ẢNH HƯỞNG CỦA AO HỒ ĐẾN CHẾ ĐỘ THỦY VĂN CỦA SÔNG NGÒI
5.3.4. Ảnh hưởng của ao hồ đến chế độ thủy văn của sông ngòi:
Ảnh hưởng của ao hồ đến chế độ thủy văn của sông ngòi liên quan chặt
chẽ đến cân bằng nước, cân bằng vật chất, cân bằng nhiệt độ, cân bằng
hoá học củaao hồ, ngoài ra còn liên quan đến sự trao đổi nước và sự
chuyển động quán tính của nước ao hồ. Sự ảnh hưởng này thể hiện qua
chế độ điều tiết các thành phần đặc trưng thuỷ lực của sông, cụ thể là mực
nước trong năm, chế độ nước nhiều năm (tương tự cho các thành phần
khác như vật chất, ion, , nhiệt,...) chảy từ hồ vào sông và từ sông vào hồ.
Ngoài ra, giá trị của một số các đặc trưng khác của chế độ cũng thay đổi (
sự gia giảm của thành phần tổn thất do bốc hơi, sự lắng đọng vật chất, ...).
Vai trò điều tiết sông của ao hồ được htể hiện qua chế độ điều hoà của
nước sông theo mùa (mùa lũ hoặc mùa kiệt), và vai trò này càng mạnh khi
trong lưu vực càng nhiều hồ.
Ảnh hưởng của hồ chứa lên dao động mực nước phụ thuộc vào bản chất sự
điều tiết. Khi điều tiết theo mùa hay theo nhiều năm, dòng chảy ở hạ lưu
công trình được điều tiết tích lũy lại, đặc biệt là với những hồ sắp xếp
theo bậc thang, ở hạ lưu công trình vào mùa lũ phần trăm dòng chảy so
với dòng chảy cả năm sẽ nhỏ hơn nhiều (có thể giảm từ 50% đến 30%).
Gọi
Δ
y là độ giảm lưu lượng dòng chảy (trung bình năm) do điều tiết của
ao hồ, thì :
Δ
y = y - y
hồ
= (E
hồ
– E
đ
)p
Trong đó:
y, y
hồ
: lần lượt là dòng chảy trung bình năm khi chưa có và khi có hồ.
E
hồ
, E
đ
: lần lượt là lượng bốc hơi từ mặt nước hồ và trên đất liền trong lưu
vực.
p: là phần trăm tổng diện tích ao hồ trên diện tích toàn lưu vực.
Hiệu số (E
hồ
– E
đ
) phụ thuộc vào từng khu vực địa lý, tăng lên ở những
vùng có khí hậu lục địa (khô). Ởû những vùng ẩm nơi mà hiệu số này
không lớn và tổn thất dòng chảy do ảnh hưởng của mặt hồ không lớn hơn