BÀI 31 TIẾT 124TUẦN 32TIẾNG VIỆT
3. Các phép biến đổi câu - HS: + Thêm, một số thành phần câu a. Rút gọn câu: Khi nĩi viết, ta cĩ + Chuyển đổi kiểu câuthể lược bỏ một số thành phần củacâu tạo thành câu rút gọn bớt? Trong dạng rút gọn câu chúng ta cĩ những loại câunào.thành phần câu- Rút gọn câu và câu đặc biệt ? Thế nào là rút gọn câu ? Cho vd .- Rút gọn câu: Khi nĩi viết, ta cĩ thể lược bỏ một số thànhphần của câu tạo thành câu rút gọn bớt thành phần câu- VD : Thương người như thể thương thân ? Trong vd thành phần nào được rút gọn ? tại sao .- Thành phần CN vì câu nĩi là của chung mọi người ? Khi rút gọn câu cần đảm bảo điều gì .- Câu vẫn đủ ý và khơng bị cộc lốc, khiếm nhã - Trong đối thoại, hội thoại thường hay rút gọn câunhưng cần chú ý quan hệ vai giữa người nĩi và ngườib. Câu đặc biệt : Câu đặc biệtnghe , người hỏi và người trả lời.? Thế nào là câu đặc biệt ? Cho vd khơng cấu tạo theo mơ hình chủngữ – vị ngữ - Câu đặc biệt : Câu đặc biệt khơng cấu tạo theo mơ hìnhchủ ngữ – vị ngữ - VD : Một đêm trăng . Tiếng reo…? Câu đặc biệt thường được dùng trong những tình huốngnào ? Cho vd - HS: Nêu thời gian nơi chốn VD : Buổi sáng . Đêm hè . Chiều đơng - Liệt kê sự vật hiện tượng VD : Cháy. Tiếng thét. Chạy rầm rập. Mưa , Gío. - Bộc lộ cảm xúc : Trời ơi! Aí chà chà !- Gọi đáp :VD Sơn ơi ! Đợi với * GV chốt: Câu đặc biệt cũng là dạng rút gọn câu, nhưngthường khĩ hoặc khơng thể khơi phục thành phần bị lượcbỏ . Đây chính là điểm khác biệt giữa câu đặc biệt và câurút gọn * Chúng ta vừa ơn tập 2 dạng rút gọn câu . Bây giờchúng ta tiếp tục ơn tập về 2 dạng mở rộng câu c. Thêm trạng ngữ cho câu : xác? Em hãy cho biết dạng mở rộng câu thứ nhất là gì ? - HS: Thêm trạng ngữ cho câu định thời gian , nguyên nhân , nơichốn , mục đích ...? Trạng ngữ thêm vào câu xác định những thơng tinnào ? Cho vd .+ Trạng ngữ chỉ nơi chốn , địa điểm VD : Trên dàn hoa lí …, Dưới bầu trời trong xanh + Trạng ngữ chỉ thời gian VD : Đêm qua, trời mưa to. Sáng nay, trời đẹp + Chỉ nguyên nhân VD : Vì trời mưa , sơng suối đầy nước+ Chỉ mục đích VD: Để mẹ vui lịng , Lan cố gắng học giỏi + Chỉ phương tiện VD : Bằng thuyền gỗ, họ vẫn ra khơi + Chỉ cách thức : VD : Với quyết tâm cao, học lên đường* Cấu tạo : - Trạng ngữ cĩ thể 1 thực từ ( danh từ , động từ ,tính)nhưng thường là 1 cụm từ ( cụm danh từ , cụm độngtừ , cụm tính từ) - Trước các từ hoặc cụm từ làm trạng ngữ thường là cácquan hệ từ VD : Trên giàn hoa.. Hồi đêmd. Dùng cụm chủ vị làm thành phần? Dạng thứ hai là dùng cụm chủ vị làm thành phần câu .câu : Là dùng những kết cấu cĩhình thức giống câu đơn bìnhVậy thế nào là dụng cụm C-V làm thành phần câu ? vd thường , gọi là cụm C-V làm thành- Là dùng những kết cấu cĩ hình thức giống câu đơn bìnhthường , gọi là cụm C-V làm thành phần câu phần câu VD : Chiếc cặp sách tơi mới mua rất đẹp? Các thành phần nào của câu cĩ thể được mở rộng bằngcụm C-V ? Cho vd * Các thành phần dùng để mở+ Chủ ngữ : Mẹ về khiến cả nhà vui + Vị ngữ : Chiếc x erộng câu : CN, VN, PNmáy này phanh hỏng rồi + Bổ ngữ : Tơi cứ tưởng ghê gớm lắm + Định ngữ : Người tơi gặp là một nhà thơ* GV chốt: Nhờ việc mở rộng câu bằng cách dụng cụmC-V làm thành phần câu , ta cĩ thể gộp 2 câu độc lậpthành 1 câu cĩ cụm C-V làm thành phần .? Thế nào là câu chủ động , câu bị động ? cho vd + Câu chủ động là câu cĩ chủ ngữ chỉ chủ thể của hoạte. Chuyển đổi câu chủ động thànhđộng câu bị động : - Câu chủ động là câu cĩ chủ ngữ VD: Hùng vương quyết định truyền ngơi cho Lang Liêu chỉ chủ thể của hoạt động + Câu bị động là câu cĩ chủ ngữ chỉ đối tượng của hànhđộng - Câu bị động là câu cĩ chủ ngữ- VD : Langchỉ đối tượng của hành động? Chuyển đổi như vậy cĩ tác dụng gì ? - Tác dụng: Tránh lặp 1 kiểu câu- Tránh lặp 1 kiểu câu hoặc để đảm bảo mạnh văn nhấtquán hoặc để đảm bảo mạnh văn nhất? Cĩ mấy kiểu câu bị động ? Cho vd - HS: Cĩ từ bị và được Khơng cĩ từ bị và được Hoạt động 5: Các phép tu từ cú pháp(5 phút)? Chúng ta đã học những phép tu từ nào ?