(5 ĐIỂM)YÊU CẦU CHUNG
Câu 2 (5 điểm)
Yêu cầu chung: 0,5 điểm
Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kỹ năng về dạng bài nghị luận văn học để tạo lập văn bản. Bài
viết phải có bố cục rõ ràng, đầy đủ; văn viết có cảm xúc, thể hiện khả năng phân tích, cảm thụ.
Diễn đạt trôi chảy, đảm bảo tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.
Yêu cầu nội dung: 4,5 điểm
ĐỌC HIỂU YÊU CẦU ĐỀ
- Đối tượng chính, trọng tâm kiến thức: Vợ chồng A Phủ
- Dạng bài: Phân tích, bàn luận ý kiến
- Yêu cầu: Giải thích ý kiến, làm sáng tỏ qua phân tích hình tượng nhân vật Mị
TIẾN TRÌNH LÀM BÀI
KIẾN THỨC
HỆ THỐNG Ý
PHÂN TÍCH CHI TIẾT
CHUNG
Khái quát vài
- Tô Hoài tên thật là Nguyễn Sen, sinh năm 1920 trong một gia đình
nét về tác giả -
thợ dệt thủ công ở làng Nghĩa Đô, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Đông (quê
tác phẩm
ngoại), nay là phường Nghĩa Đô, quận cầu Giấy, Hà Nội. Quê nội
của ông ở Kim Bài, huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Đông (cũ).
- Năm 1943, Tô Hoài tham gia Hội Văn hóa cứu quốc. Trong kháng
chiến chống thực dân Pháp, ông viết báo và hoạt động văn nghệ ở
0,5 điểm
Việt Bắc. Do có trình độ hiểu biết sâu rộng và vốn sống phong phú
về phong tục, tập quán của nhiều dân tộc ở nhiều vùng miền khác
nhau trên đất nước nên sáng tác của Tô Hoài thiên về diễn tả những
tình cảnh của đời thường. Tác phẩm cua Tô Hoài luôn hấp dẫn người
đọc bởi lối kể chuyện hóm hỉnh, sinh động, bơi vốn từ vựng giàu có
lạ thường.
- Vợ chồng A Phủ là truyện ngấn thành công nhất trong ba truyện
ngắn viết về đề tài Tây Bắc của ông. Tác phẩm có một giá trị hiện
thực và nhân đạo đáng kể. Vợ chồng A Phủ in trong tập truyện Tây
Bắc (1954). Tác phẩm ra đời là kết quả của chuyến đi thực tế của nhà
văn cùng với bộ đội giải phóng Tây Bắc. Tác phẩm thể hiện chân
thực, xúc động về cuộc sống cơ cực, tủi nhục của đồng bào các dân
tộc thiểu số vùng cao dưới ách thống trị của thực dân và phong kiến
cùng quá trình giác ngộ cách mạng, tự vùng lên giải phóng cuộc đời.
TRỌNG
Giải thích
- “Con người thức tỉnh ” chỉ một dạng nhân vật văn học vốn có số
TÂM
phận bất hạnh nhưng biết vươn lên đấu tranh để thay đổi cuộc đời,
giành lại cho mình những niềm hạnh phúc đáng được có.
- Mị là nhân vật từng nếm trải nhiều cay đắng, tủi nhục và đau khổ
trải qua những năm dài bị áp bức bóc lột bị chà đạp, giày xéo mà trở
thành con người gần như vô cảm vô hồn, sống trong trạng thái nhẫn
nhục, cam chịu cho thân phận mình. Cuối cùng, con người thức tỉnh
dần dần “hồi sinh”, tự ý thức về quyền sống và quyền làm người của
mình, phản kháng áp bức, bất công giành lấy tự do và hạnh phúc, xây
dựng một cuộc sống có ý nghĩa. Cùng với nhân vật A Phủ, ta thấy rõ
4,0 điểm
nhân vật Mị là “con người thức tỉnh” giàu ý nghĩa nhân văn.
Phân tích
Từ cuộc đời đầy bi kịch:
+ Mị là một cô con dâu gạt nợ sống ở nhà thống lí Pá Tra để trả món
nợ truyền đời - truyền kiếp. Quãng đời của Mị ở Hồng Ngài thật sự là
một chuỗi ngày đen tối nhất của một người đàn bà ở giữa chốn địa
ngục trần gian.
+ Tuy là mang tiếng con dâu của vua xứ Mèo mà lại phải làm việc
quần quật như “con trâu, con ngựa”, sống vô cảm vô hồn, không có ý
thức về thời gian, tuổi trẻ, tình yêu, cam chịu, nhẫn nhục...
