và làm thay đổi chức năng của Pr 1.2. Nguyên nhân và cơ chế phát sinh đột biến gen- Nguyên nhân phát sinh đột biến gen Do những sai sót ngẫu nhiên trong phân tử ADN xảy ra trong quá trình tự nhân đôi của ADN Tác động của các tác nhân vật lí, hóa học và sinh học của môi trường Đột biến có thể phát sinh trong điều kiện tự nhiên hay do con người tạo ra (đột biến nhân tạo) - Cơ chế phát sinh đột biến gen Sự kết cặp không đúng trong tái bản ADN Các bazơ nitơ thường tồn tại 2 dạng cấu trúc: dạng thường và dạng hiếm. Các dạng hiếm có những vị trí liên kết hidro bị thay đổi làm cho chúng kết cặp không đúng trong tái bản làm phát sinh đột biến gen Sai hỏng ngẫu nhiên Ví dụ: Liên kết giữa carbon số 1 của đường pentozơ và ađenin ngẫu nhiên bị đứt → đột biến mất adenine - Tác động của các tác nhân gây đột biến Tác nhân vật lí: tia tử ngoại (tạo ra 2 phân tử timin trên cùng 1 mạch ADN → đột biến gen) Tác nhân hóa học: chất 5-brom uraxin (5BU) là chất đồng đẳng của timin gây biến đổi thay thế A-T → G-X Tác nhân sinh học: Virus viêm gan siêu vi B, virus Herpes … → đột biến gen Sơ đồ các dạng đột biến gen eLib.vn: Thư viện trực tuyến miễn phí 1 - Hậu quả và ý nghĩa của đột biến gen + Hậu quả của đột biến gen Xảy ra một cách ngẫu nhiên, vô hướng và không xác định Làm rối loạn quá trình sinh tổng hợp prôtêin, nên nhiều đột biến gen là có hại, một số ít có lợi, một số không lợi cũng không hại cho cơ thể + Ý nghĩa của đột biến gen Đột biến gen là nguồn nguyên liệu sơ cấp của quá trình chọn giống và tiến hóa2. Bài tập minh họa
2.1. Dạng 1: xác định dạng đột biến, dạng thay đổi liên kết hidro Một gen có 4800 liên kết hiđrô và có tỉ lệ A/G = 1/2, bị đột biến thành alen mới có 4801 liên kết hiđrô và có khối lượng 108.104 đvC. Tính số nuclêôtit mỗi loại của gen ban đầu và gen sau đột biến.xác định dạng đột biến. Hướng dẫn giải - Gen ban đầu Ta có 2A + 3G =4800; ⇒ 2A + 3 x 2A = 4800 ⇒ A = T = 600; G = X = 1200. - Gen sau đột biến Số Nuclêôtit gen đột biến = 108.104 : 300 = 3600. Gen đột biến có 2A + 3G = 4801; 2A+ 2G = 3600. ⇒ G = 4801 - 3600 = 1201; A = T = 599. eLib.vn: Thư viện trực tuyến miễn phí 2 Đột biến này là đột biến điểm thay thế 1 cặp nu A – T bằng 1 cặp G - X 2.2. Dạng 2: bài tập đột biến gen, xác định số nucleôtit, số liên kết hidro Gen A dài 4080 Ao
, trong đó số nuclêôtit loại Ađênin chiếm 30% tổng số nuclêôtit của gen. Gen A đột biến thành gen a làm thay đổi tỷ lệ A/G = 1,498 nhưng không làm thay đổi chiều dài của gen. Tính số liên kết hyđrô của gen a. Hướng dẫn giải– Đột biến không thay chiều dài gen => Dạng thay thế cặp nuclêôtit này bằng cặp nuclêôtit khác NA
= 4080×2/3.4 = 2400.A = T = 30% x 2400 = 720; G = X = (2400 – 720×2)/2= 480. => A/G = 3/2 = 1,5.– Gen đột biến có A/G =1,4948, tỷ lệ A/G giảm => A giảm, G tăng => Thay A-T bằng G-X.– Gọi số cặp thay là x, => ta có => x =1 => Gen a có: A = T = 720-1=719; G=X = 480+1 = 481.=> Số liên kết hydrô = 2A+3G = 719×2 + 481×3 = 1438 + 1443 = 2881.