- Đến thức tỉnh trong đêm tình mùa xuân:
+ Từ sự tác động của ngoại cảnh, đặc biệt là tiếng sáo, men rượu,
khiến Mị hồi sinh, Mị nhận ra Mị còn trẻ (sự ý thức được về bản
thân, về ngoại hình, nhan sắc), Mị muốn đi chơi (Sự ý thức được nhu
cầu đòi hỏi về mặt tinh thần).
+ Mị so sánh mình với bao người phụ nữ khác: Bao nhiêu người có
chồng vẫn đi chơi ngày tết. Và cô gái ấy trở lại cái đau đớn khi nhận
ra cuộc hôn nhân phi lí của mình. Nhắc lại điều đó, ý muốn tự tử của
Mị lại trở lại. Hay nói cách khác, nghĩ đến nắm lá ngón, đến cái chết
lại là dấu hiệu cô Mị đã hồi sinh, nhận ra mình muốn chết là ý thức
được về những nỗi thống khổ, là sự phản ứng lại trước số phận nghiệt
ngã, là khao khát muốn được tự do.
+ Và Mị, đã có những hành động, không phải vô tri, thói quen, mà là
hành động của thức tỉnh. Trước tiên, Mị đến góc nhà, lấy ống mỡ,
xắn một miếng bỏ vào đĩa cho đèn thêm sáng. Sau đó, Mị quấn lại
tóc, lấy cái váy hoa chuẩn bị đi chơi, Mị đã bước đi theo tiếng gọi
của tiếng sáo, của nhu cầu bản thân, Mị đang vượt qua những ràng
buộc, để sống thật với con người mình, khao khát của mình.
+ Nhưng A Sử về, A Sử ở đó như đại diện cho cường quyền, thần
quyền, chặn đứng khát khao, nhu cầu cua Mị, A Sử trói đứng Mị vào
cột, thế nhưng A Sử không thể trói được tâm hồn Mị, Mị bị trói
nhưng Mị vẫn vùng bước đi.
- Hành động quyết liệt trong đêm mùa đông cứu A Phủ
+ Sau đêm tình mùa xuân, Mị trở lại với kiếp sống chai sạn, Mị
không cần biết, không đoái hoài, không quan tâm. Vô cảm với chính
mình, Mị cũng chẳng còn thiết tha đến mọi thứ xung quanh.
+ Thế nhưng, dòng nước mắt của A Phủ đã đánh thức và làm hồi sinh
lòng thương mình rồi đến thương người trong Mị. Mị đã cảm nhận
nỗi đau của A Phủ bằng chính nỗi đau của mình. Và từ sự đồng cảm
đó, lòng Mị dấy lên sự căm phẫn: “Trời ơi, nó bắt trói đứng người ta
đến chết, nó bắt mình chết cũng thôi, nó bắt trói đến chết người đàn
bà ngày trước cũng ở cái nhà này”. Mị nhận ra giá trị của con người,
giá trị được sống nhưng lại bị bắt chết. Để đi đến hành động cắt dây
trói cứu A Phủ, Mị đã phải trải qua một quá trình diễn biến tâm lý
đầy phức tạp. Nhưng tình thương A Phủ, sự đồng cảm với kiếp người
cùng khổ đầy khốn nạn, thêm cả lòng căm phẫn, và sự thúc bách về
mặt thời gian, cô gái đó đã có một hành động hết sức táo bạo, liều
lĩnh: cắt dây trói để cứu A Phủ.
+ Hành động cắt dây trói là cắt đi cả cường quyền và thần quyền đè
nén bây lâu. Khi A Phủ chạy đi, Mị đứng lặng trong bóng tối, khoảnh
khắc ấy, trong Mị trào lên niềm khao khát sống, lúc này, cùng với nỗi
sợ và lòng ham sống mãnh liệt, Mị vụt chạy theo A Phủ. Bước chân
Mị như đạp đổ thần quyền của bọn lãnh chúa phong kiến bao năm
qua đè nặng lên Mị.
Bình luận,
- Ý kiến hoàn toàn chính xác và thuyết phục: Mị là con người thức
đánh giá
tỉnh, thức tỉnh từ nhận thức đến hành động, và điều đó mang lại cho
Mị một cuộc đời mới, có ý nghĩa và được làm một con người thật sự.
- Bằng tài năng và một vốn từ phong phú, Tô Hoài đã phân tích tinh
tế, sâu sắc mọi diễn biến về tâm lí và hành động Mị trong quá trình
thức tỉnh với tất cả sự thương xót và đồng cảm sâu sắc. Mị là nhân
vật thức tỉnh có sức mạnh phản kháng và sức sống tiềm tàng. Nhân
vật Mị đã góp phần thể hiện giá trị nhân văn của truyện Vợ chồng A
Phủ.